Vardiyalı Çalışan Bireylerde Sirkadiyen Ritmin Obezite ile İlişkisi

Gelişmekte olan teknolojiyle birlikte üretimdeki sürekliliğin sağlanabilmesi için gece çalışanlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Vardiyalı sistemin üretimdeki sürekliliği sağlaması bir avantaj iken; çalışan bireylerin günlük rutinlerinin tersine yaşamaları sağlık açısından önemli bir sorun teşkil etmektedir. Biyolojik saat olarak da bilinen sirkadiyen ritimdeki (SR) bu düzensizlik bireylerde birçok kronik sağlık sorununa neden olmaktadır. Gelişmiş ve gelişmekte olan toplumların en büyük sorunlarından biri olan obezite de bu sorunlardan biridir. Obezite; hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları, inme, kanser gibi ciddi hastalıkların risk faktörüdür. Bu nedenle, obeziteye karşı alınacak önlemlerle daha büyük sorunlara karşı korunma sağlanacaktır. Vardiyalı çalışan bireyler, SR düzensizliğinden etkilenmekte ve çalışanlarda obezite sıklığı hızla artmaktadır. Bu derleme makale, vardiyalı sistemin SR’deki düzensizliğe neden oluşu ve obezite arasındaki ilişkiyi göstermek amacıyla hazırlanmıştır.

The Relationship Between Circadian Rhythm and Obesity in Shift-Workers

Night workers are needed to ensure continuity in production with developing technology. While the shift system provides continuity in production, it is an advantage; It is a health problem for individuals who work contrary to their daily routines. This irregularity in the circadian rhythm (CR), also known as the biological clock, causes many chronic health problems in individuals. Obesity, one of the biggest problems of developed and developing societies, is one of these problems. Obesity; It is a risk factor for serious diseases such as hypertension, cardiovascular diseases, stroke and cancer. Therefore, protection against obesity will be ensured against larger problems. Individuals working in shifts are affected by the irregularity of the CR and the frequency of obesity increases rapidly in employees. This review article was prepared to show the relationship between obesity and the reason that the shift system causes irregularity in the CR.

PDF

___

Al-Naimi, S., Hampton, S.M., Richard, P., Tzung, C., Morgan, L.M. (2004). ‘‘Postprandial metabolic profiles fllowing meals and snacks eaten during simulated night and day shift work’’, Chronobiology International, Cilt:21, Sayı:6, ss. 937-947.
Araghi, M.H., Jagielski A, Neira I, Brown A, Higgs S, Thomas GN, Taheri S (2013). ‘‘The complex associations among sleep quality’’, Anxiety-Depression, and Quality of Life in Patients with Extreme Obesity, Cilt:36, Sayı:12, ss. 1859-1865.
Bacak, B., Kazancı, E. (2014). ‘‘Türk çalışma hayatında vardiyalı gece çalışan işçilerin karşılaştığı fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik etkilerin değerlendirilmesi’’, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt:3, Sayı:6, ss. 132-49.
Bass, J., Takahashi, S.J. (2010). ‘‘Circadian integration of metabolism and energetics’’. Science, Sayı:330, ss. 1349-1354.
Broussard, J.L., Cauter, E.V. (2016). ‘‘Disturbances of sleep and circadian rhythms: Novel risk factors for obesity’’, Curr Opin Endocrinol Diabetes Obes, Cilt:23, Sayı:5, ss. 353-359.
Broussard, J.L., Kilkus, J.M., Delebecque, F., Abraham, V., Day, A., Whitmore, H.R., Tasali, E. (2016). ‘‘Elevated ghrelin predicts food intake during experimental sleep restriction’’, Obesity a Research Journal, Sayı:24, ss. 132-138.
Büyüktuncer, Z. (2015). ‘‘Sirkadiyen ritim: Uyku, enerji dengesi ve obezite ilişkisi’’, 4. Sağlıklı Yaşam Sempozyumu. ss. 112-113.
Cain, S.W., Filtness, A.J., Phillips, C.L., Anderson, C. (2015). ‘‘Enhanced preference for highfat foods following a simulated night shift. Scandinavian journal of work’’, Environment&Health, Sayı:41, ss. 288-293.
Chen, J., Lin, Y., Hsiao, S. (2010). ‘‘Obesity and high blood pressure of 12-hournightshift female clean-room workers’’, Chronobiology International, Cilt:27, Sayı:2, ss. 334-344.
Cipolla-Neto, J., Amaral, F.G., Afeche S.C., Tan, D.X., Reiter, R.J. (2014). ‘‘Melatonin, energy metabolism, and obesity’’, Journal of Pineal Research, Sayı:56, ss. 371 -381.
Delezie, J., Challet, E. (2011). ‘‘Interactions between metabolism and circadian clocks: reciprocal disturbances’’, Annals of the New York Academy of Sciences, Cilt: 1243, Sayı:1, ss. 30– 46.
Ekmekçioğlu, C., Touitou, Y. (2011). ‘‘Chronobiological aspect of food intake and metabolism and their relevance on energy balance and weight regulation’’, Wiley Online Library, Sayı:12, ss. 14-15.
Ersoy, A.F., Bekar, A. (2011). “Çankırı küçük sanayi sitesinde çalışan işçilerin işyeri çalışma koşullarının saptanması”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, Cilt:46, Sayı:2, ss. 50-65.
Gilder, T.E., Liebert, M.A., Kowal, P., Chatterji, S., Snodgrass, J.J. (2014). ‘‘Slep duration, sleep quality, and obesity risk among older adults from six middle-income countries: Findings from the Study on Global Aeging and Adult Health (SAGE)’’, American Journal of Human Biology, Sayı:26, ss. 803-812.
Göktaş, E., Çelik, F., Özer, H., Gündüzoğlu, N.Ç. (2015). ‘‘Obez bireylerin uyku kalitesinin belirlenmesi’’, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, Cilt:8, Sayı:3, ss. 156-161.
Hanlon, E.C., Tasali, E., Leproult, R., Stuhr, K.L., Doncheck, E., de Wit, H., Hillard, C.J., Van Cauter, E. (2016). ‘‘Sleep restriction enhances the daily rythm of circulating levels of endocannabinoid 2-arachidonoylglycerol’’, Sleep, Sayı:39, ss. 653-664.
Hemiö, K., Puttonen, S., Viitasalo, K., Härmä, M., Peltonen, M., Lindström, J. (2015). ‘‘Food and nutrient intake among workers with different shift systems’’, Occupational and Environmental Medicine, Cilt:72, Sayı:7, ss, 513-20.
Hulsegge, G., Boer, J., van der Beek, A.J., Verschuren, W.M., Sluijs, I., Vermeulen, R., Sluijs, I, Vermeulen, R., Proper, K.I. (2016). ‘‘Shift workers have a similar diet quality but higher energy intake than day workers’’, Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, Cilt:42, Sayı:6, ss. 459-68.
Ishizaki, M., Morikawa, Y., Nakagawa, H., Honda, R., Kawakami, N., Haratani, T., Kobayashi, F., Arali, S., Yamada, Y. (2004). ‘‘The influence of work characteristics on body mass index and waist to hip ratio in Japanese employees’’, Industrial Health, Sayı:42, ss. 41-49.
Karadağ, M.G., Aksoy, M. (2009). ‘‘Yeni keşif nöropeptitlerden: Oreksin’’, Gözde Tıp Dergisi, Sayı:24, ss. 79-87.
Keser, A., Karataş, E. (2015). ‘‘Sirkadiyen ritim ve metabolizma: Obezite üzerine etkileri’’, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, Sayı:24, ss. 113-119.
Lusk, B., Lash, A.A. (2005). ‘‘The stress response, psychoneuroimmunology, and stress among ICU patients’’, Dimensions of Critical Care Nursing, Cilt:24, Sayı:1, ss. 25-31.
McHill, A.W., Melanson, E.L., Higgins, J., Connick, E., Moehlman, T.M., Stothard, E.R., Wright, K.P. (2014). ‘‘Impact of circadian misalignment on energy metabolism during simulated nightshift work’’, Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, Sayı:111, ss. 17302-17307.
Özçelik, F., Erdem, M., Bolu, A., Gülsün, M. (2013). ‘‘Melatonin genel özellikleri ve psikiyatrik bozukluklardaki rolü’’, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, Cilt:5, Sayı:2, ss. 179-203.
Rahe, C., Czira, M.E., Teismann, H., Berger, K. (2015). ‘‘Associations between poor sleep quality and different measures of obesity’’, Sleep Medicine, Cilt:16, Sayı:10, ss.1225-1228.
Selvi, Y., Güzel, Ö.P., Aydın, A., Beşiroğlu, L. (2010). ‘‘Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi’’, Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, Sayı:23, ss. 238-243.
Spiegel, K., Tasali, E., Penev, P., Van Cauter, E. (2004). ‘‘Brief communication: Sleep curtailment in healthy young men is associated with decreased leptin levels, elevated ghrelin levels, and increased hunger and appetite’’, Annals of Internal Medicine, Sayı:141, ss. 846-850.
Stenvers, D.J., Jonkers, C.F., Fliers, E., Bisschop, P.H.L.T., Kalsbeek, A. (2012). ‘‘Chapter-20- Nutrition and the circadian timing system’’, Progress in Brain Research, Sayı: 199, ss. 359- 376.
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Sağlıklı Beslenme Hareketli Hayat Dairesi Başkanlığı, Obezitenin Nedenleri. Erişim: http://beslenmehareket.saglik.gov.tr/ Erişim Tarihi: 02.11.2019
Tasali, E., Chapotot, F., Wroblewski, K., Schoeller, D. (2014). ‘‘The effects ofextended bedtimes on sleep duration and food desire in overweight young adults: A home-based intervention’’, Appetite, Sayı:80, ss. 220-224.
TÜBİTAK (2014). ‘‘Sağlıklı ve zinde bir yaşam için gün ışığında kalış geceleri uyu’’, Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi (Elektronik Sürüm), Sayı:47, ss. 562. Erişim: 07.11.2019
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018. Erişim: (https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/36134,siy2018trpdf.pdf?0) Erişim Tarihi: 24.01.2020
World Health Organization (WHO). Health Topics, Obesity. Erişim: (http://www.who.int/topics/obesity/en/) Erişim Tarihi: 05.11.2019
Wu, Y., Zhai, L., Zhang, D. (2014). ‘‘Sleep duration and obesity among adults: A meta-analysis of prospective studies’’, Sleep Medicine, Sayı:15, ss. 1456-1462.
Wyatt, S., Marriott, R. (1953). ‘‘Night work and shift change’’, British Journal of Industrial Medicine, Sayı:10, ss. 164-172.
Yasumoto, Y., Hashimoto, C., Nakao, R., Yamazaki, H., Hiroyama, H., Nemoto, T., Yamamoto, S., Sakurai, M., Oike, H., Wada, N., Yoshida-Noro, C., Oishi, K. (2016). ‘‘Short-term feeding at the wrong time is sufficient to desynchronize peripheral clocks and induce obesity with hyperphagia, physical inactivity and metabolic disorders in mice’’, Metabolism: Clinical and Experimental, Sayı:65, ss. 714–727.
Yavuz, S.Ö., Üner, S., Büyükakkuş, B., Bostancı, Ö., Çeliksöz, A.H., Budak, M. (2015). ‘‘Bir üniversitenin yurtta kalan öğrencilerinde uyku kalitesi ve etkileyen bazı faktörler’’, TAF Preventive Medicine Bulletin, Cilt:14, Sayı:2, ss. 93-100.
Zhu, L., Zee, P.C. (2012). ‘‘Circadian rhythm sleep disorders’’, Neurol Clin, Cilt:30, Sayı:4, ss. 116-91.