DEMOKRATİK ÜLKELERDE HÜKÜMET SİSTEMLERİ

Demokratik ülkelerde genellikle üç farklı hükümet sisteminin uygulandığı görülmektedir. Ülkelerin siyasal, tarihsel ve ekonomik geçmişleri, zaman içinde, belirli bir hükümet sistemini tercih etmelerini beraberinde getirmiştir. Bu bakımdan, her hükümet sisteminin kendi içinde bir tarihselliği olduğu söylenebilir. Türkiye ise belirli dönemlerde kopuşlar olmasına rağmen 1876'dan itibaren parlamenter sistemle yönetilmektedir. Buna karşılık, Türkiye'de son dönemde siyasal gündemin en önemli tartışma başlıklarından biri parlamenter sistemden başkanlık sistemine geçiş oluşturmaktadır. Başkanlık sistemine geçiş tartışmalarının temel ekseninde parlamenter sistemin uygulamada doğurduğu sorunlar yer almaktadır. Oysa her hükümet sisteminin kendi içinde olumlu ve olumsuz özellikler barındırdığı açıktır. Nitekim günümüzde, pek çok ülkede, hâlihazırda uygulanan hükümet sisteminin ürettiği sorunlara ilişkin çok sayıda tartışma sürmektedir. Ülkeler, tercih ettikleri sistemin uygulanması bakımından siyasal istikrar ve demokratik idealler arasında bir denge yakalamaya çalışmaktadır. Bu bağlamda, ülkede demokrasi kültürünün gelişmişlik düzeyi, uygulanan sistem içinde sorunların en aza indirilmesinin güvencesi olacaktır.

SYSTEMS OF GOVERNMENT IN DEMOCRATIC COUNTRIES

Today, it is observed that three forms of systems of government are implemented in democratic countries. States' political, historical and economic experiences brought their decision to choose a particular type of systems of government. In this regard, it can be said that every government system has its own historical background. Despite the existence of ruptures in particular periods, Turkey has been governed by parliamentary system since 1876. Nevertheless, contemporarily transition from parliamentary system to presidential system constitutes political agenda in Turkey. Problems in implementation of parliamentary system are the basis of discussion on transition to presidential system. Whereas it is clear that every system of government has favorable or unfavorable features. As a matter of fact, today, discussions on problems that are caused by prevailing system of government continue in most of the states. States try to make balance between political stability and democratic ideals regarding the type of government they implemented. In this context, level of democratic cultural development in a state becomes the guarantee of decreasing problems within the implemented system. However, it can be stated that it is difficult to find a system that meets every needs in all dimensions.

PDF

___

Ağaoğulları,Mehmet Ali, Filiz Çulha Zabcı, Reyda Ergün, (2005), Kral-Devletten Ulus-Devlete, (Ankara: İmge Kitabevi Yayınları).
Bayraktar-Durgun, Gonca (2012). "Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı", (der. Burhan Aykaç ve Şenol Durgun), Çağdaş Devlet Sistemleri, (Ankara: Binyıl Yayınları).
Cheibub,JoseAntonio (2007), Presidentialism, Parliamentarism, andDemocracy, (Cambridge& New York: Cambridge UniversityPress),.
Croissant, AurelveWolfgang Merkel,PoliticalPartyFormation in PresidentialandParliamentarySystem, Friedrich Ebert Stiftung Online Papers, http://library.fes.de/pdf-files/bueros/philippinen/50072.pdf, (Erişim Tarihi: 09.2013)
Davison, Roger(1991), "LegistativeResearch: Mirror of Discipline", AmericanInstitutions, ed. William Crotty, (Evanstone: Northwestern UniversityPress).
Gürcan, Ertuğrul Cenk (2012), "Hükümet Sistemleri", 21. Yüzyılda Prens: Devlet ve Siyaset Yönetimi, der. Ümit Özdağ, (Ankara: Kripto Yayınları).
Harris, Richard,ve David J. Tichenor, (ed.) (2005), A History of U.S. PoliticalSystem, (Washington: TheBrookingsInstitution).
Hekimoğlu, Mehmet Merdan (2009), Anayasa Hukukunda Karşılaştırmalı "Demokratik Hükümet Sistemleri" ve Türkiye, (Ankara: Detay Yayınları).
Heywood, Andrew (2007), Siyaset, (Ankara: Adres Yayınları), (Çev. Bekir Berat Özipek vd.).
Horowitz, Donald L. (1995), "Demokratik Sistemleri Karşılaştırmak", Demokrasinin Küresel Yükselişi, (der. LarryDiamond ve Marc F. Plattner), (Ankara: Yetkin Yayınları) (çev. Levent Köker)
Jones, Charles (2005), ThePresidency in a SeparatedSystem, (Washington: TheBrookingsInstitution).
Kuzu, Burhan (2011), Her Yönü İle Başkanlık Sistemi, (İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılık)..
Lijphart, Arend (1999), Patterns of Democracy: Government Forms andPerformance in ThirtySixCountries, (New Haven: Yale UniversityPress).
Linz, Juan J. (1995), "Başkanlık Sisteminin Tehlikeleri", Demokrasinin Küresel Yükselişi, (Der. LarryDiamond ve Marc F. Plattner), (Ankara: Yetkin Yayınları) (çev. Ergun Özbudun)
Lipset, Seymour Martin (1995), "Siyasal Kültürün Merkeziliği", Demokrasinin Küresel Yükselişi, (Der. LarryDiamond ve Marc F. Plattner), (Ankara: Yetkin Yayınları) (çev. Levent Köker)
Roberts, J.M. (2010), Avrupa Tarihi, (İstanbul: İnkılap Yayınları), (Çev. Fethi Aytuna),
Sartori, Giovanni (1997), Karşılaştırmalı Anayasa Mühendisliği: Yapıcılar, Özendiriciler ve Sonuçlar Üzerine Bir İnceleme, (Ankara: Yetkin Yayınları) (çev.Ergun Özbudun) .
Siaroff, Alan (2003), "ComparativePresidencies: TheInadequacy of thePresidential, Semi-presidentialandParliamentaryDistinction", EuropeanJournal of PoliticalResearch, no. 42.
SzılagyiIlonaMária (2009), "PresidentialversusParliamentarySystems", AARMS, (Vol. 8), (No. 2).
Tody, Philip (1998), TheFifth FrenchRepublic: Presidents, PoliticsandPersonalities, (London&New York: RoutledgePub.).
Yazıcı, Serap (2011), Başkanlık ve Yarı-Başkanlık Sistemleri: Türkiye İçin Bir Değerlendirme, 2. Baskı, (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları).