Din Öğretiminde Gezi-Gözlem Yöntemi ve Bir Uygulama Örneği

Bu çalışmanın amacı; öncelikle gezi-gözlem yönteminin ne olduğu, neden kullanılması gerektiği, avantajlı ve dezavantajlı yönleri ile uygulamada dikkat edilmesi gereken hususlara dair teorik bir çerçeve çizmek; akabinde ise, buradan hareketle, okul dışındaki bir mekana yapılacak gezinin nasıl planlanması gerektiğini belirtmek ve gerçekleştirilen uygulama neticesinde öğrencilerin bilgi ve tutumlarına yönelik hangi kazanımların sağlandığını ortaya çıkarmaya çalışmaktır. Bu bağlamda ilk olarak araştırmanın teorik kısmına ait gerekli dokümanlar elde edilerek kendi içinde sınıflandırılıp bir değerlendirilmeye tabi tutulmuştur. Sonra ise, 2018-2019 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Antalya ili Muratpaşa İlçesi Namık Kemal Ortaokulunda 7. Sınıfta okuyan 10 erkek ve 14 kız olmak üzere toplam 24 öğrenciyle birlikte Fethi Bayçın Huzurevine ana teması “yardımlaşma” olan bir gezi düzenlenmiştir. Faaliyet boyunca gezi-gözlem metoduna ait literatürde belirtilen zorlukların yaşanmaması için hazırlık, uygulama ve değerlendirme aşamaları titizlik içerisinde tasarlanmıştır. Doküman incelemesi ve durum çalışması yöntemlerinden hareketle oluşturulan bu araştırma neticesinde; öğrencilerin sınıfın sıkıcı havasından kurtuldukları için huzurevi ziyareti yapmaya yönelik motivasyonlarının oldukça yüksek olduğu; bizzat yaparak ve yaşayarak öğrenmeleri sayesinde doğrudan bilgiye ve tecrübeye ulaştıkları ve bu sayede birçok duyu organı devreye girdiği için bilişsel ve duyuşsal öğrenme alanlarının alt basamaklarına ait üst düzey beceri gerektiren bazı davranışlar sergiledikleri fark edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin gezi boyunca, yardımlaşma konusu yanında, sevgi, saygı, empati kurma, merhamet duyma, birlikte hareket etme ve sorumluluk sahibi olma gibi farklı meziyetler kazanma imkanı da elde ettikleri gözlemlenmiştir.

The Field Observation Method In Religious Education And An Application Example

The present study aims at providing a theoretical framework on what field observation is, why it should be used, advantageous and disadvantageous aspects and issues to be considered in practice; and then, stating how to plan a trip to a place outside the school and unearthing what learning outcomes are achieved for the students’ knowledge and attitudes as a result of the practice. In this context, first of all, necessary documents related to the theoretical part of the research were collected, classified and evaluated. Later, in the fall semester of 2018-2019 academic year, a trip whose main theme was “cooperation” was organized to Fethi Bayçın Nursing Home with 24 7th grade students (10=male, 14=female) studying in Namık Kemal Middle School in Muratpaşa, Antalya. During the activity, the preparation, implementation and evaluation stages have been designed meticulously to avoid the difficulties mentioned in the literature of the field observation method. As a result of the research, which is based on document analysis and case study methods, it was realized that students’ motivation was quite high since they got rid of the tedious atmosphere of the class, they had access to direct knowledge and experience through their learning by doing and experiencing themselves and thus they displayed some behaviours that require high-level skills related to the lower levels of cognitive and affective learning areas since many sensory organs were used. Besides, it was observed that the students had the opportunity to gain different virtues such as love, respect, empathy, compassion, liaising and having a responsibility along with the “cooperation” theme during the trip.

___

  • Açar, Seçil, İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinde Gözlem Gezisi Uygulamasının Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerisine ve Çevre Duyarlılığına Etkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale, 2010.
  • Ahunbay, Zeynep, “Bir Dünya Mirasının Korunması: Ayasofya”, Uluslararası Katılımlı 6. Tarihi Yapıların Korunması ve Güçlendirilmesi Sempozyumu/2-3-4 Kasım 2017, Maya Basın Yayın, İstanbul, 2017, ss. 37-46.
  • Akbulut, Gülpınar, “Coğrafya ve Aktif Öğretim Yöntemleri”, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 6/1, 2004, ss. 65-66.
  • Akçay, Nilüfer Okur-Akçay, Ahmet-Kurt, Murat, “Ortaokul Öğretmenlerinin Öğretim Yöntem ve Tekniklerine Yönelik Görüş ve Yeterliklerinin İncelenmesi”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, C.5, S.1, N.35, Şubat 2016, ss. 334-335.
  • Akyürek, Süleyman, “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinin Etkililiği”, Bilimname, IV, 2004/1, ss.111-112.
  • Akyürek, Süleyman, “Etkili Öğretmenlik”, Etkili Din Öğretimi, Tidef Yayınları, Ed: Şaban Karaköse, 2. Bsk., İstanbul, 2010, ss. 377-379.
  • Akyürek, Süleyman, Din Öğretimi, Nobel Yayıncılık, Ankara, 2013.
  • Alkan, Cevat-Kurt, Mehmet, Özel Öğretim Yöntemleri-Disiplinlerin Öğretim Teknolojisi, Anı Yayıncılık, 4. Bsk., Ankara, 2014.
  • Altaş, Nurullah, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretimi, Nobel Yayınları, Ankara, 2001.
  • Arıcı, Ali Fuat, “Türkçe Öğretiminde Kullanılan Strateji-Yöntem ve Teknikler”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.7, S.1, 2006, ss. 299-302.
  • Aşıkoğlu, Nevzat Yaşar, “Din Öğretiminde Öğretmenlerin Rolü ve Din Dersi Öğretmeni Yeterlikleri (Türkiye Örneği), C.Ü İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.XV, S.1, 2011, ss. 6-13.
  • Atay, Rıfat, Religious Pluralism and Islam, Scholars’ Press, Saarbrücken, Almanya, 2014.
  • Aycan, Derya, Gezi-Gözlem Yönteminin Biyoloji Öğretimindeki Önemi ve Diğer Öğretim Yöntemleri Arasındaki Yeri (Ankara İli Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2008.
  • Aydın, Mehmet Zeki, “Din Öğretim Yöntemleri”, Etkili Din Öğretimi, Tidef Yayınları, Ed: Şaban Karaköse, 2. Bsk., İstanbul, 2010, s. 290.
  • Aydın, Mehmet Zeki, Din Öğretiminde Yöntemler, Nobel Yayınları, Ankara, 2004.
  • Aydın, Muhammet Şevki, “Din Eğitimi Bireyi Kalıplamamalı”, Etkili Din Öğretimi, Tidef Yayınları, Ed: Şaban Karaköse, 2. Bsk., İstanbul, 2010, ss. 15-20.
  • Aydın, Muhammet Şevki, Din Eğitimi Bilimi, Kimlik Yayınları, Kayseri, 2017.
  • Aydın, M. Şevki, “Din Eğitiminin Niteliği ve Önemi”, Yeni Dönemde Din Eğitimi (7. Öğretmen Sempozyumu, 16-17 Şubat 2013), Tire Kitap, 2. Bsk., Gaziantep, 2014, ss. 143-150.
  • Aytaç, Aslı, “Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Eğitimlerinde Gezi-Gözlem Metodunun Yeri ve Önemi”, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, C.11-1, S.21, 2014-1, ss. 55-57.
  • Ballı, Ali, 9. Sınıf Fiziki Coğrafya Konuları Öğretiminde Gezi Gözlem Yönteminin Önemi (Bağcılar İlçesi Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2009.
  • Batar, Yusuf, “Bir Öğretim Yöntemi Olarak Emsâl’ul-Kur’an”, İslâmî İlimler Dergisi, Y.8, C.8, S.1, Bahar 2013, ss. 323-328.
  • Cebeci, Suat, “Din Öğretimi Yöntemleri”, Etkili Din Öğretimi, Tidef Yayınları, Ed: Şaban Karaköse, 2. Bsk., İstanbul, 2010, ss. 313-314.
  • Cebeci, Suat, Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi, Akçağ Yayınları, Ankara, 1996.
  • Çelikkaya, Tekin-Kuş, Zafer, “Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Kullandıkları Yöntem ve Teknikler”, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII (2), 2009, s. 744.
  • Eyice, Semavi, “Ayasofya”, Dia, C.4, İstanbul, 1991, s. 206.
  • Başaran, İbrahim Ethem, Eğitim Psikolojisi, Gül Yayınevi, Ankara, 1996.
  • Bayraklı, Bayraktar, İslâm’da Eğitim-Batı Eğitim Sistemleriyle Mukayeseli, İFAV Yayınları, İstanbul, 1989.
  • Bilgin, Beyza, Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, Gün Yayıncılık, Ankara, 1998.
  • Bilgin, Beyza, Türkiye’de Din Eğitimi ve Liselerde Din Dersleri, Ankara, 1986.
  • Bilgin, Beyza–Selçuk, Mualla, Din Öğretimi Özel Öğretim Yöntemleri, Akid Yayıncılık, Ankara, 1991.
  • Binbaşıoğlu, Cavit, Eğitim Psikolojisi, Binbaşıoğlu Yayınevi, 6. Bsk., Ankara, 1987.
  • Binbaşıoğlu, Cavit, Genel Öğretim Bilgisi, Binbaşıoğlu Yayınevi, 7. Bsk., Ankara, 1994.
  • Bozdoğan, Aykut Emre, “Eğitim Amaçlı Gezilerin Planlanmasına İlişkin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Uygulamaları: Altı Farklı Alan Gezisinin Değerlendirilmesi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12/2, 2012, ss. 1049-1072.
  • Bozdoğan, Aykut Emre, Okur, Alperen, Kasap, Gonca, “Planlı Bir Alan Gezisi İçin Örnek Uygulama: Bir Fabrika Gezisi”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7/2, 2015, ss. 79-90.
  • Buyrukçu, Ramazan, “Ortaokullardaki Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretimine Genel Bir Yaklaşım”, Dinî Araştırmalar, C.2, S.4, 1999, ss. 182-185.
  • Çamdibi, Mahmut, Din Eğitiminde İnsan ve Hayat, Çamlıca Yayınları, İstanbul, 2003.
  • Çınar, Fatih, “Din Öğretiminde Çoklu Zeka Kuramı: İlköğretim DKAB Dersi Öğretim Programının Kuram Açısından Analizi ve Uygulama Örnekleri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.37, 2016/2, ss. 191-243.
  • Çınar, Fatih, “Etkin Öğrenmenin İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinde Uygulanması”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.XVII, S.1, 2012, ss. 172- 177.
  • Çilenti, Kamuran, Eğitim Teknolojisi ve Öğretim, Kadıoğlu Matbaası, 4. Bsk., Ankara, 1991.
  • Dağ, Mehmet-Öymen, Hıfzırrahman R., İslâm Eğitim Tarihi, Milli Eğitim Basımevi, Ankara, 1994.
  • Dam, Hasan, “Din Eğitiminde İlke ve Yöntemler”, Din Eğitimi, Lisans Yayıncılık, İstanbul, 2018, ss. 241-242.
  • Demir, Mehmet Kaan, “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Gözlem Gezisi Yöntemine Bakış Açılarının İncelenmesi”, GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.27, S.3, 2007, ss. 84-85.
  • Demir, Ömer, “Özel Öğretim Yöntemleri ve Öğretmenlik Uygulamaları Derslerinde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinin Öğretim Tasarımı”, Ekev Akademi Dergisi, Y.19, S.62, 2015, s.124.
  • Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı (İlkokul 4 ve Ortaokul 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara, 2018.
  • Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretmen Kılavuzu, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2013.
  • Doğan, Recai-Tosun, Cemal, İlköğretim 4. ve 5. Sınıflar İçin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretimi, Pegem A Yayıncılık, 2. Bsk., Ankara, 2003.
  • Doğan, Recai-Tosun, Cemal, İlköğretim 6., 7. ve 8. Sınıflar İçin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretimi-Özel Öğretim Yöntemleri, Pegem A Yayıncılık, Ankara, 2003.
  • Eğitim Bilimleri Öğretim İlke ve Yöntemleri, Pegem A Yayıncılık, Ankara, 2018.
  • Ev, Halit, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinde Probleme Dayalı Öğrenme, Nobel Yayınları, Ankara, 2002.
  • Fersahoğlu, Yaşar, “Din Eğitimi ve Öğretiminde İnsanı Tanımanın Önemi”, İLAM Araştırma Dergisi, C.II, S.2, 1997, ss. 171-194.
  • Göğebakan, Yüksel, “Sanat Tarihi Öğretiminde Gösteri Yöntemi İle Gezi-Gözlem Yönteminin Bilginin Kalıcılığı Açısından Karşılaştırılması-(Eski Malatya Ulu Cami Örneği)”, GÜ Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.28, S.2, 2008, ss. 197-220.
  • Gömleksiz, Mehmet Nuri – Kan, Ayşe Ülkü, “Eğitimde Duyuşsal Boyut ve Duyuşsal Öğrenme”, Turkish Studies, 7/1, 2012, ss. 1159-1177.
  • Gözütok, Şakir, İlk Dönem İslam Eğitim Tarihi, Fecr Yayınları, Ankara, 2002.
  • Gül, Ali Rıza, “Dinin İşlevleri ve İnsan Hakları Ekseninde Devlet Eliyle Din Öğretimi”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.29, 2010, ss. 137-177.
  • Gündüz, Turgay, “Gençlik Dönemi ve Din Eğitimi”, Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi, Nobel Yayınları, Ed: Mustafa Köylü, 3. Bsk., Ankara, 2013, ss. 96-105.
  • http://www.tbbdf.gov.tr/bocce (16.10.2019).
  • http://dogm.eba.gov.tr/panel/upload/etkilesimli/pdf/dkb05.pdf (25.11.2019).
  • Kandemir, M. Yaşar, Öğretmenlerimizle Başbaşa, TDV Yayınları, 2. Bsk., Ankara, 2018.
  • Kaptan, Faik, Din Öğretiminde Gezi-Gözlem Metodu, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa, 1999.
  • Kaya, Mevlüt, “Örnek Olay İncelemesi Yönteminin Ahlak Eğitiminde Kullanılması”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.8, 1996, ss. 135-136.
  • Kaya, Zeynep, Türk Toplumunda İnanç Gelişimi ve Din Eğitimi, Dem Yayınları, İstanbul, 2015.
  • Kayağ, Recai, Sosyal Bilgiler Dersinin Etkililiği Açısından Materyal Kullanımı ve Gezi Gözlem Metodunun Uygulanması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2009.
  • Kazıcı, Ziya, Ana Hatlarıyla İslâm Eğitim Tarihi, İfav Yayınları, 3. Bsk., İstanbul, 2012.
  • Kazıcı, Ziya, Osmanlı’da Eğitim Öğretim, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 2014.
  • Keyifli, Şükrü, “Camilerde Din Eğitimi”, Din Eğitimi, Ensar Yayınları, Ed: Mustafa Köylü, Nurullah Altaş, 3. Bsk., İstanbul, 2014, ss. 349-353.
  • Keyifli, Şükrü, Yaygın Din Eğitimi, İlahiyât, Ankara, 2017.
  • Kızılabdullah, Yıldız, “Kavramsal Çerçeve: Eğitim, Öğretim ve Din”, Din Eğitimi El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ed: Recai Doğan, Remziye Ege, 2. Bsk., Ankara, 2013, ss. 41-43.
  • Kızılabdullah, Yıldız, “Yapılandırmacılık Yaklaşımının İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinin Amaçlarının Gerçekleşmesine Etkisi”, AÜİFD, XLIX, S.II, 2008, ss. 198-201.
  • Koç, Ahmet, “Din Öğretiminde Etkili İletişim”, Etkili Din Öğretimi, Tidef Yayınları, Ed: Şaban Karaköse, 2. Bsk., İstanbul, 2010, ss. 229-239.
  • Koç, Ahmet, “İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Yeterlikleri Üzerine Bir Araştırma”, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, XIII/2, 2009, ss. 158-164.
  • Köylü, Mustafa, “Giriş”, Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi, Nobel Yayınları, Ed: Mustafa Köylü, 3. Bsk., Ankara, 2013, s. 9.
  • Kutlay, Halil İbrahim, “Din Öğretiminde Hz. Peygamber’in Örnekliği”, Etkili Din Öğretimi, Tidef Yayınları, Ed: Şaban Karaköse, 2. Bsk., İstanbul, 2010, s. 335.
  • Küçükahmet, Leyla, Öğretim İlke ve Yöntemleri, Nobel Yayınları, 12. Bsk., Ankara, 2001. Mert, Hasan, “Çanakkale’de Ölüm”, Tarih İncelemeleri Dergisi, C.XXVI, S.1, 2011, s. 171.
  • Okumuş, Namık Kemal, “Din Eğitim-Öğretimi Özgür Bireylerin Yetiştirilmesinde Etkin Bir Rol Üstlenebilir Mi?”, Kelam Araştırmaları Dergisi, C.XIII, S.1, 2015, ss. 213-288.
  • Okumuşlar, Muhiddin, “5E Yapılandırmacı Öğretim Modeli ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi İşleniş Örneği”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.24, 2007, ss. 167- 180.
  • Okumuşlar, Muhiddin, Yapılandırmacı Yaklaşım ve Din Eğitimi, Yediveren Yayınları, Konya, 2014.
  • Okur, Alperen, Fen Eğitiminde Hayvanat Bahçelerine Düzenlenen Planlı Bir Gezinin Öğrenme Üzerine Etkisi ve Gezi Süreciyle İlgili Öğrenci Görüşlerinin Belirlenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Giresun Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Giresun, 2017.
  • Öcal, Mustafa, (Temel Eğitim ve Orta Öğretimde) Din Eğitimi ve Öğretiminde Metodlar, TDV Yayınları, Ankara, 1991.
  • Öcal, Mustafa, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ve Öğretim Yöntemleri, Ensar Yayınları, 8. Bsk., 2015.
  • Öz, Göksun, Öğretim Yöntemlerinden Gezi Gözlem ve İnceleme Metodunun Uygulanmasında Ortaya Çıkan Problemlere İlişkin Öğretmen Görüşleri (Güngören İlçesi Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2015.
  • Özbek, Abdullah, Bir Eğitimci Olarak Hz. Muhammed, Selâm Yayınevi, Konya, 1988.
  • Özcan, Zeynep, Cumhuriyet Dönemi Dinî Hayat (1938-1950), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2014.
  • Özden, Yüksel, Eğitimde Dönüşüm-Eğitimde Yeni Değerler, Pegem A Yayıncılık, 3. Bsk., Ankara, 2000.
  • Özel, Ahmet Murat, “Cami: Kutsalın Kabarışı”, İslâm ve Sanat, İsav Yayınları, Ed: Şeref Göküş vd., İstanbul, 2015, s. 568.
  • Öztürk, Çağrı, “Ortaöğretim Coğrafya Öğretmenlerinin Öğretim Yöntem ve Teknikleri Kullanabilme Yeterlikleri”, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, C.5, S.2, 2004, ss. 75-83.
  • Pişgin,Yasin, “Cami, Kitap ve Gençlik”, Cami ve Kitap, Ed: Hale Şahin, DİB Yay., Ankara, 2016, ss. 95-111.
  • Saban, Ahmet, Öğrenme Öğretme Süreci-Yeni Teori ve Yaklaşımlar, Nobel Yayınları, 7. Bsk., Ankara, 2014.
  • Selçuk, Mualla, “İnsanın Anlam Arayışı ve Vahiy”, İslam’ın Işığında Kadın (TDV Kadın Kolları Konferans ve Panelleri : 1996-97), TDV Yayınları, Ankara, 1998, ss.181-202.
  • Selçuk, Mualla, “Din Eğitimi Özgürleştiren Bir Süreç Olabilir Mi?”, İslâmiyât, S.1, 1998, ss. 73-87.
  • Selçuk, Mualla, “Din Eğitiminin Kuramsal Temelleri (Zihin Gelişimi Açısından Bir Deneme)”, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, S.4, 1997, ss. 157-158.
  • Selçuk, Mualla, “Din Öğretiminin Kuramsal Temelleri”, Din Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 2000, ss. 11-13.
  • Selçuk, Mualla, Çocuğun Eğitiminde Dinî Motifler, TDV Yayınları, 2. Bsk., Ankara, 1991.
  • Senemoğlu, Nuray, Gelişim Öğrenme ve Öğretim-Kuramdan Uygulamaya, Gazi Kitabevi, Ankara, 2000.
  • Serin, Ekrem, İlköğretim İkinci Kademe Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinde Gezi-Gözlem ve İnceleme Yönteminin Uygulanma Durumu (Şanlıurfa Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri, 2003.
  • Sönmez, Veysel, Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı, Anı Yayıncılık, 8. Bsk., Ankara, 1999.
  • Şubaşı, Münevver- Okumuş, Kübra, “Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21/2, 2017, s. 420.
  • Şimşek, Hüseyin, Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim, Elif Matbaası, Şanlıurfa, 2009.
  • Taştekin, Osman, Kıyamet ve Ahiretle İlgili Kavramların Öğretimi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, 1998.
  • Temur, Gülfer, İnceleme ve Çalışma Gezilerinin İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinin Amaçlarını Gerçekleştirmesine Katkısı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2007.
  • Temizöz, Yasemin-Özgün-Koca S. Aslı, “Matematik Öğretmenlerinin Kullandıkları Öğretim Yöntemleri ve Buluş Yoluyla Öğrenme Yaklaşımı Konusundaki Görüşleri”, Eğitim ve Bilim, C.33, S.149, 2008, ss. 89-103.
  • Tok, Türkay N., “Etkili Öğretim İçin Yöntem ve Teknikler”, Öğretim İlke ve Yöntemleri, Pegem A Akademi, Ed:Ahmet Doğanay, 11. Bsk., Ankara, 2017, s. 225.
  • Tortop, Hasan Said, “Üstün Yetenekli Öğrencilerle Yenilenebilir Enerji Kaynakları İle İlgili Anlamlı Alan Gezisi”, Bolu Eğitim Fakültesi Dergisi, 12/1, 2012, ss. 181-196.
  • Tosun, Cemal, “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretiminde Yöntemler”, Ortaokul 5-8 Düşünen Sınıflarda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretimi, Pegem A Akademi, Ed: Cemal Tosun, Ankara, 2016, ss. 110-111.
  • Tosun, Cemal, “Din Öğretiminde Gezi Gözlem Yöntemi”, Din Öğretimi Dergisi, S.40, Mayıs 1993, ss. 23-25.
  • Tosun, Cemal, “Eğitim ve Din Eğitimi Politikaları”, Cumhuriyet’in 75. Yılında Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi İlmî Toplantısı (İzmir-4-6 Aralık 1988) Tebliğler, Haz: Fahri UnanYücel Hacaloğlu, Ankara, 1999, ss. 517-518.
  • Tosun, Cemal-Doğan, Recai, İlköğretim 6., 7. ve 8. Sınıflar İçin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretiminde Kavram Haritaları, Pegem A Yayıncılık, Ankara, 2005.
  • Türkmen, Mutlu, Çim Topu, Petank, Raffa ve Volo Oyun Sitemleriyle Bocce, Nehir Yayınları, Ankara, 2011.
  • Uyar, Melis Yeşilpınar, “Öğretim ilke ve Yöntemleri Dersine Yönelik Okul Temelli Öğretim Programı Geliştirmeye İlişkin Bir İhtiyaç Analizi Çalışması”, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 6/1, 2016, s. 75.
  • Yavuz, Kerim, Günümüzde Din Eğitimi, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Adana, 1998.
  • Yazıcı, Nesimi, “Din Hizmetleri Açısından Caminin Yeri ve Önemi”, AÜİFD, C.XLVIII, S.2, 2007, s. 2.
  • Yıldırım, Tahsin, Arıbaş, Kenan, “Coğrafya Öğretiminde Gezi Gözlem Yöntemi: Örnek Bir Rota Çalışması”, Marmara Coğrafya Dergisi, S.37, Ocak 2018, ss. 16-29.
  • Yılmaz, Hüseyin, “Cami Eksenli Din Eğitimi”, Din Eğitimi El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ed: Recai Doğan, Remziye Ege, 4. Bsk., Ankara, 2016, ss. 303-304.
  • Yılmaz, Hüseyin, Camilerin Eğitim Fonksiyonu, Dem Yayınları, İstanbul, 2013.
  • Yılmaz, Nazif, “Peygamber Efendimizin Öğretim İlke ve Yöntemleri”, Etkili Din Öğretimi, Tidef Yayınları, Ed: Şaban Karaköse, 2. Bsk., İstanbul, 2010, s. 344.
  • Yönev, Muammer, Ortaöğretimde Okutulan Tarih Derslerindeki Gezi Gözlem ve İnceleme Etkinliklerinin Öğrenciler Açısından Kazanımları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2008.
  • Yurdakul, Bünyamin, “Yapılandırmacılık”, Eğitimde Yeni Yönelimler, Pegem A Yayıncılık, Ed: Özcan Demirel, 2. Bsk., Ankara, 2005, ss. 39-67.