Farklı Kuşaktaki Kadın ve Erkeklerin Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarının İncelenmesi

Bu çalışma farklı kuşaklardaki kadın ve erkeklerin sürdürülebilir tüketim davranışlarının belirlenmesi amacıyla planlanmış ve Ankara’nın Çankaya ilçesinde ikamet eden 519 birey ile yürütülmüştür. Çalışmada sürdürülebilir tüketim davranışlarını ölçmek amacıyla Doğan, Bulut ve Çımrın (2015) tarafından geliştirilen 17 madde ve 4 alt boyuttan oluşan “Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin sürdürülebilir tüketim davranışları ile cinsiyeti arasındaki ilişki anlamlı bulunmazken; sürdürülebilir tüketim düzeyi, alt boyutları açısından incelendiğinde “ihtiyaç dışı satın alma” alt boyutundaki fark önemli bulunmuştur. Çalışmada sürdürülebilir tüketim davranışları ve alt boyutları ile kuşaklar arasındaki ilişki de önemli bulunmuştur. Sessiz kuşak, patlama kuşağı ve X kuşağının sürdürülebilir tüketim davranışı sergileme düzeyi, Y ve Z kuşaklarından daha yüksek; Y kuşağının sürdürülebilir tüketim davranışı sergileme düzeyi ise, Z kuşağına göre daha yüksektir. Sürdürülebilir tüketim davranışı sergileme düzeyi cinsiyet ve kuşaklara göre birlikte incelendiğinde; kadın ve erkek katılımcıların kuşaklara göre farklı tüketim davranışları sergiledikleri belirlenmiştir. Elde edilen bulgular alanyazındaki çalışmalar çerçevesinde tartışılmış, sürdürülebilir tüketim davranışlarının benimsenmesi açısından bireylere, ilgili kurum ve kuruluşlara önerilerde bulunulmuştur.

Examination of the Sustainable Consumption Behaviours of Women and Men from Different Generations

This study was planned for the purpose of examining the sustainable consumption behaviours of women and men from different generations and it was conducted in Çankaya district of Ankara with 519 individuals selected by simple random sampling using a survey technique. The “Sustainable Consumption Behaviour Scale” developed by Doğan, Bulut and Çımrın (2015) that consists of 17 items and 4 sub-dimensions was used in the second part to measure sustainable consumption behaviours. While no statistically significant difference was found between the sustainable consumption behaviours of the individuals who participated in the study and their gender. A statistically significant difference was found between the generations. It was found that the silent generation, baby boomers and generation X exhibited higher sustainable consumption behavior than generation Y and generation Z. Also, generation Y exhibited higher sustainable consumption behavior than generation Z. Furthermore, a statistically significant difference was found between sustainable consumption behaviours of women and men from baby boomers and Z generation. The results showed that male and female participants exhibited different consumption behaviors according to the generations. The implications of these findings were discussed within the framework of the studies in the literature and suggestions were made to individuals, related institutions and organizations in terms of adopting sustainable consumption behaviors.

PDF

___

Adıgüzel, O., Batur, H. Z., Eksili, N., (2014). “Kuşakların Değişen Yüzü ve Y Kuşağı ile Ortaya Çıkan Yeni Çalışma Tarzı: Mobil Yakalılar”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt.1, Sayı:19, 165-182.
Aksu, C.K., Gelibolu, L., (2015). “Üniversite Çalışanlarının Sürdürülebilir Tüketim Açısından Tutumlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, KAÜ İİBF Dergisi, Cilt.6, Sayı:9, 235-248.
Alkibay, S., (2001). “Yeşil Pazarlama Faaliyetlerine Üniversite Öğrencilerinin İlgisi Üzerine Bir Araştırma”, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:4, 76-93.
Altuntuğ, N., (2012). “Toplumsal Olgulara Antropolojik Yaklaşım: Tüketimin Kültürel Boyutu”, 17. Ulusal Pazarlama Kongresi, 18-21 Ekim 2012.
Atrek, B., Madran, C., (2017). “Tüketici Perspektifli Sürdürülebilir Tüketim Çalışmaları: Ulusal Alanyazındaki Çalışmalar Üzerine Sistematik Derleme Çalışması”, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, Sayı:19, 1-31.
Autio, M., Heinonen V., (2004). “To Consume or not to Consume? Young People’s Environmentalism in the Affluent Finnish Society”, Young, Vol.12, No:2, 137–153.
Ay, C., Zümrüt, E., (2005). “Çevre Bilinçli Tüketiciler”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı:10, 238- 263.
Aydın, H., (2016). “Çevreci Tüketicilerin Değer Temelli Bölümlendirilmesi: Çevreci Kadın Tüketiciler Üzerine Bir Araştırma”, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.4, No:2, 105-124.
Aydın, H., Ünal, S., (2015). “A Study on the Effects of The Consumer Lifestyles on Sustainable Consumption”, Inquiry, Vol.1, No:2, 133-152.
Ayhün-Erden, S., (2013). “Kuşaklar Arasındaki Farklılıklar ve Örgütsel Yansımaları”, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt.2, Sayı:1, 93-112.
Birleşmiş Milletler (BM) Gündem 21. http://arsiv.uclg-mewa.org/doc/rio-20_GrSon.pdf Erişim Tarihi: 14.11.2019.
Budac, A. C., (2014). “Strategic Consideration on How Brands Should Deal With Generation Z”. Journal of Communication Management, No:66, 6–14.
Bulut, Z.A., Kökalan Çımrın, F., Doğan, O., (2017), “Gender, Generation and Sustainable Consumption: Exploring the Behaviour of Consumers from Izmir, Turkey”, International Journal of Consumer Studies, No:41, 597–604.
Buğday, E.B., Babaoğul, M., (2016), “Bilinçli Tüketim Kavramının Boyutları: Bilinçli Tüketim Davranışının Yeniden Tanımlanması”, Sosyoekonomi, Cilt.24, Sayı:30, 187-206.
Brown, P. M., Cameron, L. D., (2000). “What Can Be Done to Reduce over Consumption?”, Ecological Economics, Vol.32, No:1, 27-41.
Çabuk, S., Nakıboğlu, B., Keleş, C., (2008). “Tüketicilerin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışlarının Sosyo Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt.17, Sayı:1, 85-102.
Çelik, A.A., (2012). Tüketicilerin Değer Yapılarının, Demografik ve Psikografik Özelliklerinin Çevreye Duyarlı Tüketim Davranışı Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Dereli, B., Toruntay, H. (2015). “Örgütlerde Kuşakların İş Değerleri, Motivasyon ve Mentorluk Kavramlarına Dayalı Yönetimi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü, Tartışma Metinleri, https://www.ticaret.edu.tr/uploads/dosyalar/921/orgut.pdf Erişim Tarihi: 27.11.2019.
Doğan, O., Bulut, Z. A., Kökalan Çımrın, F., (2015). “Bireylerin Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarının Ölçülmesine Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt.29, Sayı:4, 659-678.
D’Souza, C., Taghian, M., Lamb, P., Peretiatko, R. (2007). “Green Decisions: Demographics and Consumer Understanding of Environmental Labels”, International Journal of Consumer Studies, No:31, 371–376.
Ergen, A., (2014). Maddi Değerler, Gönüllü Sade Yaşam Biçimi, Çevre Bilgisi: Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Açısından Bir Araştırma. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Günay, G., Oğuz, A. (2012). “Sustainable Development from The Family to The Society”, 2nd International Conference on Human and Social Sciences, (ICHSS’12) 23-24 March 2012, Tirana/ALBANIA.
Hansen, U., Schrader, U., (1997). “A Modern Model of Consumption for a Sustainable Society”, Journal of Consumer Policy, Vol.20, No:4, 443-468.
Hayta- Bayazıt, A., (2009). “Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Kazanılmasında Tüketici Eğitiminin Rolü”, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt.10, Sayı:3, 143- 151.
Hines, J.M., Hungerford H.R., Tomera A.N., (1987). “Analysis and Synthesis of Research on Responsible Environmental Behavior: A Meta-Analysis”, The Journal of Environmental Education, Vol.18, No:2, 1-8.
İleri, R., (1998). “Çevre Eğitimi ve Katılımın Sağlanması”, Ekoloji Dergisi, Sayı:28, 3-9.
İrge, N. T., Karaduman, İ., (2018). “X ve Y Kuşaklarında Gönüllü Sadelik Algısının Tüketici Karar Tarzlarına Etkisi”, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt.10, Sayı:3, 120-143.
İzmirlioğlu, K., (2008). Konumlandırmada Kuşak Analizi Yardımıyla Tüketici Algılarının Tespiti: Türk Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
Jonkute, G., (2015). "The Consumers’ Approach to Sustainable Consumption and Production: A Case Study in Lithuania Environmental Research", Engineering and Management, Vol. 71, No: 4, 28-46.
Kahvecioğlu, Y., (2004). Tüketim Toplumu, Çevresel Risk ve Türkiye, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Karaca, Ş., (2018). “Yaşam Tarzının Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt.10, Sayı:3, 403-425.
Karalar, R., Kiracı, H., (2010). “Bireysel Değerlerin Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt.2, Sayı:2, 79-106.
Karalar, R., Kiracı, H., (2011). “Çevresel Sorunlara Karşı Bir Çözüm Önerisi Olarak Sürdürülebilir Tüketim Düşüncesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:30, 63-76.
Kollmuss, A., Agyeman J. (2002). “Mind the Gap: Why Do People Act Environmentally and What are the Barriers to Pro-Environmental Behavior?”, Environmental Education Research, Vol.8, No:3, 239-260.
Lower, J., (2008). “Brace Yourself Here Comes Generation Y”, Critical Care Nurse, Vol.28, No:5, 80-85.
Mont, O., Plepys, A. (2008). “Sustainable Consumption Progress: Should We Be Proud or Alarmed?”, Journal of Cleaner Production, Vol.16, No:4, 531-537.
Odabaşı, Y., (2004). Post Modern Pazarlama: Tüketim ve Tüketici, İstanbul: MediaCat.
Oğuz, D., Çakcı, I., Kavas, S., (2011). “Environmental Awareness of Students in Higher Education”, Turkish Journal of Forestry, Vol.12, No:1, 34-39.
Örten, T., (2009). “Yerel Yönetimlerin Bireysel Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarındaki Rolü”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.35, Sayı:2, 197-204.
Özdemir, Ö., (2013). Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarında Kişisel Değerlerin Rolü: Kadın Öğretim Elemanlarının Giysi Elden Çıkarma Davranışları Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Özmehmet, E., (2012). “Dünyada ve Tükiye Sürdürülebilir Kalkınma Yaklaşımları”, Journal of Yaşar University, Cilt.3, Sayı:12, 1853-1876.
Polat, E., Akoğlu, H. E., Konak, O., Özen, G., (2019). “Fiziksel Aktivite Yapan ve Yapmayan Bireylerde Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarının İncelenmesi”, Spormetre, Cilt.17, Sayı:2, 53-63.
Saray, M. T., Güven, S., (2016). “Yeşil Pazarlama, Sürdürülebilirlik ve Tüketim Bilinci”, Tüketici Yazıları IV, 254-278.
Sarı, E., Harta, G., (2018). “Kuşakların Tüketim ve Satın Alma Davranışları Üzerine Bir Araştırma”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt.11, Sayı:61, 967- 980.
Sarı, S., Topçuoğlu, F., (2019). “Kişilik Tiplerinin Sürdürülebilir Tüketim Davranışları Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.24, Sayı:2, 159-169.
Seyfang, G., (2005). “Shopping for Sustainability: Can Sustainable Consumption Promote Ecological Citizenship?”, Environmental Politics, Vol.14, No:2, 290-306.
Straughan, R, D., Robert, J. A., (1999). “Environmental Segmentation Alternatives: a Look at Green Consumer Behavior in the New Millennium”, Journal of Consumer Marketing, Vol.16, No:6, 558-575.
Stern, P. C., (2005). “Understanding Individuals’ Environmentally Significant Behavior”. ELR News and Analysis, 10785-10790.
Şener, A., Hazer, O., (2007). “Değerlerin Kadınların Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Üzerindeki Etkilerine İlişkin Bir Araştırma” Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-dergisi, 1-16.
Şengül, M., (2002). “Çevre yönetimine Halk Katılımı Yolu Olarak Belediye Yönetimine Halk Katılımı”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt.11, Sayı:2, 25-40.
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, (2015). “Ortaokul Çevre Eğitimi Dersi Öğretim Programı”, https://kirikkale.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_08/27110659_evreeitimiretimprogra m.pdf Erişim Tarihi: 27.11.2019.
Thidell, A., (2011). Sustainable Consumption And Green Lifestyles – Definitions and Concepts. Background Material for the Workshop on Sustainable Consumption and Green Lifestyles of The Nordic Council of Ministers. https://mst.dk/media/mst/68633/Background%20paper%20A%20-%20Session%201.pdf Erişim Tarihi: 18.11.2019.
Tuna, M. (2006). Türkiye’de Çevrecilik: Türkiye’de Çevreye İlişkin Toplumsal Eğilimler, Ankara: Nobel.
Türk Dil Kurumu (TDK). https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 15.11.2019.
Üste, R. B., (2005). “Yerel Yönetimlerde Demokratikleşme”, Türk İdare Dergisi, Sayı:448, 49- 60.
Üstündağlı, E., Güzeloğlu, E. B., (2015). “Gençlerin Yeşil Tüketim Profili Farkındalık Tutum ve Davranış Pratiklerine Yönelik Analiz”, Global Media Journal, Sayı:5, 341-362.
Quinlan, M. L. (2009). Kadınlara Pazarlama. İstanbul: Mediacat.
Yaşar, M., (2017). Hedonik ve Faydacı Tüketim Bağlamında Tüketici Davranışlarının İncelenmesi: Gençlerin Hedonik Tüketim Eğilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Doktora Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Yüksekbilgili, Z., (2016). “Tüketici Karar Verme Tarzlarının Kuşaklara Göre Değerlendirilmesi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.15, Sayı:59, 1392-1402.
Yüzbaşıoğlu, S., (2012). “Kuşaklar X, Y, Z Diye Ayrıştı Pazarlamacıların Kafası Karıştı”, https://www.dunya.com/ozel-dosya/isim-iletisim/kusaklar-x-y-z-diye-ayristipazarlamacilarin-kafasi-karisti-haberi-171279 Erişim Tarihi: 18.11.2019.
Williams, K., Dair, C., (2007). “A Framework of Sustainable Behaviours That Can Be Enabled Through the Design of Neighbourhood Scale Developments”, Sustainable Development, Vol.15, No:3, 160-173.
Zimmer, M.R., Stafford, T.M., Stafferd, M.R., (1994). “Green Issues: Dimensions of Environmental Concern”, Journal of Business Research, Vol.30, No:1, 63-74.