Kentin Gelişimi ve Sanayi Sitesi İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme: Mersin Örneği

İnsanoğlunun sosyal, ekonomik ve kültürel gelişimiyle kentlerin gelişimi bir arada gerçekleşmektedir.İnsanlık tarihinde yaşanan tüm değişim ve dönüşümeler aynı zamanda toplumsal, kültürel, ekonomik vefiziksel açıdan kentlere de yansımaktadır. Kentleşmenin tarihsel ve sosyolojik tahlili yapıldığında kentin neolduğu, nasıl tanımlandığı ve kenti diğer yerleşim birimlerinden ayıran özelliklere değinilmektedir. Buözelliklere göre kentin gelişimi kapitalist sistemin ve sanayileşmenin ekonomi politik birlikteliği ileaçıklanmaktadır. Bu çalışmada, kent olgusu insanların bir arada yaşadığı bir yer olmakla birlikte ekonomikfaaliyetlerin de sürdürüldüğü sosyo-ekonomik bir yaşam alanı olarak tanımlanmaktadır. Kentin gelişimi ileinsanların sosyo – ekonomik gelişimi birbirini etkileyen bir süreçtir. Bu süreci belirleyen en önemli değişkenise kent mekanıdır. Bir kentin konumu, büyüklüğü ve planlama süreci kentin mekânsal işlevlerini debelirlemektedir. Kentin yerleşim alanı ve çalışma alanlarının konumu ve ilişkisi kentin gelişimi, kenteyaşayan insanların sosyal ve ekonomik refahı üzerinde önemli bir rol oynamaktadır. Araştırma kapsamında,kentin çalışma alanı olan sanayi sitesi alanı ve bu sanayi sitesi alanına ihtiyaç duyan esnaf-sanatkârişletmeleri iki aşamalı olarak incelenmektedir. Birinci aşamada, Mersin ilinde sanayi sitesi alanında yeralabilecek 4545 esnaf ve sanatkar işletmesi sektör ve meslek dağılımına göre analiz edilmektedir. Bu analizegöre kent merkezinde, mahalle aralarında ve apartman altlarında faaliyet gösteren işletmelerin dağılımları,yoğunlukları kentin coğrafi haritasında mahalle ölçeğinde gösterilmiştir. İkinci aşamada, bu işletmelerinkentin gelişimi açısından çevre ve insan sağlığına yönelik dışsallıkları değerlendirilmiştir. Çalışmakapsamında iki sonuca ulaşılmıştır. Birincisi, işletmelerin kentin mal ve hizmet üretimini sağlayarak kentekonomisi ile kentin istihdam kapasitesini etkiledikleri sonucuna ulaşılmıştır. İkincisi işletmelerin üretimsüreçleri nedeniyle çevre ve insan sağılığına yönelik zararları değerlendirilmiştir. Negatif dışsallık olarakifade edilen bu zararların en aza indirmek için bir dizi mevzuat çerçevesinde faaliyetlerin yürütüldüğü tespitedilmiştir. Sonuç olarak sanayi sitelerinin planlama sürecinde kentin ekonomik gelişimine etkileri ile çevreve insan sağlığına yönelik dışsallıkları birlikte analiz edilerek planlanması önerilmektedir.

An Evaluation on The Relation of The Urban Development and The Industrial Estate: Case ofMersin

The social, economic, and cultural development of human beings and the development of citiestake place together. All the changes and transformations in humanity's history are also reflected in the citiessocially, culturally, economically, and physically. When the historical and sociological analysis ofurbanization is made, it is mentioned what the city is, how it is defined, and the features that distinguish thecity from other settlements. According to these characteristics, the city's development is explained by thecapitalist system's political economy consolidation and industrialization. In this study, the city's phenomenonis defined as a socio-economic living space in which economic activities are also carried out as well as beinga place where people live together. The development of the city and the people's socio-economicdevelopment is a process that affects each other. The most crucial variable that determines this process isurban space. The location, size, and planning process of a city also determine the city's spatial functions. Thelocation and relationship of the city's residential area and work areas play an essential role in developing thecity and the social and economic well-being of the people living in the city. Within the research scope, theindustrial site area, the city's working area, and the tradesman-craftsman enterprises that need this industrialsite area are examined in two stages. In the first stage, 4545 enterprises which are called tradesmen andcraftmens, located in the industrial estate area in Mersin province are analyzed according to sector andoccupation distribution. According to this analysis, the distribution and densities of businesses operating inthe city center, between the neighborhoods, and under the apartments were analyzed by showing them on theneighborhood's scale in the city's geographical map. In the second stage, these enterprises' externalitiestowards the environment and human health in terms of the city's development are analyzed. In this study, ithas been concluded tthat firstly the enterprises affect the city's production of goods and services and theircapacity. Secondly, enterprises cause the environment and human health's externalities due to its productionprocess. Enterprises have carried out their activities by a series of legislation to minimize these externalities. As a result, industrial sites' effects on the economic development of the city in the planning process and theirexternalities towards the environment and human health should be analyzed together.

PDF

___

Bademli, R. (1987). Küçük sanayi siteleri deneyimi. 1987 sanayi kongresi bildirileri içinde 113– 127. TMMOB.
Bayraktar, U. (2016). Sürdürülebilir kentler yerel müşterekler siyaseti için e-katılım.
Cansız, M. (2008). Türkiye’de organize sanayi bölgeleri politikaları ve uygulamaları. Korza Basım.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Su kirliliği kontrolü yönetmeliği (2004).
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Ömrünü tamamlamış araçların kontrolü yönetmeliği (2009).
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Mekansal planlar yapım yönetmeliği (2014). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=19788&MevzuatTur=7&MevzuatTertip =5
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Atık yönetimi yönetmeliği. Pub. L. No. 29314 (2015). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150402-2.htm
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Atık yağların yönetimi yönetmeliği. Pub. L. No. 30985 (2019). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/12/20191221-1.htm
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Küçük sanayi sitesi yapı kooperatifleri anasözleşmesi (2020). http://yapikooperatifportal.csb.gov.tr/portal/repository/pdf/6.pdf
Devlet Planlama Teşkilatı. (2014). Onuncu kalkınma planı (2014-2018) imalat sanayiinde dönüşüm.Devlet Planlama Teşkilatı.
Dünya Gazetesi. (2017, Nisan 10). Üretim reform paketi, neler getiriyor? Dünya Gazetesi. https://www.dunya.com/ekonomi/uretim-reform-paketi-neler-getiriyor-haberi-362149
Eraydın, A. (2006). Mekansal süreçlere toplu bakış. a. eraydın (ed.), değişen mekan mekansal süreçlere ilişkin tartışma ve araştırmalara toplu bakış: 1923-2003 içinde, 25–68. Dost Kitabevi.
Erdoğan, R. T. (2018, Temmuz 1). Sanayide Milli Atılım. https://twitter.com/RTErdogan/status/1009858494902591488/photo/1
Gottdiener, M. ve Hutchison, R. (2011). The new urban sociology (4. bs.).Westview Press.
Groenewegen, P. (2007). Alfred Marshall economist 1842-1924. Palgrave Macmillan.
Güler. (2000). Yerel yönetimleri güçlendirmek mi? âdem-i merkeziyetçilik mi? Çağdaş Yerel Yönetimler, 9(2), 14–29.
Günal, A. (1996). Küçük sanayi siteleri. özel ve devlet destekli küçük sanayi siteleri sorunlar ve gelişme perspektifleri içinde, 5–13. TES-AR.
Habertürk. (2017, Mayıs, 12). Sanayi siteleri taşınıyor. https://www.haberturk.com/ekonomi/isyasam/haber/1555524-sanayi-siteleri-tasiniyor-iste-d. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik (2005).
Kâtip, A., Karaer, F. ve Özengin, N. (2014). Otomotiv sektörünün çevresel açıdan değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 19(2).
Keleş, R. (2016). Kentleşme politikası (15. bs.). İmge Kitabevi.
Köroğlu, B. A. (2017). Sanayi alanları ve planlama. S. S. Özdemir, B. Ö. Ö. Sarı ve N. Uzun (Ed.), Kent Planlama içinde, 213–231. İmge Kitabevi.
Macionis, J. J. ve Plummer, K. (2008). Sociology:a global introduction (4th bs.). Pearson Education Limited.
Mersin Büyükşehir Belediyesi MESKİ. Atıksuların kanalizasyon şebekesine deşarj yönetmeliği (2020).
Mersin Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği. (2016, Mart 15). Mahalle aralarında kalan sanayi işyerleri büyük sorunu. http://www.mersinesob.org.tr/v2/tr/?s=ihsaniye
Mersin Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği. (2019, Şubat 10). Belediyeler sanayi sitesi için arkamızda durmadı. http://www.mersinesob.org.tr/v2/dincer-belediyeler-sanayi-sitesi-icinarkamizda-durmadi/
Mersin Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği. (2020, Aralık 13). Mersin’e acilen sanayi yerleşkesi kurulmalı. https://www.mersinesob.org.tr/v2/dincer-mersine-acilen-sanayi-yerleskesikurulmali/
Onat, E. (1969). Organize sanayi bölgeleri: fiziki planlama esasları. Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası.
Resmi Gazete. İmar kanunu (1985). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3194.pdf
Resmi Gazete. Belediye kanunu (2005). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf
Resmi Gazete. Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşları kanunu (2005).
Resmi Gazete. esnaf ve sanatkâr ile tacir ve sanayiciyi belirleme koordinasyon kurulu 30.01.2019 Tarihli 3 Sayılı Kararı. Pub. L. No. 30685 (2019). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/02/20190213-3.pdf
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2020, Ekim 25). Sanayi siteleri hizmetleri. https://www.sanayi.gov.tr/sanayi-bolgeleri/sanayi-siteleri-hizmetleri
Şengül, H. T. (2007). Planlama paradigmalarının dönüşümü üzerine eleştirel bir değerlendirme. M. Ersoy (Ed.), Kentsel Planlama Kuramları içinde,59–115. İmge Kitabevi.
Sönmez, N. Ö. (2017). Planlamada yeni yasal düzenlemeler. S. S. Özdemir, B. Ö. Ö. Sarı ve N. Uzun (Ed.), Kent Planlama içinde (ss. 643–665). İmge Kitabevi.
Tekeli, İ. (2010). Sanayi toplumu için sanayi yazıları. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
TESK. (2008). Esnaf ve sanatkar Raporu.TESK Yayınları
TESK. (2020, Ekim 10). Motor yağı değişim noktaları. tesk.org.tr/view/mevzuat/goster.php?Guid=f680d03c-0a02-11eb-9eaf-000c29b32a85
TMMOB. (2017). Organize sanayi bölgeleri, küçük sanayi siteleri ve teknoparklar.
TUİK. (2019, Ekim 15). Mersin ortalama hanehalkı büyüklüğü.https://cip.tuik.gov.tr/?il=33#
TÜRMOB. (2020, Ekim 26). İşyeri tehike sınıfları listesi. İşyeri Tehlike Sınıfları Listesi (Güncel Nace Kodu Listesi). https://www.turmob.org.tr/Mevzuat/PDF/17613
Uğurlu, Özgen. (2017). Kentlerin tarihsel gelişimi. Ö Uğurlu, N. Ş. Pınarcıoğlu, A. Kanbak ve M. Şiriner (Ed.), Türkiye Perspektifinden Kent Sosyolojisi Çalışmaları2 içinde (ss. 25–71). Örgün Yayınevi.
Yaman, A. (2020a). Türkiye’de kentsel politikalar bağlamında sanayi sitelerinin üretimi ve dönüşümü. Mersin Üniversitesi.Yayımlanmamış Doktora Tezi
Yaman, A. (2020b). Mersin Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Mersin ili sanayi sitesi sorunu mevcut durumu ve çözüm önerileri raporu, Mersin Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği
Yavan, N. (2021, Ocak 2021). Türkiye endüstri coğrafyası. Acıkders Sanayi Coğrafyası. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/90972/mod_resource/content/0/Hafta 3- Sanayinin Ölçülmesi ve Büyüklüğü.pdf

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ