Türkiye’de Pancar Şekeri Sektörünün Geleceği: Karşılaştırmalı Bir Çalışma ve PolitikaÖnerileri

Türkiye’de pancar şekeri sektörü, Cumhuriyetin ilk sanayi kuruluşları arasında yer alan, tarım ve sanayisektörlerini kesiştiren, ülke istihdamına ve ekonomik canlılığına önemli katkıları olan, endüstriyel tarımın engüzel örneklerinden biridir. Şekerin, stratejik bir ürün olması sektörün önemini daha da artırmaktadır. Buçalışma, derinlemesine betimlemeli nitel araştırma yöntemi ile karşılaştırma metodolojisi kullanılarakhazırlanmış olup kullanılan bilgi ve veriler; şirketlerin faaliyet raporlarından, ulusal ve uluslararası şekerkuruluşlarının sektör raporlarından ve internet sitelerinden, bilimsel makale, rapor ve yayınlardan teminedilmiştir. Çalışmada, Türkiye pancar şekeri sektörünün güçlü, sürdürülebilir ve daha rekabetçi bir yapıdafaaliyetlerine devam edebilmesi için sektörün geleceğine yönelik uygun politika önerilerinin üretilmesihedeflenmiştir. Bu kapsamda, Avrupa Birliği (AB) şeker sektörü Türkiye şeker sektörü için iyi bir örnekolabileceğinden, AB şeker sektörüyle Türkiye şeker sektörünün karşılaştırmasının yapılması ve buradan eldeedilecek sonuçların da yardımıyla ülke şeker sektörü için en uygun stratejilerin belirlenmesi amaçlanmıştır.Ayrıca, kamu sektörüne ait Türkşeker A.Ş.’nin rekabetçiliğinin azalmasının nedenleri ve bunun şekersektörüne olan etkileri irdelenmiş, rekabet üstünlüğü kazanabilmesi için çözüm yolları aranmıştır. Son olarak,Türkiye pancar şekeri sektörünün; daha rekabetçi, güçlü ve sürdürülebilir yapıya kavuşması ve yurtdışıpazarlara açılabilmesi için çözüm önerileri sunulmuştur. Buna göre; öncelikle Türkşeker’de yapısaldeğişimlerin yapılarak rekabetçiliğinin artırılmasının ve akabinde özelleştirilmesinin Devletin üzerindekiyükü azaltacağı ve sektördeki rekabeti artıracağı kanaatine varılmıştır. Türkiye’de yasal düzenlemeyle Cşekeri ve yapay tatlandırıcı ithalatına yüksek gümrük vergileri uygulanmasının, biyoetanol üretiminin teşvikedilmesinin, kayıtdışı nişasta bazlı şeker üretim ve pazarlaması ile kaçak ve kayıtdışı şeker ile ilgilidenetimlerin sıkı şekilde yapılmasının yurtiçi şeker üretimini güçlendireceği, ayrıca, şeker işletmecileriningerek hammadde gerek işletme maliyetlerini düşürerek verimliliği artırmalarının ve ürün çeşitliliğinegitmelerinin sektörü güçlendireceği değerlendirilmektedir. Bu önerilerin uygulanması durumunda, ABülkelerinde (Fransa, Almanya ve Hollanda gibi) olduğu gibi verimlilik, ürün çeşitlendirme, insan kaynakları,finans ve pazarlama yönetimleriyle öne çıkan şeker işletmelerinin rekabetçiliğinin artarak daha karlı halegeleceği, yurtdışı pazarlara açılma kapasitesine sahip güçlü ve sürdürülebilir bir şeker piyasasının oluşacağıbeklenmektedir.

Future of the Beet Sugar Sector in Turkey: A Comparative Study and Policy Recommendations

Beet sugar sector in Turkey, being among the first industrial institutions of Republic of Turkey,intersecting agricultural and industrial sectors of the country, with significant contributions to the country'semployment and economic vitality, is one of the best examples of industrial agriculture. In addition, the factthat sugar is a strategic product increases the importance of the sector. This study prepared by using in-depthqualitative research method and comparison methodology. The informations and datas used in the study wereobtained from the annual reports of companies, sector reports of national and international sugarorganizations and websites, scientific articles, reports and publications. In the study, in order to provide astronger, sustainable and more competitive Turkish beet sugar sector, we have targetted to offer policyrecommendations for the future of the sector. In this context, because of the European Union (EU) sugarsector could be a good example for Turkey sugar sector, comparison between EU and Turkey sugar sectorsand with the help of results obtained from here, determination of the most approprite strategies have beenaimed. In addition, it has been examined that the causes of decreasing of Türkşeker's competitiveness in thesector and its reflection to the sector, and then it has been sought solution ways how Türkşeker would gaincompetitive advantage. Finally, solution suggestions have been presented for the Turkey's beet sugar sectorto achieve a more competitive, strong and sustainable structure and to open up to foreign markets. Accordingto this; we consider that first of all, increasing the competitiveness of Türkşeker by making structural changes and then its privatization would reduce the burden on the State and increase the competition in the sector. InTurkey, we evaluate that the domestic sugar production would be strenghtened in case of implementing tohigh customs duties on C sugar and artifical sweetener imports, promoting to bioethanol production, controlling tightly of unregistered starch-based and illegal/unregistered sugar production and marketing. In addition, it is considered that the sugar operators' increasing productivity and product diversification byreducing both raw material and operating costs would strengthen the sector. In case of implementing oftheese recommendations, the competitiveness of sugar businesses that stand out with their productivity,product diversification, human resources, finance and marketing management would increase and becomemore profitable. In addition, a strong and sustainable sugar sector with the capacity to open up foreignmarkets is expected to occur as in EU countries (such as France, Germany and Netherlands).

PDF

___

Alparslan, A. (2005). Avrupa Birliği tarım politikasına genel bir bakış, Gümrük Dünyası Dergisi, 11(44), 26-31. http://www.gumrukkontrolor.org.tr/Yayinlar/Dergiler/44/5.html, Erişim tarihi: 08 Mart 2015.
CEFS Şeker istatistikleri raporu (2012).
Cosun, 2018 Annual report (Cosun şirketi 2018 yılı faaliyet raporu).
FAO Investment Centre (2013). Russian Federation sugar sector rewiev (Rusya Şeker sektörü raporu, 2013).
Geerdes, T. (1966). Ana besin maddelerinden şeker ve tarihi. Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. neşriyatı, yayın no: 118.
Hammadde ve Şeker Fiyatları Yönetmeliği.
https://cefs.org/?s=statistics, Erişim tarihi: 29 Haziran 2019.
https://tarimorman.gov.tr/SDB, Erişim tarihi: 31 Ocak 2021.
http://timeforpolska.pl/krajowa-spolka-cukrowa-largest-sugar-producer-expandsfood-sector/, Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019.
https://www.britishsugar.co.uk/about-sugar/our-factories, Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019.
https://www.cristal-union.fr/en/, Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019.
http://www.files.fairtrade.net, Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
http://www.food-info.net/tr/products/sugar/history.htm, Erişim tarihi: 27 Aralık 2014.
https://www.nordzucker.com/en/company/about-nordzucker.html,Erişim tarihi:10 Temmuz 2019.
http://www.sekerkurumu.gov.tr/seker-kanunun-genel-gerekcesi-ve-maddegerekceleri, Erişim tarihi: 05 Mayıs 2015.
https://www.suedzucker.com/about-us/, Erişim tarihi:10 Temmuz 2019.
https://www.tereos.com/en, Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019.
http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, Erişim tarihi: 07 Nisan 2018.
http://www.turkseker.gov.tr/Urunler.aspx?KOD=08.01, Erişim tarihi: 29 Haziran 2015.
http://www.ussugar.com/sugar/sugar_facts.html, Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015.
International Sugar Organization (ISO) Sugar yearbook 2017. (Uluslararası Şeker Örgütü (ISO) 2017 Şeker yıllık kitabı).
International Sugar Organization (ISO) Sugar yearbook 2020. (Uluslararası Şeker Örgütü (ISO) 2020 Şeker yıllık kitabı).
International Sugar Organization (February 2019). ISO world sugar balances. (Uluslararası Şeker Örgütü (Şubat 2019). ISO üç aylık pazar raporu).
İSO (İstanbul Sanayi Odası). Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırma Raporu, 2019.
İşler, N. (2012). Şeker pancarı raporu. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Yayınları. http://www.mku.edu.tr/files/898-dfe752ff-e965-425e-95f4-443f56acba11.pdf, Erişim tarihi: 10 Haziran 2020.
Kaya, M. (2010). AB şeker rejimi reformunun türk şeker sektörüne etkileri. [Yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Serpen, A. (2013). NBŞ kotası arttırılırken, obezite ile mücadele için günde en ez otuz dakika yürüyün şeklinde öneride bulunmak ne derece mantıklı? Tarım Gündem Dergisi, 3(14), 74- 84.
Sugar Trade Statistics (24 May 2019). European Comission.
Şeker Dairesi Başkanı Dr. Mehmet Hasdemir’in sunumu, Ocak 2019.
Şeker depolama kesintisi ve prim ödemeleri yönetmeliği.
Şeker Kurumu (2016). 2015 yılı faaliyet raporu.
Türkiye İhracat Meclisi (TİM) (2017). Tarım raporu.
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. (2013). 2012 yılı sektör raporu.
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. (2015). 2014 yılı sektör raporu.
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. (2015). 2015-2019 orta vadeli program.
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. (2019). 2018 yılı sektörü raporu.
4634 Sayılı Şeker Kanunu

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ