Akılcı İlaç Kullanım Farkındalığı Üzerine Bir Araştırma

Yaşlanan nüfusun artması, kronik hastalıkların çoğalması, insanların ilaca kolay erişim sağlaması gibinedenler ilaçların yüksek miktarlarda tüketilmesinin sebepleri arasındadır. Ayrıca kişilerin ilaç hakkındakibilgileri, ilacı nasıl ve ne şekilde kullandığı gibi durumlar ilacın akılcı kullanımı üzerinde etkili olmaktadır.Bireylerin ilaç kullanırken ilacın kullanım özelliklerine ne kadar dikkat ettiği, ilaçları ne kadar akılcı tükettiğibu araştırmanın problemini oluşturmaktadır. Bu çalışma Türkiye’ de yaşayan 18-65 yaş aralığındaki kişilerinakılcı ilaç kullanım farkındalığını ölçmek amacıyla yapılmıştır. Bu çalışma Türkiye genelinde yaşayan 18-65yaş aralığındaki katılımcılara 2019 Ekim ve Aralık ayları arasında anket uygulamak suretiyle yapılmıştır.Anketin katılımcılara ulaştırılabilmesi için online anket yönteminden faydalanılmıştır. Anket Çiçek (2012)’inhazırlamış olduğu yüksek lisans tezinden alınmıştır. Anket 3 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümdedemografik veriler, ikinci bölümünde bilinçli ve reçeteli ilaç kullanımı bilgi formu, üçüncü bölümde ise ilaçkullanmaya ilişkin sağlık inanç ölçeği bulunmaktadır. Araştırma bulgularına göre katılımcıların akılcı ilaçkullanımında yaş, medeni durum, eğitim ve gelir seviyesinin herhangi bir etkisi yokken sosyal güvenceninvarlığı ile akılcı ilaç kullanımı arasında anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma kapsamındadeğerlendirilen katılımcıların %76,9’unu sosyal güvenceye sahip bireyler oluşturmakta olup ilaç kullanımıkonusunda bilinçli hareket ettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcılardan %29,6’sı ise reçetesiz ilaçkullanmadıklarını belirtmiştir ve bu katılımcıların reçetesiz ilaç kullanan katılımcılara göre daha akılcı ilaçkullandıkları ortaya çıkmıştır. Katılımcıların %70,4’ünün reçetesiz ilaç kullanıyor olması ilaç kullanımıkonusunda yeterince bilinçli olmadıklarını ortaya koymuştur. Bireylerin ancak kendi tedavilerine uyabilecekilaçların kullanılmasının doğru olduğu konusunda bilinçlendirilmeleri gerekmektedir. Akılcı ilaç kullanımıkonusunda toplum bilincini arttıracak girişimlerde bulunulmalıdır.

A Study on the Awareness of Rational Use of Drugs

: The in crease in the aging population, the proliferation of chronic diseases, and easy access todrugs are among there a sons for consuming high amounts of drugs. In addition, the information about thedrug affects the rational use of the drug in cases such as how and how the drug is used. The problem of thisstudy is how much individuals pay attention to the properties of the drug while using the drug and how muchthey consume the drugs rationally. The aim of study in Turkey was also made to measure the awareness ofpeople living in the 18-65 age range, rational drug use. In this study, the participants in the 18-65 age rangeliving in Turkey was made by 2019 and implement the survey between October and December. The onlinesurvey method was used toreach the questionnaire. The survey is taken from the master thesis prepared byÇiçek (2012) in 2012. The survey consists of 3 sections. In the first part, demographic data, in these cond partthere is a conscious and prescription drug use information form, in the third part there is a health belief scalerelated todrug use. According to the findings of the study, age, marital status, education and income level didnot have any effect on the rational use of drugs, but social security was a significant difference in individuals'rational use of drugs. 76.9% of the participants evaluated in the scope of the study consisted of individualswith social security and it was concluded that they act consciously about drug use. 29.6% of the participantsstated that they did not use over-the-counter drugs and these individuals were found to be more rational aboutdrug use than non-prescription drugs. The fact that 70.4% of the participants were taking over-the-countermedication revealed that they were not conscious enough about drug use. Individuals need to be made awarethat the use of medications that can only comply with their own treatment is correct. Attempts should bemade to raise public awareness of rational drug use.

PDF

___

Altındiş, S. (2017). Akılcı ilaç kullanımına sistematik bir bakış. J Biotechnol and Strategic Health Res, 2(1), 34-38.
Ambwani, S., & Mathur A.K. (2006). Chapter–2: Rational Drug Use. Health Administrator, 19(1), 5-7.
Barutçu, A , Tengı̇lı̇moğlu, D , Naldöken, Ü . (2017). Vatandaşların akılcı ilaç kullanımı, bilgi ve tutum değerlendirmesi: Ankara ili metropol ilçeler örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 1062-1078.
Burç, A., & Gelal, A. (2012). Akılcı ilaç kullanımı: Yaygınlaştırılması ve tıp eğitiminin rolü. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 26(1), 57–63.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
Cangir, A. (2019). Akılcı ilaç kullanımı: Batman ili merkez ilçesinde çalışan aile hekimlerinin akılcı ilaç kullanımı konusundaki bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans tezi]. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Chauhan, I., Yasir, M., Kumari, M., & Verma M. (2018). The pursuit of rational drug use: understanding factors and ınterventions. Pharmaspire, 10(2), 48-54.
Çiçek, Z. (2012). Sağlık inanç modeli doğrultusunda verilen eğitimin kadınların bilinçsiz ve reçetesiz ilaç kullanımı üzerine etkisi [Doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Entitüsü.
Dağtekı̇n, G., Demı̇rtaş, Z., Alaı̇ye, M., Sağlan, R., Önsüz, M., Işıklı, B., Kılıç, F., & Metı̇ntaş, S. (2018). Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran erişkinlerin akılcı ilaç kullanım tutum ve davranışları. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 12-23.
Demirgil, B., & Şantaş, F. (2017). Akılcı ilaç kullanımına ilişkin bir araştırma. İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 5(1), 35–48.
Ekenler, Ş., & Koçoğlu, D. (2016). Bireylerin akılcı ilaç kullanımıyla ilgili bilgi ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 3(3), 44-55.
Ercan, T. & Biçer, D. F. (2019). Tüketicilerin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Davranışlarını Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi: Sivas İli Örneği, BMIJ,7(2), 998- 1021.
Göçgeldi, E., Uçar, M., Açıkel, C. H., Türker, T., Hasde, M., & Ataç, A. (2009). Evlerde artık ilaç bulunma sıklığı ve ilişkili faktörlerin araştırılması. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(2), 113-118.
Hatipoğlu, S., & Özyurt, B. C. (2016). Manisa ilindeki bazı aile sağlığı merkezlerinde akılcı ilaç kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(4), 1-8.
Hocaoğlu, N., Güven, H., Gidener, S., Tunçok, Y., Kalkan, Ş., Gümüştekin, M., & Gelal, A. (2011). Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi dördüncü sınıf öğrencilerinin akılcı ilaç kullanım becerileri üzerine akılcı ilaç kullanım kursunun kısa dönem etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(1), 15-24.
İskit, A. B. (2006). Akılcı İlaç Kullanımı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 15(7), 1–2. Karakurt, P., Hacıhasanoğlu, R., Yıldırım, A., & Sağlam, R. (2010). Üniversite öğrencilerinde ilaç kullanımı. TAF preventive medicine bulletin, 9(5), 505-512.
Kaya, H., Turan, N., Keskin, Ö., Tencere, Z., Uzun, E., Demir, G., & Yılmaz, T. (2015). Üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(1), 35-42.
Macit, M., Karaman, M., & Parlak, M. (2019). Bireylerin akılcı ilaç kullanım bilgi düzeylerinin incelenmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 372-387.
Melli, M. (2010). Akılcı ilaç kullanımı. Anestezi Dergisi, 18(3): 131-134. Özçelikay, G. (2001). Akılcı ilaç kullanımı üzerinde bir pilot çalışma. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 30(2), 9–18.
Özen, B., Bübül, T., & Kaya Erten, Z. (2018). Kuşaklararası akılcı ilaç kullanımı. Sağlık Bilimleri Dergisi, 27(3), 199-204.
Özkan S., Özbay OD., Aksakal FN., İlhan MN. &, Aycan S. (2005) Bir üniversite hastanesine başvuran hastaların hasta olduklarındaki tutumları ve ilaç kullanım alışkanlıkları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(5), 223-236.
Taşdemir, S. (2013). Akılcı (rasyonel) ilaç kullanımı. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 1(1), 1–5.
Toklu, HZ., & Uysal, MK. (2010). Akılcı ilaç kullanımı sürecinde hasta uyuncuna hekim ve eczacının katkısı. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 14(3), 139–145.
Türk, S. (2018). Akılcı ilaç kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi, 9(33), 33–41.
Yapıcı, G., Balıkçı, S., & Uğur, Ö. (2001). Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları. Dicle Tıp Dergisi, 38(4), 458-465.
Yılmaz., M, Güler, N., Güler, G., & Kocataş, S. (2011). Bir grup kadının ilaç kullanımı ile ilgili bazı davranışları: Akılcı mı?. Cumhuriyet MedicalJournal, 33(3), 266-277.
Yılmaztürk, A. (2013). Türkiye’de ve Dünya’da akılcı ilaç kullanımı. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 42-49.
WHO (2002), “Promoting rational use of medicines: Core components”, http://apps.who.int/medicinedoes/pdf, Erişim Tarihi: 08.02.2020

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ