NAPOLEON DÖNEMİ CONSEIL D'ETAT VE İLK ŞURA-YI DEVLET

Fransız Devrimi'yle ilga edilen Conseil d'Etat (Devlet Konseyi), Napoleon Bonaparte tarafından yeniden kurulmuş ve iktidarı kendi elinde toplamanın bir aracı olmuştur. Bu dönemde Konsey, yönetime, yasamaya ve kısmen de yargıya ilişkin yetkilere sahiptir. Osmanlı Şura-yı Devleti'nin kuruluşunda da Fransız Devlet Konseyi örnek alınmış; Tanzimat'ın yeniden inşa sürecinde etkin rol oynamıştır.Her iki kurumun da modern devletin "kural koyma" gibi en önemli işlevlerinden birini birincil derecede yerine getirdiği görülmektedir. Her iki kurum da iktidarın merkezileşmesi açısından önemli rol oynarken Fransa'da Konsey, Napoleon'un iktidarını bakanlıklar ve bürokrasiye karşı mutlaklaştırırken; Osmanlı'da Şura, Padişahın mutlak otoritesini bürokrasi lehine yumuşatmak için tasarlanmıştır. Fransa'da Şura, idareyi/yürütmeyi adliyeden kaçırmak için vardır. Osmanlı'da ise Şuranın varlık nedeni adliyenin idareden kurtarılmak istenmesidir. Her iki kurum da mahkeme olarak tasarlanmamıştır. Bugün bu kurumların oynadığı rol, devlet, hukuk devleti ve demokrasi olgularının değişimiyle ilgilidir. Kuruldukları zaman itibariyle her iki kurum da idari yapı içerisinde yer almakla birlikte aktif idare değillerdir. Kurumlara asıl niteliğini veren danışma ve yasama benzeri görevleri olmuştur. Bu sebeple söz konusu kurumların ve özellikle Şura-yı Devlet'in parlamentarizmin gelişmesi başlığı altında da incelenmesi gerekmektedir.

The French Council of State Napoleonic Era and the Ottoman Council of State

The Council in France that was repealed with French Revolution was re-established by Napolean Banaporte and was a tool of gathering power in their own hands. The Council in France had authority in relation to the administration, legislation and partly to the juidiciary in that period. It was taken example for The French Council of State in the establishment of The Council of Ottoman State; it played an effective role in the process reconsruction of Tanzimat.?It is seen that both institutions meet one of the most important functions of the modern state as rule - making. Both institutions played important role in terms of the centralization of power. But, when The Council in France absoluted to power of Napoleon against ministries and goverment, The Council in Ottoman was designed for use in favor of bureaucracy to the absolute authority of The Sultan (padishah). The Council in France is for keep away administration and executive power from the courthouse. In contrast, reason for the existence of The Council in Ottoman is that is wanted to be saved the courthouse from administration.?Both institutions werent designed as court. Today, role of these institutions relate to change of phenomenon of democracy, state of law and state. At the same time, institutions are located in the administrative structure but they are not active role in administration. Legislative and advisory functions are that given the actual quality to institutions. For this reason, it will be necessary that these institutions and especially Council of State are reviewed under the heading of parlementarizm development.?.

PDF

___

Akbaba, A. (2014). "Fransız İdari Yargı Sistemine Bir Bakış", Ankara Barosu Dergisi, 2: 435-463
Akgündüz, A. (1993). "Arşiv Belgeleri Işığında Şûrây-ı Devlet'ten Danış-tay'a İdâri Yargı Teşkilatı", II. Ulusal İdare Hukuku Kongresi, 10-14 Mayıs, Ankara.
Canatar, M. ve Baş, Y. (1998). "Şûrâ-yı Devlet Teşkilatı ve Tarihi Gelişimi", OTAM.
Duran, İ. (1999). "Yapısı ve İşleyişi İtibariyle Osmanlı Yargı Örgütü ve Tanzimat Dönemindeki Gelişmeler", Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Engelhardt, E. (1910). Türkiye ve Tanzimat: Devlet-i Aliyyenin Tarh-i Islahatı, 1882, çev. Ali Reşad, İstanbul: Kanaat Kütüphanesi.
Engelhard, E. (1976). Tanzimat, Çev. Ayda Düz, İstanbul.
Göreli, İ.H. (1953). Şurayı Devlet, Ankara: Yeni Matbaa.
İnalcık, H. (1964). "Tanzimat'ın Uygulanması ve Sosyal Tepkileri", Belleten, (112), 623-649.
İnalcık, H. (2000). Osmanlı'da Devlet, Hukuk, Adâlet, İstanbul: Eren Yayıncılık.
Karaarslan, M. (2005). "Tanzimat ve Şurayı Devlet", AÜHFD, C, 54, 3: 341-363.
Karahanoğulları, O. (2005). Türkiye'de İdari Yargı Tarihi. Ankara: Turhan Kitabevi.
Karahanoğulları, O. (2009). Fransa'da Kamu Yönetimi. Edt. Güler vd., Kamu
Yönetimi Ülke İncelemeleri, Ankara: İmge Kitabevi. Monnier, F. (1999). "L'ancien régime", içinde Le Conseil d'État de l'an VIII à nos jors, Ed. Jean Massot, Adam Biro, Paris.
Mutaf, A. (1997). "Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre Şûra-yı Devlet (1868- /1284-1342)", Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi, İzmir.
Okandan, R. G. (1968). Amme Hukukumuzun Anahatları, 1. Kitap, İstanbul.
Onar, S. S. (1936). Türk İdare Hukukunun Tekamül Safhaları ve Bugünkü Esas- lar, Ankara.
Onar, S. S. (1956). İdare ve İdare Hukuku Bakımından Türkiye'nin İdari ve Hu- kuki Bünyesinin Geçirdiği İstihaleler ve Bugünkü Durum, İstanbul.
Ortaylı, İ. (2007), Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, Ankara: Cedit Neşriyat.
Pacteau, B. (1997). "Fransız Danıştayı", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi,52(01): 610.
Sayhan, Ş. (1996). "İdari Yargı Sistemlerinin Karşılaştırmalı Analizi", İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (15):67-74.
Shaw, S. J. (1969). "The Origins of Representative Government in the Otto- man Empire: An Introduction to the Provincial Councils, 1839-1876", Near Eastern Round Table 1967-68, ed. R. Bayly Winder, New York University.
Shaw, S. J. (1970). "The Central Legislative Councils in the Nineteenth Century Ottoman Reform Movement before 1876", International Journal of Middle East Studies, Volume.1, Issue 1.
Tocqueville, A. (2004). Eski Rejim ve Devrim, Çev. Turan Ilgaz, Ankara: İmge Yayınları.
Üçok, C., Bozkurt, G., ve Mumcu, A. (2011). Türk Hukuk Tarihi. Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
Wood, E. M. (2012). Kapitalizmin Arkaik Kültürü: Eski Rejimler ve Modern Dev- letler Üstüne Bir Deneme, İstanbul: Yordam.
Yetiş, M. (2006). "Tocqueville ve Merkeziyetçilik Sorunu", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(3): 279-308.