Şeyh Abdurrezzak (Şeyh San’an) destanının eski anadolu Türkçesindeki ilk çevirisi (mi?)

Farsçanın önemli şairlerinden Feridüddin Attar’ın Mantıku’t-Tayr adlı eserindeki hikâyelerden birisi Şeyh San’an adıyla da bilinen Şeyh Abdurrezzak destanıdır. Bu destan Türkçeye ilk kez 14. yüzyıl şairlerinden Gülşehri tarafından çevrilmiştir. Ancak Gülşehri’nin kimi ifadeleri bu eserin kendisinden önce başka biri tarafından Türkçeye çevrildiğini göstermektedir. Sözü edilen ilk çevirinin durumu hakkında yeterli bilgi sahibi değiliz, ancak bu çalışmamızda ele aldığımız Ahmedi adında bir şaire ait olan aynı başlıklı destan dil ve yazım özellikleri bakımından eskidir. Destan, Đstanbul Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Bölümünde 4311 demirbaş numarasıyla kayıtlıdır. Çalışmamızda destanın konusu, eskiliği, şairi, yazım ve dil özellikleri irdelenmiş; yazıçevrimi (transkripsiyon) ve tıpkıbasımı sunulmuştur.

The first translation in old anatolian Turkish of the story sheikh abdurrezzak (sheikh san’an) (or?)

In the work “The Conference of the Birds” (Mantiėu’t-Tayr) of an important Persian poet Fariduddin Attar, one of his stories is Sheikh Abdurrezzak, also known as Sheikh San’an. This story was first translated to Turkish by one of the 14. century poets Gülşehri. But some expressions used by Gülşehri shows that the work was translated to Turkish before him by someone else. We don’t know much about this mentioned first translation’s situation but in our work we handled a story with the same title which lacks of language-punctuation features and belongs to a poet named Ahmedi. The story has been kept in Hacı Mahmud Efendi section of Istanbul Süleymaniye Library with the invontery number 4311. In our work the story’s subject, oldness, poet, language-punctuation characteristics are analyzed, transcription and facsimile are presented.

PDF

___

AŦŦĀR, Ferīduddīn, Mantıėu’ŧ-Ŧayr, (Yay. Muĥammed Cevād Meşkūr), Teheran 1341 (1962).
ARAT, Reşid Rahmeti, Kutadgu Bilig, I, Metin, İstanbul, 1947.
AYAN, Gönül, “Tebrizli Ahmedi ve Esrar-name İsimli Mesnevisi”, Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları, 2/3, Summer, 2007.
DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat.
GÜLSEVİN, Gürer, Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Ankara, 1997.
KANAR, Mehmet, Osmanlı Türkçesi Sözlüğü.
KORKMAZ, Zeynep, “Eski Anadolu Türkçesinde Aslî Ünlü (Vocal) Uzunlukları”, Türk Dili Üzerine Araştırmalar, C. 1, Ankara, 2005, s 443-458 (ilk basım: Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. XXVI/3-4, Ankara, 1971, s. 49-66).
LEVEND, Agâh Sırrı, Gülşehrī, Mantıėu’ŧ-Ŧayr , Tıpkıbasım, Ankara, 1957.
LEVEND, Agâh Sırrı, “ǾĀşıė Paşa’nın Bilinmiyen İki Mesnevisi Faėr-nāme ve Vaśf-ı Ĥal”, TDAY-B 1953, s. 205-284.
STEINGASS, F., A Comprehensive Persian-English Dictionary, 8. edit., London and New York 1988 (1. edit., 1892).
Tarama Sözlüğü, I-VIII, 1963-1977.
TURAN, Zikri, Teshil’in İmlâ Tezahürleri Işığında Eski Anadolu Türkçesi’nde Ünlü Uzunlukları, Malatya, 1993.