Dağıstan Derbent Bölgesi Terekeme Türklerinin Geleneksel Kültüründeki Cinsiyet KalıpYargıları

Bu makalede Dağıstan Derbent bölgesinde ikamet eden Terekeme Türklerinin geleneksel kültüründekicinsiyet kalıp yargılarını ele alınmaktadır. Dağıstan çok uluslu bir ülkedir. Bu uluslar birbirinden sadece dilolarak değil, kültürel, etnopsikolojik ve her birine özgü özellikleri ve özgünlüğü açısından da farklıdırlar.Dolayısıyla her ulus kendi kültürel değerlerini bildiği gibi diğer ulusların da kültürünü bilmekte ve bunasaygı duymaktadır. Geleneksel kültürlerin hayatta kalmasını ve sürdürülebilir olmasını sağlayan unsurların enbaşında o kültürde saklı olan kültürel değerler gelmektedir. Geleneksel kültürü tanımlarken cinsiyet boyutunuele almadan tanımı eksik yapılmış olur. Cinsiyet kavramı insanın zihnine yaşadığı toplum tarafındançocukluk yıllarında yerleştirilmektedir. Cinsiyet kalıpları davranışsal ve ahlaki olarak hem sosyo-kültürelbağlamda hem de günlük hayatta mevcut olduğundan erkek ve kadın arasındaki farklılıklar her toplumda herzaman önemli bir yer tutmuştur. Terekeme Türklerinin geleneksel kültüründeki ahlaki değerleri, geleneklerive toplumsal cinsiyet tutumlarını, düzgün cinsiyet kimliğinin oluşmasında en önemli rol ailenindir.Genel olarak geleneksel kültürlerde kadın ve erkek rolleri açısından neredeyse bütün toplumlarda ister azisterse çok gelişmiş olsun erkekler kadınlara göre daha baskın bir konuma sahiptirler. Geleneksel yaşamalanlarından uzaklaşmasına rağmen kadın ve erkek arasındaki ayırım devam ederek etnik kimliğindesteklenmesini sürdürmektedir. Terekeme Türklerinin geleneksel kültürünün bu açıdan ele alınmasınınbilim dünyasına bir katkıda bulunacağı düşüncesindeyiz.

The Gender Stereotype of Traditional Culture of Terekeme Turks in Dagestan Regions

In this article, the gender stereotypes in the traditional culture of Terekeme Turks residing inDagestan Derbent region are discussed. Dagestan is a multinational country. These nations are not onlydifferent from each other in terms of language, but also differ in their cultural, ethnopychological and specificcharacteristics and originality. Therefore, as each nation knows its own cultural values, it knows and respectsthe culture of other nations. General Cultural values hidden in that culture are the primary factors that ensurethe survival and sustainability of traditional cultures. When defining traditional culture, it is deficient withoutaddressing the gender dimension. The concept of gender is placed in the mind of the human in theirchildhood by the society. Since gender patterns are behaviorally and morally present both in the socio cultural context and in everyday life, the differences between men and women have always played animportant role in every society. The family's moral values, traditions and gender attitudes in the traditionalculture of Terekeme Turks are the most important role in the formation of a proper gender identity. Ingeneral, in traditional cultures, men have a more dominant position compared to women, whether they aremore or less developed in almost all societies. Despite diverging from traditional living spaces, thedistinction between men and women continues to support ethnic identity. We believe that addressing thetraditional culture of Terekem Turks from this perspective will contribute to the scientific world.

PDF

___

Çınar Altıntaş, F., & Kavurmacı Aytaç, C. (2018). Yöneticilik özelliklerine ilişkin algılanan cinsiyet kalıp yargılarının analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 73 (2), 527-54. http://dx.doi.org/10.1501/SBFder_0000002508
Apalı, Y. (2011). Sosyolojik açıdan kadınlarla ilgili kalıpyargılar. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(26), 49-64.
Berktay, F. (2014). Tek tanrılı dinler karşısında kadın. Metis Yayınları.
Candan, E. (2001). Türklerin kültür kökenleri. Sınır Ötesi Yayınları.
Dökmen, Z. (2015). Toplumsal cinsiyet &sosyal psikolojik açıklamalar. Remzi Kitapevi.
Durmuş, A. (2008). Geleneksel ve modern hurafeler kıskacında kadın. Nesil Yayınları.
Esen, E., Sı̇yez, D., Soylu, Y., & Demı̇rgürz, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algısının toplumsal cinsiyet rolü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi, EUluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 46-63. http://dx.doi.org/10.19160/5000197327
Gadjiyeva, S. (1990). Dagestanskiye terekemensı, XIX – Naçalo XX v. Nauka.
Kağıtçıbaşı, Ç. (2013). Günümüzde insan ve insanlar. Evrim Yayınevi.
Meriç, C. (2018). Sosyoloji notları ve konferansları. İletişim Yayınları.
Şutanrıkulu, G. (2014). Dağıstan-Derbent şehri ve terekeme köylerinin tarihi ve sosyal yapısı üzerine bir değerlendirme, Turkish Studies, 9(4), 1085-1094.
Tarhan, N. (2019). Kadın psikolojisi. Nesil Yayınları. Гимбатова М.Б. (2015).Понятие настоящая женщина в дагестанском сознании. Вестник Института ИАЭ, Nо-2 с. 139-148.
Екимова В.И. & Филиппова С.А.(2008). Гендерные различия: социокультурный аспект. Сибирский Психологический Журнал, №27Gender Dıfferences: Socıal And Cultural Aspects V.I. Ekimova (Moscow), S.À. Filippova (Tula).
Леонтьева, Е. Ю. & Виноградова, Н.Л. (2014). Влияние этнокультурного многообразия на развитие гендерных репрезентаций. вестн. Волгогр. гос. ун-та. Сер. 7, Филос. № (3) 26-30. УДК 101.1:316 ББК 87.6
Магомедов, Р.М. (1992). Обычаи и традиции народов Дагестана. Дагучпедгиз.
Муслумова, Т.В. (2015). Феминизм, истоки, этапыразвития и основныенавравления. Вестник Шадринского государственного педагогического университета, УДК 316.35, 114-119.
Пчелинцева, Н. Д. (2001). Воспитаниедетей и подростков в сельской азербайджанской семье, Вторая половина XX века, Институт этнологии и антропологии им. Н.Н. МиклухоМаклая РАН, eLIBRARY ID: 28818947, Номер: 26 , 233-247.
Сулейманов, А. (2009). Сабля поэтa. Деловой Мир.
Хасанова, С. А. (2014). Стереотипы маскулинности и феминности в современном обществе. Научно-методический електронный журнал концепт, T/20, 1411-1415.
Шаожева, Н. А. (2010). Гендерные стереотипы в традиционном обществе. КабардиноБалкарский научный центр РАН. Известия Дагестанского государственного педагогического университета. Общественные и гуманитарные науки

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ