Günümüz Endüstriyel Seramik Karo Tasarımında Selçuklu Yıldız Motifinin Kullanımı

Geçmişten günümüze farklı nesne ve yapı elemanları üzerinde kendini gösteren geleneksel motifler, Türk Sanatlarında önemli bir yere sahiptir. Özellikle 13. yüzyıl Selçuklu sanatında ahşap, taş ve çini bezemelerde görülen geometrik motifler, kompozisyonlarda yoğun kullanılanı ile kültürel mirasımızın değerini arttırmıştır. Geometrik motiflerin dekor unsuru olarak kullanılmasına İslam öncesi dönemlerde rastlanılmasına rağmen, özellikle Selçuklu döneminde mimari yapıların iç ve dış yüzey bezemelerde üst seviyeye ulaşmıştır. Dönemin karakteristik özelliğini oluşturan geometrik düzenlemelerin ana unsurlarından biri yıldız motifleridir. Yıldızlar, farklı köşe sayılarına sahip olmakla birlikte, Selçuklulara ait mimari yapıların taş ve çini bezemelerinde yoğun kullanım alanı bulmuştur. Sürekli iç içe geçmeleri ile ‘çokluk içinde birlik’ tabirini yansıtan yıldızlar, taç kapılarda yoğun kullanımı ile mimari yapıyı dışa karşı temsil eden en önemli temel motif özelliğini taşımaktadır. Evrenin sonsuzluğuna ilişkin simgesel anlamlar taşımasının yanı sıra Türklüğün sembolik anlamı olarak da bilinen yıldız motifi, zengin desen örnekleri ile günümüz seramik karo endüstrisi için önemli bir tasarım mirası oluşturmuştur. Bu makalede, farklı köşe sayılarına sahip olan Selçuklu yıldız motifleri incelenerek, günümüz endüstriyel seramik karo tasarımlarında kullanım biçimleri araştırılmış, 13. yüzyıl Selçuklu izlerinin günümüz seramik karo dekor tasarımlara etkisi açıklanarak, Selçuklu yıldız motifini günümüz çağdaş seramik karo tasarımlarında yaşatmak adına günümüz dijital baskı teknolojisine uygun örnek karo tasarım uygulamaları sunulmuştur.

The Use of Seljuk Star Pattern in Today's Industrial Ceramic Tile Design

Traditional motifs, which show themselves on different objects and building elements from past topresent, have an important place in Turkish Arts. Especially in the 13th century Seljuk art, the geometric motifsseen in wood, stone and tile decorations increased the value of our cultural heritage with their intensive use incompositions. Although geometric motifs were used as decoration elements in pre-Islamic periods, interior andexterior decoration of architectural structures reached a high level, especially in the Seljuk period. Star motifsare one of the main elements of the geometric arrangements that constitute the characteristic feature of theperiod. Although Yıldızlar has different numbers of corners, it has been used extensively in the stone and tiledecoration of the architectural structures belonging to the Seljuks. Reflecting the term "unity in the multitude"with their continuous intertwining, the stars bear the most important basic motif feature that represents thearchitectural structure to the outside with its extensive use in crown doors. Besides having symbolic meaningsrelated to the eternity of the universe, the star motif, also known as the symbolic meaning of Turkishness, hasformed an important design heritage for today's ceramic tile industry with its rich pattern examples. In thisarticle, Seljuk star motifs with different corner numbers are examined, their usage in today's industrial ceramictile designs is investigated, the effect of the 13th century Seljuk traces on today's ceramic tile decor designs isexplained, in order to keep the Seljuk star motif alive in today's contemporary ceramic tile designs, it is suitablefor today's digital printing technology. sample tile design applications are presented.

PDF

___

Ögel, S. (1994). Anadolu’nun Selçuklu çehresi. Akbank Yayınları Kültür Sanat Kitapları.
Kuban, D. (2002). Selçuklu çağında Anadolu sanatı. YK Yayınları.
Broug, E, (2012). İslam sananda geometrik düzenler. Klasik Yayınları. Mülayim, S.(1982). Anadolu Türk Mimarisinde Geometrik Süslemeler, (1.baskı,), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Mülayim, S. (1983). Sanat tarihi metodu. Anadolu Sanat Yayınları.
Savaş, F. (2021). Anadolu Selçuklu duvar kaplamaları geometrik desenlerinin incelenerek günümüz karo endüstrisinde kullanımı ve güncel yorumları, [Yayınlanmış sanatta yeterlik tezi]. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
Sevim, S. (2016). Seramik sanatında geleneksel çini motiflerinin çağdaş yorumu ve Eskişehir seramik parkı örneği. Seramik Sanatında Dün ve Bugün, Sempozyum, Pera Müzesi, s.7.
Yetkin, Ş. (1972). Anadolu’da Türk çini sanatının gelişmesi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Yılışoğlu, H. (2009). Türk seramik endüstrisinde ürün biçimlerindeki gelişimin değerlendirilmesi, [Yayınlanmış sanatta yeterlilik tezi]. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Türeli, İ. (2006), Türk sanatında altı köşeli yıldız, [Yayınlanmış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
Görsel Kaynaklar
Görsel 1: Broug, E, (2012). İslam sanatında geometrik düzenler. İstanbul Klasik Yayınları.
Görsel 2: https://www.yenisafak.com/ramazan/sutunlar-ormani-konya-aleddin-camii-2478311 (Erişim Tarihi: 01.02.2020).
Görsel 3: Demiriz, Y. (2004). İslam Sanatında Geometrik Süsleme, Bir Envanter Denemesi, (2. baskı), İstanbul: Yorum Sanat. ss
Görsel 4: Demiriz, Y. (2004). İslam Sanatında Geometrik Süsleme, Bir Envanter Denemesi, (2. baskı), İstanbul: Yorum Sanat.
Görsel 5: https://twitter.com/tarihikonya/status/705105707813756929/photo/1 (Erişim Tarihi: 05.01.2001).
Görsel 6: Arık, R. (2000). Kubad Abad, Selçuklu Saray ve Çinileri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Görsel 7: https://tr.pinterest.com/pin/229120699772087441 (Erişim Tarihi: 01.02.2020).
Görsel 8: Seramik Türkiye Dergisi, Nisan Haziran 2011
Görsel 9: Çanakkale Seramik, 2012-2013 Kataloğu.
Görsel 10: Vitra Seramik Kataloğu.
Görsel 11: Yurtbay Seramik Kataloğu, 2020.
Görsel 12: https://yurtbayseramik.com (Erişim Tarihi: 05.01.2021).
Görsel 13: https://www.hititseramik.com.tr/tr/urun/cankaya-97-18 (Erişim Tarihi: 12.02.2020).
Görsel 14: Hiti Seramik Çini Kataloğu.
Görsel 15: https://seramiksan.com.tr/urunler/287/history/1407/galicya.aspx (Erişim Tarihi: 12.02.2020).
Görsel 16: https://i.pinimg.com/originals/b3/3c/91/b33c91af3cc152d59df3c58ff78dd3ee.jpg (Erişim Tarihi: 10.02.2020).
Görsel 17: Seramiksan kataloğu, 2020.
Görsel 18: Tasarım: Fulya Savaş.
Görsel 19: Tasarım: Fulya Savaş.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ