ÜCRETİN ÖDENMEMESİ SEBEBİYLE İŞÇİNİN İŞ GÖRMEKTEN KAÇINMA HAKKI

Tam iki tarafa borç yükleyen iş sözleşmesinde işçinin iş görme borcuna karşılık, işverenin ücret ödeme borcu yer almaktadır. İş sözleşmesinin asli unsurlarından olan ücret, çoğu zaman onun tek geçim kaynağı olduğundan işverene ve üçüncü kişilere karşı korunması gerekmektedir. Bu sebeple 4857 sayılı İş Kanunu'nda ücret alacağını düzenleyen ve koruyan emredici hükümlere yer verilmiştir. İşveren kanun, iş sözleşmesi yahut toplu iş sözleşmesi ile belirlenmiş olan zamanda, ücret ödeme borcunu usulüne uygun olarak yerine getirmek zorundadır. Ücret ödeme borcunu zamanında ve tam olarak ifa etmeyen işveren çeşitli hukuki ve idari yaptırımlarla karşı karşıya kalacaktır. İşverenin karşılaşacağı hukuki yaptırımlar ödeme gücü bulunup bulunmamasına göre farklılık arz etmektedir. Ödeme gücü bulunmayan işverenin ücret borcunu ifa etmemesi halinde işçi genel hükümler uyarınca iş sözleşmesini fesih ve hapis hakkına sahip oluyorken, iş kanunu hükümleri uyarınca ücret alacağının ücret garanti fonundan karşılanmasını talep edebilecektir. İşçinin iş görmekten kaçınma hakkı, iş sözleşmesini haklı sebebe dayalı olarak feshetme hakkı, eda davası açma hakkı ve mevduata uygulanan en yüksek faizi talep etme hakkı ise ödeme gücü bulunmasına rağmen işverenin karşılaşacağı hukuki yaptırımlardır. Çalışmamızda, 4857 sayılı İş Kanunu ile özel olarak düzenlenen işçinin ücretinin ödenmemesi neticesinde iş görmekten kaçınma hakkının hukukî niteliği, bu hakkı kullanmanın şartları ve iş görmekten kaçınma hakkının kullanılmasının hukukî sonuçları üzerinde durulacaktır.

The Right Of Avoiding From Working Function in Result of Not Being Paid of Wages of Employees

In the labor contract, which encumbers both sides with debts, there is the employers’ charge of payment in response to the working function of the employee. Wage, is one of the fundamental components of employment contract, needs to be protected against the employers and third persons because of being the only means of living. For this reason, imperious judgments, which edit and protect the wage credits, take place in Code 4857. Employers have to fulfill the charge of wage payment dully in time when is determined with the law, employment contract or collective labor law. The employer, who does not administer the charge of his wage payment in time or accurately, has to face with kinds of law and administrative sanctions. Law sanctions which employer faces with undergo a change according to whether having ability to pay or not. In case employer, not having the ability to pay, does not administer the charge of his wage, employee is going to have right of cancellation and right of retention in accordance with general provision and also he will be able to require his wage credit to be paid from wage guarantee fund. Employee’s right of avoiding from working function, right of termination of employment contract based on good reason, right of action for performance of contract and the right of requiring the highest interest applied to deposit are the law sanctions which the employers face with despite of not having the ability to pay. In our study, the legal characteristic of the right of avoiding from working function in the result of not being paid of wages of employees which is edited specially in accordance with Labor Code 4857, conditions of the usage of this right, the legal results of not using the right of avoiding from working function are going to be focused on privately

PDF

___

AKÇAKAYA, Erol; Hazırlık Çalışmalarıyla Birlikte Mukayeseli İşçi ve İşveren Sendikaları Konfederasyonlarının ve Bilim Kurulunun Görüşlerini Muhtevi, Atıflı Gerekçeli İş Kanunu, Ankara, 2004.
AKYİĞİT, Ercan: ‘’Gazetecinin Ücretinde Gecikme’’, Yargı Dünyası, S.77, Mayıs 2002, s.18 (Gecikme).
AKYİĞİT, Ercan: “Ücreti Geciken İşçinin Çalışmaktan Kaçınması”, Legal İHSGHD, 2005/5, s.16-26 (Çalışmaktan Kaçınma).
AKYOL, Şener: Grevin Hizmet Akdine Tesiri, Ankara 1967.
AKYOL, Şener: “Ücretlerin Ödenmesinin Gecikmesi Dolayısıyla Greve Başvurma”, Karar İncelemesi, İHU 1976, TSGLK md.19, No:1.
ALP, Mustafa: ‘’İşçinin Feshe Karşı Korunması (İş Güvencesi Yasası)’’, DEÜHFD, C.5, S.1, 2003, s.1-41.
BENLİ, Abdurrahman/YİĞİT, Yusuf : “4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Geçici İş İlişkisi ve Bu ilişkinin Hukuki Sonuçları”, Kamu-İş, C.8, S.4/2006, İnternet Dergisi, http://www.kamu-is.org.tr/pdf/841.pdf .
CENTEL, Tankut: İş Hukukunda Ücret, Yalçın Ofset, İstanbul 1998.
ÇANKAYA, Osman Güven/GÜNAY, Cevdet İlhan /GÖKTAŞ, Seracettin: Türk İş Hukukunda İşe İade Davaları, Ankara 2005.
ÇANKAYA, Osman Güven/ÇİL, Şahin: “İş Hukukunda Üçlü İlişkiler”, Ankara 2006.
ÇELİK, Nuri: Karar İncelemesi, İHU, TSGLK 9, No:4.
ÇELİK, Nuri: İş Hukuku Dersleri, İstanbul 2005, 18.Bası.
ÇENBERCİ, Mustafa: İş Kanunu Şerhi, 5.Bası 1984.
DEMİR, Fevzi: En Son Yargıtay Kararları Işığında İş Hukuku ve Uygulaması, 4.Bası, İzmir 2005.
EKONOMİ, Münir: İş Hukuku, Cilt I, Ferdi İş Hukuku, 2.Bası, İstanbul 1980 (İş Hukuku).
ENGİN, Murat: ‘’Yeni İş Kanunu Tasarısı ve İşçinin İş görmekten Kaçınma Hakkı’’, DEÜHFD, 2003, S.1, s.77-94 (İş Görmekten Kaçınma)
EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 8.Bası, İstanbul 2003.
EYRENCİ, Öner: 4857 Sayılı İş Kanunu ile Getirilen Yeni Düzenlemeler, Genel Bir Değerlendirme, Legal İHSGHD, Ocak-Mart 2004, s.45-68.
EYRENCİ, Öner/TAŞKENT, Savaş/ULUCAN, Devrim: Bireysel İş Hukuku, 2.Bası, İstanbul 2005.
GÖZÜBÜYÜK, Pulat: Mücbir Sebepler, Beklenmeyen Haller, Ankara 1977.
GÜNAY, Cevdet İlhan; Şerhli İş Kanunu, C.II,2.Bası, Ankara 2001,s.1227.
GÜNAY, Cevdet İlhan: ‘’Ücret Ödemede Gecikmenin Hukukî Sonuçları”, Mess Sicil İş Hukuku Dergisi , S.1, Mart 2006, s.36-52 (Ödemede Gecikme).
GÜZEL, Ali: “İş Yasasına Göre Alt İşveren Kavramı ve Asıl İşveren– Alt İşveren İlişkisinin Sınırları”, ÇT, 2004/I, s.31-65 (Alt İşveren).
GÜZEL, Ali: “İşçinin Ücretinin Ödenmemesi Nedeniyle İş Görme Edimini Yerine Getirmekten Kaçınması ve Çalışmadığı Süre İçin Ücret Talep Edememesi”, ÇT, 2005/2, s.123-146 (İş Görmekten Kaçınma). HAVUTÇU, Ayşe: Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde Temerrüt ve Müspet Zararın Tazmini, 1995, İzmir.
İNAN, Ali Naim: Borçlar Hukuku Genel Hükümler , Ankara 1979.
KANİTİ, Salamon: Akdin İfa Edilmediği Def’i, İstanbul 1962.
KARAHASAN, Mustafa Reşit: Mülkiyet Hukuku, İstanbul 1975 (Mülkiyet Hukuku).
MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi: İş Hukuku, 2. Bası, Ankara 2004.
NARMANLIOĞLU, Ünal: Grev, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, Ankara 1990 (Grev).
NARMANLIOĞLU, Ünal: İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri I, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları, 3. Bası, İzmir 1998 (Ferdi İş).
NARMANLIOĞLU, Ünal: İş Hukuku II, Toplu İş İlişkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir 2001 (Toplu İş).
OĞUZMAN, M. Kemal: Hukuki Yönden İşçi-İşveren İlişkileri , C.I, 4. Bası, İstanbul (İşçi-İşveren İlişkileri).
OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Filiz Kitabevi, 3. Bası, İstanbul 2000.
OĞUZMAN, Kemal: “Direniş Nedeniyle Çalışılmayan Günlerde Ücret Ödenmemesi”, İHU, İşK. Md.26, No:1.
REİSOĞLU, Safa: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14.Bası, İstanbul 2000 (Genel Hükümler).
SOYER, Polat: “Direniş Nedeniyle Çalışılmayan Günlerde Ücret Ödenmemesi”, İHU, İşK.26, No:1.
SOYER, Polat: “4857 Sayılı Yeni İş Kanununun Ücret, İşin Düzenlenmesi İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Bazı Hükümleri Üzerine Düşünceler”, 4857 Sayılı Yeni İş Kanunu Değerlendirme Konferans Notları, 12-13 Temmuz 2003, Bolu, s.12-36 (4857 Sayılı Kanun).
SUR, Melda: Grev Kavramı, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, Ankara 1987 (Grev).
SUR, Melda: “İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı”, Can Tuncay’a Armağan, 2005, s.395-414 (Kaçınma Hakkı).
SÜMER, Haluk Hadi: ‘’Gazetecinin Ücretinin Zamanında Ödenmemesinin Sonuçları’’, Mess Sicil İş Hukuku Dergisi, Mart 2011, s.100-115.
SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 4.Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul 2008 (İş Hukuku).
TUNCAY, Can: Toplu İş Hukuku, 2.Bası, İstanbul 2010 (Toplu İş). TUNCAY, Can: “Ücretin Ödenmemesinin Sonuçları (İşçinin İş Görmekten Kaçınma Hakkı)”, Legal İHSGHD, 2005/6, s.649-654 (Kaçınma Hakkı).
TUNÇOMAĞ, Kenan: Borçlar Hukuku, I.Cilt, Genel Hükümler, 5.Bası, İstanbul 1972 (Genel Hükümler).
TUNÇOMAĞ, Kenan: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt II, 2.Bası, İstanbul 1974 (Özel Borç İlişkileri).
UÇUM, Mehmet: Yeni İş Kanunu Seminer Notları, İstanbul 2003 (Seminer Notları).
ULUCAN, Devrim: “Ücretlerin Ödenmemesi Nedeniyle Greve Gitmenin Yasa Dışı Grev Sayılması”, İHU, TSGLK m. 19, No:4.
ULUCAN, Devrim: “Ücreti Zamanında Ödenmeyen Gazeteciye Geciken Her Gün İçin Ödenmesi Gereken Yüzde Beş Faizin Anayasaya Uygunluğu Sorunu”, Legal İHSGHD, 2005/6, s.528-533.
YAVUZ, Cevdet: Borçlar Hukuku Dersleri Özel Hükümler, İstanbul 2000.
ZEVKLİLER, Aydın: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Ankara 2002.
UZUN, Bekir: Yeni İş Yasası Semineri, İstanbul 2004, İTO Yayını.