TANRI DAĞI’NDAN HİRA DAĞI’NA: TÜRK SAĞININ TARİHSEL ARKAPLANI

Türk-İslam sentezi, Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne uzanan siyasal hat üzerinde çoğu zaman belirleyici bir role sahip olan Türk sağının adeta bedeni ve ruhu olagelmiştir. Türkiye siyasal kültürünün izlediği güzergâhın başlıca anaakım hareketlerinden olan Türkçülük ve İslamcılığın vücuda getirdiği Türk sağının temel sosyolojik ve sosyo-psikolojik arkaplanlarının yanısıra kendi izdüşümünün ortaya çıktığı bir başka ortam ise tarihsel arkaplanıdır. Türk sağının tarihsel arkaplanının ise üzerine kurulduğu üçlü sacayağını oluşturan öğeler olarak vatan, millet ve devlet kavramları olduğu açıktır. Bu sebeple, bu çalışmada, bu üç kavram üzerinden Türk sağının tarihsel arkaplanının ve onun üzerinden Türk sağının siyasal ve ideolojik yapılanmasının incelenmesi amaçlanmaktadır. Diğer bir deyişle, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde ortaya çıkan Türkçü-Turancı ve İslamcı fikirler ve hareketlerden aldığı mirası bugüne kadar çeşitli tezahürler şeklinde ortaya koyan Türk sağının çoğunlukla hayli belirleyicisi de olduğu Türk siyasal hayatını tariflendiren Türk sağının bu üç temel kavramı irdelenmeye çalışılacaktır. Bu minvalde, Türk sağı için; kutsal toprak bağlamında vatan, seçilmiş halk bağlamında millet ve beka ülküsü bağlamında devlet kavramları üzerinden şanlı mazi niteliğindeki tarihin ontolojik ve epistemolojik görüngüleri ele alınacaktır. Esasında, Türk sağının fikriyatının temel taşlarından olan bu üç kavramın sahip olduğu fenomenal ilişki ise Tanrı Dağı ve Hira Dağı anlatılarının imlediği nosyonların, olguların ışığında kesişimsel bir hat oluşturmaktadır. Nitekim Türkiye siyasal hayatı içinde, milliyetçilik, muhafazakârlık ve İslamcılık fikirlerinin ve onların ortaya koyduğu siyasal hareketlerin itinayla izlediği bu hattı anlamak, Türk sağının tarihsel arkaplanına dair bu çalışmanın temel motivasyonunu oluşturmaktadır.

FROM TANRI MOUNTAIN TO HIRA MOUNTAIN: HISTORICAL BACKGROUND OF THE TURKISH RIGHT

Turkish-Islamic synthesis becomes so to speak as the body and soul of the Turkish right, which has always a determinative role upon the political line extending from the Ottoman Empire to the Turkish Republic. In addition to the basic sociological and socio-psychological backgrounds of the Turkish right generated by the Turkism and Islamism as the ones of major mainstream movements of the route pursued by the Turkish political culture, another stage, on which its own projection comes out of, is the historical background. It is clear that the trivet, upon which the historical background of the Turkish right is established, is composed of the concepts as homeland, nation and state. For that reason, in this work, it is aimed an investigation of the historical background of the Turkish right and via it the political and ideological structure of the Turkish right through these three concepts. In other words, it is endeavored to examine these three basic concepts of the Turkish Right that are also described the Turkish political life mostly highly determined by the Turkish right, which realizes the heritage taken from TurkistTuranist and Islamist ideas and movements appeared in the last period of the Ottoman Empire into several appearings until today. In this manner, ontological and epistemological phenomena are handled within the context of the concepts of the history as the glorious past for the Turkish right namely homeland as the sacred land, nation as the chosen people and state as the survival ideal. In fact, the phenomenal relation possessed by these three concepts as the keystone of the Turkish right thought in case constitutes a intersectional line in the light of notions, facts indicated by the narration upon Tanrı Mountain and Hira Mountain. Thus, in the Turkish political life, to comprehend this line followed carefully by the ideas of nationalism, conservatism and Islamism and the political movements they exposing generates the basic motive of this work regarding the historical background of the Turkish right.

PDF

___

Açıkel, F. (2002). “Devletin Manevi Şahsiyeti ve Ulusun Pedagojisi”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce - Cilt 4: Milliyetçilik, ed. T. Bora, İstanbul: İletişim Yayınları, 117-123.
Akal, C. B. (2011). “Bir Devlet Kuramı İçin Giriş”,” Devlet Kuramı, der. C. B. Akal, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 13-30.
Akşin, S. (2007). Kısa Türkiye Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Aktoprak, E. (2010). Bir ‘Kurucu Öteki’ Olarak: Türkiye’de Gayrimüslimler, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İnsan Hakları Merkezi.
Ateş, N. (2019). “Türk Sağ İktidarları ve “Sağcı” Kültür”. EK Dergi, 23.03.2019, http://www.ekdergi.com/turk-sag-iktidarlari-ve-sagci-kultur/
Atsız, H. N. (1969). “16 Devlet Masalı ve Uydurma Bayraklar”. Ötüken, 65, http://www.nihalatsiz.com/yazi/16-devlet-masali-ve-uydurma-bayraklar-h-nihal-atsiz.html
Aytaç, A. M. (2011). Kitlelerin Ruhu: Siyasal ve Sosyal Kuramda Kalabalık Tahayyülleri. Ankara: Dipnot Yayınları
Balibar, E. (2000). “Ulus Biçimi: Tarih ve İdeoloji”. Irk, Ulus, Sınıf: Belirsiz Kimlikler, der. E. Balibar & I. Wallerstein, çev. N. Ökten, İstanbul: Metis Yayınları, 109-133.
Bardakçı, M. (2003). “Bize düşen redd-i mirasa gitmeden, Cumhuriyet'e sahip çıkmaktır”, Hürriyet, 28.10.2003, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/bize-dusen-redd-i-mirasa-gitmedencumhuriyete-sahip-cikmaktir-180057
Belge, M. (2009). Sanat ve Edebiyat Yazıları. İstanbul: İletişim Yayınları.
Bora, T. (2003). Türk Sağının Üç Hali: Milliyetçilik, Muhafazakârlık, İslamcılık. İstanbul: Birikim Yayınları.
Bora, T. (2013). Milliyetçiliğin Kara Baharı. İstanbul: Birikim Yayınları.
Bora, T. (2015). “Analar, Bacılar, Orospular: Türk Milliyetçi Muhafazakâr Söyleminde Kadın”, Şerif Mardin’e Armağan, der. A. Öncü & O. Tekelioğlu, İstanbul: İletişim Yayınları, 241-281.
Bora, T. (2017). Medeniyet Kaybı: Milliyetçilik ve Faşizm Üzerine Yazılar. İstanbul: Birikim Yayınları.
Bora, T. (2018). Türkiye’nin Linç Rejimi. İstanbul: Birikim Yayınları. Burhan, S. (2017). “Bahçeli’yi Kim Yönetiyor?”, Yeni Akit, 18.07.2017, https://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/sinan-burhan/bahceliyikim-yonetiyor-20238.html
Copeaux, E. (2016). Türk Tarih Tezinden Türk-İslâm Sentezine: Tarih Ders Kitaplarında (1931- 1993). İstanbul: İletişim Yayınları.
Çağlar, A. (2018). “Fenâ fi'd-devle ve'l-mille Kavramını Anlamak ya da Entelektüel bir Savaşçı Olarak Dündar Taşer”. Yeni Ufuk Dergisi, 13.06.2018, https://www.yeniufukdergisi.com/2018/06/13/fena-fid-devle-vel-mille-kavramini-anlamakya-da-entelektuel-bir-savasci-olarak-dundar-taser
Çetin, İ., Özcan, M. (2018). “Popülist Siyaseti Besleyen Cemaatleşme ve “Ötekiler””, Sosyoloji Dergisi, 37, 53-79.
Çolak, Y. (2007). “Türk Devrimi, Devlet ve Kültür”. Muhafazakâr Düşünce, 3, 12, 23-40.
Ebenstein, W. (1996). Siyasi Felsefenin Büyük Düşünürleri, Çev. İsmet Özel. İstanbul: Şule Yayınları
Emil, B. (2007). “Devlet ve Devlet Terbiyesine Dair”. Devlet ve Devlet Terbiyesi, yaz. N. S. Banarlı, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı, 9-58.
Foucault, M. (2005). Entelektüelin Siyasi İşlevi: Seçme Yazılar 1, çev. I. Ergüden, O. Akınhay ve F. Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Foucault M. (2013). Güvenlik, Toprak, Nüfus: Collège De France Dersleri. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınlar.
Gürbilek, N. (2007). Kör Ayna, Kayıp Şark. İstanbul: Metis Yayınları.
Hegel, G. W. F. (1991). Hukuk Felsefesinin Prensipleri, çev. C. Karakaya. İstanbul: Sosyal Yayınları.
Hegel, G. W. F. (2014). Tarihte Akıl, çev. Ö. Sezer. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
Hobsbawm, E. J. (2017). 1780’den Günümüze Milletler ve Milliyetçilik, çev. O. Akınhay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
İnce, H. O. (2010). Muhafazakâr İdeoloji Din-Siyaset. İstanbul: Alan.
Kantorowicz, E. (2011). “Orta Çağ Siyasi Düşüncesinde “Vatan için Ölmek – Pro Patria Mori”,” Devlet Kuramı, der. C. B. Akal. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 109-125.
Karabaşoğlu, M. (2009). “İslam ve Milliyetçilik Arasındaki İlişki ve Etkileşim”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce - Cilt 9: Dönemler ve Zihniyetler, haz. Ö. Laçiner. İstanbul: İletişim Yayınları, 699-709.
Köseoğlu, Ö. N. (2013). “Müslüman-Türk’ün Komünizmle İmtihanı: Güneş Ne Zaman Doğacak?”. Kadın Araştırmaları Dergisi, 13, 137-159.
Mardin, Ş. (2008). Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908. İstanbul: İletişim Yayınları.
Marx, K. (2010). Louis Bonaparte’ın On Sekiz Brumaire’i, çev. T. Bora. İstanbul: İletişim Yayınları.
Milli Sinema: Açık Oturum. (1973). İstanbul: Milli Türk Talebe Birliği Sinema Kulübü.
Milliyet. (2015). “Doç. Dr. Avşar: “Kızılelma ile Nizam-ı Âlem Aynı Şeyi İfade Ediyor””. 23.11.2015, http://www.milliyet.com.tr/doc-dr-avsar-kizilelma-ile-nizam-i-alem-konyayerelhaber-1077563/
Morton, A. D. (2011). Gramsci’yi Çözümlemek, çev. B. Baysal. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Najmabadi, A. (2016). “Sevgili ve Ana Olarak Erotik Vatan”. Vatan, Millet, Kadınlar, der. A. G. Altınay. İstanbul: İletişim Yayınları, 129-165.
Oktay, C. (2009). “Bizans Siyasi İdeolojisinden Osmanlı Siyasi İdeolojisine”. Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce - Cilt 1: Tanzimat ve Meşrutiyet'in Birikimi, haz. T. Bora & M. Gültekingil. İstanbul: İletişim Yayınları, 29-36.
Okutan, M. Ç. (2004). Bozkurt’tan Kur’an’a Milli Türk Talebe Birliği (MTTB): 1916-1980. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Öztan, G. G. (2016). “Türk Sağında Devlet Fetişizmine Dair”. Türk Sağı: Mitler, Fetişler, Düşman İmgeleri, der. İ. Ö. Kerestecioğlu & G. G. Öztan. İstanbul: İletişim Yayınları, 425-458.
Öztürk, E. (2016). “Millî Türk Talebe Birliğinde Değişen Milliyetçilik Anlayışı ve Anti-Komünizm (1965-1971)”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 103- 126.
Parla, J. (2014). Babalar ve Oğullar: Tanzimat Romanının Epistemolojik Temelleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
Soykan, Ö. N. (1999). “Hegel Sisteminde Tarih Felsefesi: Betimleyici-Eleştirel Bir Giriş”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 40, 1, 271-289.
Suveren, Y. (2014). “Türkiye’deki Sağ-Muhafazakâr Siyasetçilerin Toplumsal ve Kültürel 5 Eksenli Muhafazakârlık Algıları Üzerine: Bir Alan Çalışmasından Notlar”. Mülkiye Dergisi, 38, 4, 5-39.
Suveren, Y. (2016). “Türkiye’de Sağ-Muhafazakâr Siyasetçilerin Devleti Algılama Yordamları Üzerine Bir Değerlendirme”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 4, 139-151.
Taşkın, Y. (2007). Anti-Komünizmden Küreselleşme Karşıtlığına Milliyetçi Muhafazakâr Entelijansiya. İstanbul: İletişim Yayınları.
Terzi, M. A. (2015). Türk Devlet Geleneğinde Bürokrasi. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
Yalvaç, F. (2009). “Hegel, Dünya Tarihi ve Özgürlük Mücadelesi Olarak Uluslararası İlişkiler”. Uluslararası İlişkiler, 6, 21, 3-37.
Yeğen, M. (1996). “Türk Tarih Tezi ve Tarih Yazımı”. Mürekkep Dergisi, 6, 19-24.
Yeni Akit, (2018). “‘Kızıl Elma’ Allah’ın Nizamını Hâkim Kılmaktır”, 05.02.2018, https://www.yeniakit.com.tr/haber/kizil-elma-allahin-nizamini-hakim-kilmaktir420721.html
Yıldırım, E. (2015). “Modernitenin Eleştirisi ve Milliyetçi Söylem Bağlamında Milliyetçiliğe Yeniden Bakmak”. Amme İdaresi Dergisi, 48, 1, 1-33.
Yuval-Davis, N. (2003). Cinsiyet ve Millet, çev. A. Bektaş. İstanbul: İletişim Yayınları.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ