ABDURRAHİM TANJU GÖKSOY, Zeki Metin TURAN

Hibrid ayçiçeği genotiplerinde biyometrik varyasyonların değerlendirilmesi II. korelasyon ve path analizleri

Bu araştırma, ayçiçeğinde verim ve bazı agronomik özellikler arasındaki ilişkileri ve bu özelliklerin Path analizi ile tane verimi üzerine doğrudan ve dolaylı etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma, üç yıl süreyle (1999, 2000 ve 2001), Bursa koşullarında 13 hibrid ayçiçeği genotipi ile yürütülmüştür. Bitki boyu, tabla çapı, yaprak sayısı, 1000 tane ağırlığı ve tane verimi gibi tarımsal özelliklerde gözlemler yapılmış ve veriler elde edilmiştir. Korelasyon katsayılarına ilişkin sonuçlara göre, tane verimi ile yaprak sayısı arasındaki korelasyon dışında, tane verimi ile diğer bütün özellikler arasındaki ilişkilerin pozitif yönde ve önemli olduğu belirlenmiştir. En yüksek pozitif korelasyon (r=+0.691) tane verimi ile tablada tane sayısı arasında bulunmuştur. Path analizi sonuçlan, tane verimi üzerine en büyük doğrudan etkiye sahip olan karakterin tablada tane sayısı (+0.9534) olduğunu,bunu 1000 tane ağırlığının (+ 0.7436) izlediğini göstermiştir. Tane verimi üzerine tablada tane sayısı ve 1000 tane ağırlığının doğrudan etki yüzdeleri sırasıyla %75.3 ve %64.9 olarak bulunmuştur. Öte yandan, tabla çapının tablada tane sayısı üzerinden tane verimini dolaylı olarak etkilediği belirlenmiştir (+0.2627 ve %56.1).

Anahtar Kelimeler:

tohum verimi, yağlı tohumlu bitkiler, genotip, korelasyon, biyometri, path analizi, Helianthus annuus, tohum, verim ögeleri, ayçiçek yağı, tarımsal özellikler, hibritler

Evaluation of biometrical variations in the hybrid genotypes of sunflower II. correlation and path analysis

The. purpose of this research was to determine the correlations between the yield and some agronomical traits on the seed yield by Path coefficient analysis in sunflower. The research was conducted with thirteen hybrid genotypes under Bursa conditions during the years 1999-2001. Agronomical traits such as plant height, head diameter, the number of leaves per plant, the number of seeds per head, 1000 seed weight and seed yield were observed. According to the results of correlation coefficient analysis, seed yield was positively and significantly associated wit all the traits studied except number of leaves per plant. The highest positive correlation coefficient (r =+0.691) was observed between seed yield and number of seed per head. The results of Path coefficient analysis showed that the number of seeds Per head had the greatest direct effect (+0.9534) on seed yield, followed by 1000 seed weight (+0.7436). Percentages of direct effects on seed yield were 75.3% and 64.9% respectively for the number of seeds Per head and 1000 seed weight. On the other hand, head diameter affected indirectly to seed yield via the number of seeds Per head (+0.2627 and 56.1%).

Keywords:

seed yield, oilseed plants, genotypes, correlation, biometry, path analysis, Helianthus annuus, seeds, yield components, sunflower oil, agronomic characteristics, hybrids,

PDF

___

Alvarez, D., P. Luduena, and E. Frutos, 1992. Correlation and Causation Among Sunflower Traits. Proceedings of the 13 th. International Sunflower Conference Vol.2, Pisa, Italy, 7-11 September 1992, 957-962.
Anonim, 2002 a. Toprak Analizi Sonuçları. Köy Hizmetleri 17. Bölge Mü- dürlüğü Laboratuvar Kayıtları, Bursa.
Anonim, 2002 b. Bursa İli İklim Verileri. Bursa Meteoroloji İşleri Müdür- lüğü Rasat Kayıtları, Bursa.
Chaudhary. S.K. and I.J. Anand, 1993. Correlation and Path-Coefficient Analysis in F and F2 Generations in Sunflower (Helianthus annuus L.). International Journal of Tropical Agriculture, 11(3):204-208.
Dewey, D.R., and K.h. Lu, 1959. A Correlation and Path Analysis of Crested Wheatgrass Seed Production. Agron. J. 51. 515-518.
Doddamani, I.K., S.A. Patil and R.L. Ravikumar, 1997. Relationship Autogamy and Self Fertility with Seed Yield and Yield Components in Sunflower (Helianthus annuus L.). Helia, 20:95- 102.
Gill, H.S., R.K. Sheoran, C. Naveen, K. Lokendra, N. Chandra and L. Ku- mar, 1997. Intercharacter Association and Path Coefficient Analysis in Sunflower (Helianthus annuus L.). Annuals of Biology- Ludhiana, 13(2):275-277.
Hussain, M.K., D.U. Rehman, and A. Rakka, 1995. Breeding Sunflower for Salt Tolarance: Path Cofficient Analysis for Achene Yield in Sunflower (Helianthus annuus L.) under Normal and Salina tions. Helia, 18:17-26.
Kıllı, F. ve O. Gencer, 1992. Çukurova Bölgesinde Farklı Zamanlarda Eki- len Bazı Ayçiçeği Çeşitlerinin Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri ve Bunlar Arasındaki İlişkiler Üzerinde Bir Araştırma. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 16(4):721-729.
Lal, G.S., V.S. Bhadoriya and A.K. Singh, 1997. Genetic Assuciation and Path Analysis in Elite Lines of Sunflower. Crop Research Hisar, 13(3):631-634.
Li, C.C., 1968. Population Genetics. The University of Chicago Press, Chi- cago, USA.
Marinkoviç, R., 1992. Path-Coefficient Analysis of Some Yield Components of Sunflower (Helianthus Annuus L.), I. Euphytica, 60(3):201-205.
Narayana, E. and J.C. Patel, 1998. Correlation Studies in Sunflower. Gujarat Agricultural University Research Journal, 23(2):100-102.
Niranjana, M., and K.G. Shambulingappa, 1989. Path Analysis for Seed Yield in Sunflower. Journal of Oilseeds Research, 6(1):22-25.
Pallikondaperumal, R.K., and S. Rajasekaran, 1993. Correlation and Path Analysis of Yield Components in Sunflower. Madras Agricultural Journal, 4:223-226.
Patil, B.R., M. Rudraradhya, C.H.M. Vijayakumar, H. Basappa and R.S. Kulkarni, 1996. Correlation and Path Analysis in Sunflower Cultivars at Islamabad. Helia, 14(14):19-28.
Punia, M.S. and H.S. Gill, 1994. Correlations and Path Coefficient Analysis for Seed Yield Traits in Sunflower (Helianthus annuus L.). Helia, 17:7-11.
Rana, M.A., M.A. Khan, M. Yousuf and S.M. Mirza, 1991. Evaluation of 26 Sunflower Cultivars at Islamabad, Helia, 14(14):19-28.
Singh, S.B., and K.S. Labana, 1990. Correlation and Path Analysis in Sunflower. Crop Improvement, 17(1):49-53.
Sivaram, M. R., 1986.Association Analysis of Characters in Sunflower. Journal of Oilseed Research 3: 95- 97.
Tanimu, B. and S.C. Ado, 1988. Relationships Between Yield and Yield Components in Forty Populations of Sunflower. Helia, 11:17-20.
Turan, Z.M., 1989. Bursa Koşullarında Bazı Kolza Çeşitlerinin Agronomik ve Teknolojik Karakterleri, Bunların Kalıtımı ve Path Analizi. Ulu- dağ Üniversitesi Ayrı Basım, U.Ü. Basımevi, Bursa.
Vanisree, G., K. Ananthasayana, G.V.S. Nagabhushanam, and C.A. Jah, 1988. Correlation and Path Coefficient Analysis in Sunflower (Helianthus Annuus L.). Journal of Oilseeds Research, 5(2):46-51.