Kültürleşme ve Konut İlişkileri: Türk Konutunun Bulgar Konutuna Etkileri*

Günümüzde bazı bölgelerde izole yaşayan küçük gruplar dışında nerdeyse tüm kültürlerin başkakültürlerden etkilenmeden tek başlarına var olduğunu söylemek imkânsızdır. Ancak yine de literatürdebelirlenmiş bazı kültürel kodlar belirli bir topluma atfedilmektedir. Farklı kültürlere ait insan topluluklarınındoğrudan ve sürekli bir ilişki içerisinde olmaları durumunda kendi kültürel özelliklerinde değişikliklerinortaya çıkması durumu, kültürel etkileşim veya kültürleşme olarak adlandırılmaktadır. Özellikle göç gibinedenlerle uzun yıllar bir arada yaşayan toplumlar ister istemez sosyokültürel ve sosyo-psikolojik açısındanetkileşime girmektedirler. Farklı toplum üyeleri arasında yaşanan etkileşim süreci hem grup hem de bireyseldüzeyde gerçekleşmektedir. Toplumsal yapıyı oluşturan kurumlar ve sosyal yapının dokusunu oluşturan herşey bu durumdan etkilenerek grup düzeyinde etkileşimi oluştururlar. Öte yandan kişilerin bireysel düzeydeyaşanan değişimleri de birey düzeyinde yaşanan kültürleşmeyi ifade etmektedir. Kültürleşme yönelimleriazınlık ve ev sahibi gruplarda çok çeşitli biçimlerde kendisini göstermektedir. Bir toplumun kültürelkodlarının önemli göstergelerinden olan geleneksel konutlar da bu kültürleşme sürecinden etkilenmektedirler.Bu etkilenmeler; yapım yöntemleri, mekânsal kurgular, mekân kullanımları veya mekân adlandırmalarındakarşımıza çıkmaktadır. Türkler ve Bulgarlar uzun yıllar birlikte yaşamış olmaları nedeniyle güçlü bir kültüreletkileşim süreci geçirmişlerdir. Her ne kadar toplumsal düzeyde etnik ayrışmalar ve dışlanmalar oluşmuşsada özellikle konut yapımı bakımından mimari etkileşimleri yoğun bir biçimde yaşamışlardır. Bu çalışmada;kültürel etkileşim ve kültürleşme sürecinin konut mekânına etkileri Türk ve Bulgar kültürlerine ait konutlarüzerinden incelenecektir.

Acculturation and Housing Relations: Effects of Turkish House on Bulgarian House

Cultures could not exist without being affected by other cultures to which they are exposed. Theremay be some small groups or tribes in some isolated regions somewhere in the world. On the other hand,some cultural codes determined in the literature are still attributed to a certain society. There are somecultures having direct or indirect realtionships with each other in history. The relationship can cause somechanges in related cultures. The occurrence of changes in their cultural characteristics is called culturalinteraction or acculturation. Societies that live together for many years, especially due to immigration,necessarily interact in terms of sociocultural and socio-psychology. The interaction process between differentcommunity members takes place at both group and individual levels. The institutions that make up the socialstructure and everything that forms the fabric of the social structure are affected by this situation and form theinteraction at the group level. On the other hand, the changes at the individual level represent theacculturation at the individual level. Acculturation orientations are for a wide variety of forms in minorityand host groups. Traditional residences, which are important indicators of the cultural codes of a society, arealso affected by this acculturation process. These influences can be seen in construction methods, spatialdesign, space uses or place naming. Turks and Bulgarians have had a strong cultural interaction process sincethey lived together for many years. Although ethnic segregation and exclusion occurred at the social level,they had experienced intensive architectural interactions especially in terms of housing construction. In thisstudy, the effects of cultural interaction and accultration process on the residential area will be examinedthrough the residences of Turkish and Bulgarian cultures.

PDF

___

Ayverdi, E. H. (1982). Avrupa’da Osmanlı mimari eserleri, Bulgaristan, Yunanistan, Arnavudluk. İstanbul Fetih Cemiyeti.
Baykara, T. (2003). Türk kültürü. IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
Berbenliev, P. (1988). The architectural heritage on the lands of Bulgaria. Septemvri State Pub. House.
Berry, J. W. (2001). A Psychology of Immigration. Journal of Social Issues, 57(3), 615-631. https://doi.org/10.1111/0022-4537.00231
Berry, J. W. (2005). Acculturation: Living successfully in two cultures. International journal of intercultural relations, 29(6), 697-712. https://doi.org/10.1016/j.ijintrel.2005.07.013
Berry, J. W., Phinney, J. S., Sam, D. L. & Vedder, P. (2006). Immigrant youth: Acculturation, identity, and adaptation. Applied Psychology: An International Review, 55(3), 303-332. https://doi.org/10.1111/j.1464-0597.2006.00256.x
Bichev, M. (1961). Architecture in Bulgaria from Ancient times to the Late 19th Century. Foregin Language Press.
Cerasi, M. M. (1999). Osmanlı kenti: Osmanlı İmparatorluğu’nda 18. ve 19. yüzyıllarda kent uygarlığı ve mimarisi. (Çev.) Aslı Ataöv. Yapı Kredi Yayınları
Eldem, S. H. (1984). Türk evi: Osmanlı dönemi. Türkiye Anıt, Çevre, Turizm Değerlerini Koruma Vakfı.
Eldem, S. H., (1955). Türk evi plan tipleri. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayınları.
Erendil, M. (1976). Tarihte Türk-Bulgar ilişkileri. Genelkurmay Basımevi.
Ertürk, K. İ. (1996). The traditional Turkish house types in Anatolia. Çağlar Boyunca Anadolu’da Yerleşim ve Konut Uluslararası Sempozyumu, 5-7 Haziran 1996, İstanbul, Ege Yayınları, 159- 169.
Göğebakan, Y. (2015). Karakteristik bir değer olan geleneksel Türk Evi’nin oluşumunu belirleyen unsurlar ve bu evlerin genel özellikleri. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 1(1), 41-55. https://doi.org/10.22252/ijca.105015
Günay, R. (1999). Türk ev geleneği ve Safranbolu evleri. Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.
İnalcık, H. (1993). “Türkler ve Balkanlar.” Balkanlarda İslam miadı dolmayan umut: Türkistan’dan Balkanlara (Ed.) Muhammet Savaş Kafkasyalı. 2, TİKA İnceleme Araştırma Dizisi. 9-39.
Koller, A. & Koller Lumley, J. (2014). Strategies of the Bulgarian vernacular: continuity in Bulgarian house design from National Revival times to the present day. The Journal of Architecture, 19(5). 740-778. https://doi.org/10.1080/13602365.2014.968187
Köse, A. (2005). Türkiye’de geleneksel kırsal konut planlarında göçebe Türk kültürü, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 158-191
Kuban, D. (1982). “Türk ev geleneği üzerine gözlemler.” Türk ve İslam sanatı üzerine Denemeler. Arkeoloji ve Sanat Yayınları. 195-209.
Kuban, D. (1995). The Turkish hayat house. Eren Yayınclık ve Kitapçılık. Küçükerman, Ö. (1985). Kendi mekânının arayışı içinde Türk evi. Touring and Automobile Institution of Turkey.
Küçükerman, Ö. (1988). Turkish house: In search of spatial ıdentity. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu.
Küçükerman, Ö. (1991). Kendi mekânının arayışı ı̇çinde Türk evi. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, İstanbul.
Marinov, T. (2017). “The ‘Balkan House’: Interpretations and symbolic appropriations of the Ottoman-Era vernacular architecture in the Balkans.” Entangled Histories of the Balkans (Vol. 4). Brill. 440-593.
Obradović, T. (2016). Split level horizontal house plan in the Balkan vernacular architecture. Serbian Architectural Journal, 8, 59-74.
Raycheva, R. (2012). Architecture of Residential Buildings in Bulgaria from the Revival Period. Architecture and Urban Planning, 6, 17-24. https://doi.org/10.7250/aup.2012.003
Raycheva, R. (2015). Wooden structure of historic 19th C houses in Bulgarian lands. Pro Ligno, 11(4), 440-449.
Sam, D. L. (2006). “Acculturation: Conceptual background and core components.” (Ed.) JW Berry DL Sam. The Cambridge Handbook of Acculturation Psychology (2. Ed.), Cambridge University Press. 11-26.
Saygın, S. & Hasta, D. (2018). Göç, kültürleşme ve uyum. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 10(3), 302-323.
Snauwaert, B., Soenens, B., Vanbeselaere, N. & Boen, F. (2003). When integration does not necessarily imply integration: Different conceptualizations of acculturation orientations lead to different classifications. Journal of Cross-Cultural Psychology, 34(2), 231-239. https://doi.org/10.1177/0022022102250250
Thorpe, A. (2007). The designer's atlas of sustainability. Island Press.
Turan, Ö. & İbrahimgil, M. (2004). Balkanlardaki Türk mimarî eserlerinden örnekler. TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları.
Yalçın, E. (2009). Türk Bulgar ortak kültürü. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 11(43), 555-577. Пеев, Х. Д. (1960). Пловдивската къща през епохата на Възраждането: Техника.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ