Dünya Ticaret Korumacılığının Finansal Piyasalara Etkisi: Türkiye için Bir Analiz

Son yıllarda dünya genelinde ticarette korumacılık giderek artış göstermektedir. Özellikle global finansal kriz sonrasında da ülkeler korumacı önlemlere daha sık başvurur hale gelmişlerdir. Dünya genelinde artan bu ticaret savaşları küresel belirsizliği arttırarak finansal piyasaları da etkilemektedir. Ticaret politikası belirsizliği ya da ticaret savaşı ihtimali arttıkça sermaye gelişmekte olan piyasalardan daha gelişmiş ülke piyasalarına –güvenli piyasalara- kaçmaktadır. Bu da Türkiye gibi yabancı yatırıma ihtiyacı olan ülkeleri zor duruma sokmakta ve döviz kuru üzerinde yukarı yönlü bir baskı yapmaktadır. Bu çalışmada ticarette artan korumacılık eğilimleri sonucu oluşan politika belirsizliğinin CDS’ler üzerine olan etkisi amprik olarak incelenecektir. Politika belirsizliği göstergesi olarak Google Trend’ten yararlanılarak ticaret politikası belirsizliği endeksi oluşturulmuştur. Bu iki seri arasındaki ilişki Johansen (1988) ve Johansen/Juselius (1990) Eşbütünleşme Analizi ile incelenmiş ve ardından söz konusu bu ilişkinin yönü Vektör Hata Düzeltme Modeline (VECM) dayalı nedensellik analizi yardımı ile ortaya koyulmuştur. Elde edilen bulgulara göre dünya genelinde ticaret belirsizliği arttığında, Türkiye bu belirsizliğin bir tarafı olmasa da, Türkiye’nin riski de artmakta, dolayısıyla Türkiye’ye yatırım çekmek zorlaşmaktadır.

Impact of Global Trade Protectionism on Financial Markets: An Analysis on Turkey

In recent years, trade protectionism has been increasing worldwide. Especially after the global financial crisis, nations have implemented preventive measures more frequently. The increasing worldwide trade wars exacerbated global uncertainty and affected financial markets. As the uncertainties in trade policies or the possibility of a trade war increased, capital started to escape from emerging markets to more developed nations, in other words to safer markets. This led to challenges for nations with foreign investment needs such as Turkey and exerted an upward pressure on the exchange rate. The present study aimed to empirically analyze the impact of policy uncertainty due to higher protectionism tendencies in trade on CDS. A trade policy uncertainty index was developed using Google Trend as a political uncertainty indicator. The correlation between the two series was analyzed with Johansen (1988) and Johansen/Juselius (1990) Cointegration Analysis, and then the direction of the correlation was determined with causality analysis based on the Vector Error Correction Model (VECM). Based on the study findings, it was determined that when global trade uncertainty increased worldwide, the risk of Turkey increased although Turkey was not a party to the uncertainty; and thus, it was difficult to attract further investments to Turkey

PDF

___

Amiti, M., Redding, S. ve Weinstein, D. (2019). “The Impact of the 2018 Trade War on U.S. Prices and Welfare”. CEPR Discussion Paper. 13564.
Ayvaz Güven, E. T. ve Uysal, D. (2013), “Türkiye’de Döviz Kurlarındaki Değişim ile Enflasyon Arasındaki İlişki”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, c.5, s.9, ss.141 -156.
Badurlar, İ. Ö. (2008). “Türkiye’de Konut Fiyatları ile Makro Ekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Araştırılması”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 223-238.
Bagwell, K. ve Staiger, R.W. (2013). “Can the Doha Round Be a Development Round? Setting a Place at the Table”, NBER Chapters, in: Globalization in an Age of Crisis: Multilateral Economic Cooperation in the Twenty-First Century, 91 -124.
Bairoch, P. (1972). “Free Trade and European Economic Development in the 19th Century”, European Economic Review, 3: 211 –245.
Baker, S. R., Bloom, N. ve Davis, S.J. (2016).“ Measuring Policy Uncertainity”, The Quarterly Journal of Economics, 131(4):1593.
Baldwin, R. (2016). The Great Convergence: The Information Technology and the New Globalization, Harvard University Press.
Baldwin, R. (2018). “Trump can’t Fix 21st Century’s Problem with 20th Century’s Thinking” Vox CPER Portal, https://voxeu.org/content/trump-can-t-fix-21st-century-problem-20thcentury-thinking (10/03/2019).
Berthou, A., Jardet, D. S. ve Szczerbowicz, U. (2018). “Costs and consequences of a trade war: a structural analysis”, Rue de la Banque, 72.
Blanchard, E.J. (2019). “Trade Wars in the GVC Era”, in Trade War: The Clash of Economic Systems Threatening Global Prosperity, VoxEU Book, https://voxeu.org/content/tradewar-clash-economic-systems-threatening-global-prosperity, 57-64.
Bloom, N. (2009). “The Impact of Uncertainity Shocks”, Econometrica, 77(3):623-685.
Bown, C. P. (2019). “The 2018 US-China Trade Conflict after 40 Years of Special Protection”, Peterson Institute of International Economics (PIIE), Working Paper, 19-7.
Caldara, D., Iocoviello, M., Molligo, P., Prestipino, A. ve Raffo, A. (2019). “The Economic Effects of Trade Policy Uncertainity”, Federal Reserve System, International Finance Disussion Papers, No.1256.
Carstens, A. (2018). “Global Market Structures and High Price of Protectionism”, BIS Speech, Bank of Kansas City’s 42nd Economic Policy Symposium, Jackson Hole, Wyoming, 25/08/2018.
Cebreros, A., Chiquiar, D., Heffner, A. ve Salcedo, A. (2019). “Trade Policy Uncertainity an its Effect on Foreign Direct Investment and Export Participation: Evidence from Mexico”. Tenth BIS CCA Research Conference "Macro Models and Micro Data", Central Bank of Argentina, 23-24 May 2019.
Crowley, M. (2019). “Introduction”, in Trade War: The Clash of Economic Systems Threatening Global Prosperity, VoxEU Book, https://voxeu.org/content/trade-war-clash-economicsystems-threatening-global-prosperity, 1-10.
Çelik, İ. (2012). “Vadeli İşlem Piyasasında Fiyat Keşfi-İzmir Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında Ampirik Bir Uygulama”, Türkiye Bankalar Birliği Yayını, 1-125.
Çelik, S. ve Direkçi, T. (2013). “Türkiye’de 2001 Krizi Öncesi ve Sonrası Dönemler İçin Dış Borç Ekonomik Büyüme İlişkisi (1991 –2010)”, Turkish Studies International Periodical for The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 8/3, 2013, 111 -135.
Devarajan, S., Go, D.S., Lakatos, C., Robinson, S. ve Thierfelder, K. (2018). “Trader’s Dilemma: Developing Countries’ Response to Trade Disputes”, World Bank Policy Research Working Paper 8640.
Dizioli, A. G. ve Van Roye, B. (2018). “The Resurgence of Protectionism: Potential Implications for Global Financial Stability”, in Financial Stability Review, November 2018.
ECIPE (2010). “Trade, Global and Emerging Protectionism Since The Crisis”, European Centre for International Economy Working Paper, 02/2010.
Eichengreen, B. ve Irwin, D. (2010). “The Slide to Protectionism in the Great Depression: Who Succumbed and Why?” Journal of Economic History, 70(04), 871 -897.
Eichengreen, B. (2019). “Trade Policy and the Macroeconomy,” IMF Economic Review, Palgrave Macmillan;International Monetary Fund, 67(1), 4-23.
Ekinci, A. ve Gül, E. (2007). “Türkiye'de Yurtiçi Tasarruflar ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Uygulamalı Bir Analiz (1960- 2004)”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 167-184.
Erdoğan, S., Yıldırım, D. Ç. ve Tosuner, Ö. (2012). “Eğitimde Cinsiyet Eşitsizliğinin Sağlık Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”, Educational sciences: Theory & practice, 12(3), 1853-1866.
Ertürk, E. ve Yılmaz, D. (2018). Uluslararası İktisadi Birleşmeler ve Türkiye’nin İçinde Bulunduğu İktisadi Birleşme Hareketleri (5. Baskı), Bursa: Alfa Aktüel.
Fajgelbaum, P.D., Goldberg, P.K., Kennedy, P.J. ve Khandelwal, A.K. (2019). “The Return to Protectionism”, NBER Working Paper, No.25638.
Freund, C. ve Ferrantino, M.J. & Maliszewksa, M. & Ruta, M. (2018). “Impacts on Global Trade and Income of Current Trade Disputes”, MTI Practice Notes, No:2, World Bank.
Furceri, D., Hannan, S., Ostry, J. D. ve Rose, Andrew K, (2018). “Macroeconomic Consequences of Tariffs” CEPR Discussion Papers, 13389.
Galbraith, J. K. (2009). “Büyük Kriz 1929”. çev. Elif Nihan Akbaş, İstanbul: Pegasus Yayınları.
Handley, K ve Limao, N. (2017). “Policy Uncertainty, Trade, and Welfare: Theory and Evidence for China and the United States”, American Economic Review, 107(9), 2731 -83.
Handley, K ve Limao, N. (2019). “Trade Policy and Uncertainty Aftershocks of Trade Wars and Trade Tensions”, in Trade War: The Clash of Economic Systems Threatening Global Prosperity, VoxEU Book, https://voxeu.org/content/trade-war-clash-economic-systemsthreatening-global-prosperity, 95-100.
Huang, Y., Lin, C., Liu, S. ve Tang, H. (2019). “Supply Chain Linkages and Financial Markets: Evaluating The Costs of The US- China Trade War” in Trade War: The Clash of Economic Systems Threatening Global Prosperity, VoxEU Book, https://voxeu.org/content/tradewar-clash-economic-systems-threatening-global-prosperity, 65-72.
İncekara, A., Demez, S. ve Ustaoğlu, M. (2012). “Validity of Fisher Effect for Turkish Economy: Cointegration Analysis”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 58, 396 – 405.
Kıran, B. (2007).“Türkiye’de Reel Döviz Kuru ile Kısa ve Uzun Vadeli Sermaye Hareketleri İlişkisi”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, XXII, 1, 269- 284.
Kızılgöl, Ö. (2006). “Türkiye’de İhracata ve Turizme Dayalı Büyüme Hipotezinin Analizi: Eş Bütünleşme ve Nedensellik İlişkisi”, İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi Akademik Bakış Dergisi, 10, 1-19.
Lebe, Fuat ve Akbaş, Y. E. (2014). “Türkiye’nin konut talebinin analizi: 1970-2011”, Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 28, 1, 57-84.
Lee, J., ve Strazicich, M. C. (2003). “Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test With Two Structural Breaks”, The Review of Economics and Statistics, 85 (4), 1082-1089.
Johnson, H.G. (1953). “Optimum Tariffs and Retaliation”, Review of Economic Studies, 21(2),41-53.
Jordan, T.J. (2018). “Protectionism Complicates Monetary Policy”, Swiss National Bank Speeches, 31 October 2018.
Matoo, A. ve Staiger, R. W. (2019). “Trade Wars: What Do They Mean? Why are They Happening Now? What are The Costs?”, NBER Working Paper, 25762.
Ossa, R. (2015). “Why Trade Matters After All”, Journal of International Economics, 97(2), 266- 277.
Ossa, R. (2019). “The Costs of a Trade War”, in Trade War: The Clash of Economic Systems Threatening Global Prosperity, VoxEU Book, https://voxeu.org/content/trade-war-clasheconomic-systems-threatening-global-prosperity, 45-49.
Özel, H. A. (2012). “Küreselleşme Sürecinde Ticari ve Finansal Açıklığın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 10, 19, 1 -30.
Rodrik, D. (2018). “What Do Trade Agreements Really Do?”, Journal of Economic Perspectives. 32(2), 73-90.
Rutherford, T., Bohringer, C. ve Balistreri, E. (2018). “Quantifying Disruptive Trade Policies,” Paper presented at Purdue University, GTAP seminar series, August 23, 2018.
Sachs, J. (2019). “The Dangerous Absurdity of America’s Trade Wars”, Project Syndicate, https://www.project-syndicate.org/commentary/trump-dangerous-absurd-trade-wars-byjeffrey-d-sachs-2019-03. (14/03/2019).
Tayyar, A.E. (2019). “Türkiye’de Sektörel Elektrik Tüketimi ile Ekonomik Büyüme İlişkisi: MWALD Temelli Nedensellik Analizlerinin Uygulanması”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(4), 1937-1956.
Temiz, D. (2008). Türkiye’de Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1960-2006 Dönemi. 2. Ulusal İktisat Kongresi, 20-22 Şubat, Dokuz Eylül İktisat Bölümü, İzmir-Türkiye.
UNCTAD (2010). International “Trade After the Economic Crisis: Challenges and New Opportunities”, https://unctad.org/en/Docs/ditctab20102_en.pdf . (24/03/2019).
WEO (2019). World Economic Outlook Report: Growth Slowdown, Precarious Recovery, April, https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2019/03/28/world-economic-outlookapril-2019, (20/05/2019).
Williams, N. (2019). “Resilence od Protectionism” Boston University Law Review, 99, 683-719.
Yalcin, E., Felbermayr, G. ve Steininger, M. (2017), “Global Impact of a Protectionist U.S. Trade Policy”. IFO Papers, 89.
Yapraklı, S. (2007). “Ticari ve Finansal Dışa Açıklık ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri Ve İstatistik Dergisi, 5.
Yıldız, A. ve Aksoy, E. E. (2014). “Morgan Stanley Gelişmekte Olan Borsa Endeksi ile BİST Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisinin Analiz Edilmesi”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28, 1, 1 -19.
Yılmaz, M. ve Divani, E. (2018). “Ticaret Savaşları, Ekonomik Milliyetçilik, Yeni Merkantilizm Ve Dünya Ticaret Örgütünün İşlevsizliği”, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 10-24.
Zandi, M., Cochrane, S., Sweet, R., Stroppiana, R. ve Ell, C. (2018). “US Trade Policy and It’s Impact on Asia”, Asian Managment Insights, 5 (10), 44-52.