Masumlar Apartmanı’ndaki Psikolojik Hastalıkların Feminist Perspektifte Okuması

Toplumsal dönüşümleri ve ilişkileri popüler kültür üzerinden analiz etmeye çalıştığımızda televizyondizileri Türkiye’deki toplumsal ilişkileri ve dönüşümleri anlamak açısından önemli veriler sunmakapasitesine sahiptir. Diziler aracılığıyla bir yandan toplumun değerleri üzerine okuma yapmak mümkün diyedüşünülebilecekken diğer yandan ise egemen iktidarın ideolojik hegemonyasının araçlarından biri olarakdizileri nasıl belirlediğini tartışabiliriz. İdeolojik hegemonya popüler kültür ürünleri ilişkisini veri alaraktelevizyon dizilerinden yansıyan aile ve annelik rolleri ya da televizyon dizilerine yansıtılan aile annelikrollerinin esas olarak ataerkil hegemonyanın belirleyiciliğinde mi şekillendiği tartışılmaktadır. Böyle birşekillenmenin göstergeleri farklı feminist yaklaşımlar çerçevesinde ele alınmaktadır. Bir örnek olarak elealdığımız 2020 güz sezonunda TRT1 ekranlarında yayımlanmaya başlanan Masumlar Apartmanı dizisi,seyirci tarafından çok ilgi görmüştür. Konusunu dış dünyayla sağlıklı bir ilişki kuramayan üç kız ve bir erkekkardeşin anneleriyle yaşadığı çatışmalardan ve kardeşlerin psikolojik rahatsızlarından alır. Dizininkarakterleri, aileye tezahür eden toplumsal cinsiyet rolleriyle farklı psikolojik hastalık örnekleri arasındailişki kurar. Masumlar Apartmanı’nda; temizlik takıntılı, agorafobili obsesif kompulsif Safiye, tüm gün evitemizler. Ablasının emirleri doğrultusunda temizliğe eşlik eden, enürezisten mustarip Gülben, geceleri altınııslatır. En küçük kardeş Neriman, ani gelen nefes darlığıyla beraber ürtiker döker ve mazoşist eğilimlergösterir. Evin tek erkek çocuğu olan Han ise dispozofobi nedeniyle geceleri kılık değiştirerek sokağa başkabir kimlikle çıkar ve çöp toplar. Han’ın psikolojik rahatsızlığına rağmen kamusal alanda var olabilmesi, onabiçilen ailenin erkeği, babanın yerini alan kişi rolüyle ifade edilir. Yani cinsiyetiyle bağlantılandırılır. Kızkardeşler ise eve yani özel alan içine hapsolur. Dolayısıyla aynı ailenin çocuklarının anneleri nedeniylemaruz kaldığı kötü koşullar, toplumsal cinsiyet rollerinin kısıtları nedeniyle eşit ve aynı değildir. Bunu erkekçocuk Han’ın kolayca evlenmesinde de görürüz. Masumlar Apartmanı dizisinin ilk sekiz bölümünü analizeden bu çalışmada; dört kardeşin diziye göre psikolojik travmalar nedeniyle geliştirdiği hastalıklar elealınacak ve 3 kız ve erkek kardeş arasındaki hastalıklar farklı feminist perspektiflerle değerlendirilecek;kadınlıkla “delilik” ilişkilendirilerek inşa edilen toplumsal cinsiyet baskısı analizleriyle bağlantılarıtartışılacak ve tüm bunlardan popüler kültür ürünlerinin ataerki ile nasıl ilişkilendiği tartışılmayaçalışılacaktır. Makalede özellikle Safiye, Gülben ve Han üzerinden yapılacak tahliller Neriman’ı dakapsadığından tekrara düşmemek amacıyla Neriman ayrıca irdelenmeyecektir.

Reading The Psychological Diseases in Masumlar Apartmanı [The Innocents Apartment] fromFeminist Perspective

: The series of Masumlar Apartmanı which started to be featured on TRT1 channel in the fall seasonof 2020, attracted a lot of attention from the audience. It has a subject about the conflicts of three sisters and abrother, who cannot establish a healthy relationship with the outside world, with their mother, and about thepsychological disturbances of them. The characters of the series reflect different examples of psychologicalillness created by patriarchal oppression on the family. In Masumlar Apartmanı, Safiye, who is obsessed withcleaning, obsessive-compulsive and has agoraphobia, cleans the house all day. Accompanying the cleaning inline with her sister's orders and suffering from enuresis, Gülben wet her bed at night. The youngest siblingNeriman has urticaria attacks with sudden shortness of breath and shows masochistic tendencies. Han, who isthe only boy in the house, disguises at night and goes to the street with a different identity and collectsgarbage due to disposophobia. Existence of Han in the public sphere, despite his psychological illness relatedto his gender. Sisters, on the other hand, are trapped inside the house, the private space. Therefore, the badconditions that children of the same family are exposed to due to their mothers are not equal and the samedue to the limitations of gender roles. In this study, which analyzes the first eight episodes of the MasumlarApartmanı series, the illnesses developed by four siblings due to psychological traumas according to theseries will be discussed, the illnesses of the three brothers and sisters will be evaluated from differentfeminist perspectives and gender oppression constructed by associating “madness” with womanhood will beexemplified. Since the analyzes to be made especially on Safiye, Gülben and Han also included Neriman, shewill not be examined separately in order to avoid duplication.

PDF

___

Albert, C. (2007). Kaosun kutsal kitabı. (çev. Işıl Ergüden). Versus Yayınları.
Arat, Y. (2010). Religion, politics and gender equality in Turkey: implications of a democratic paradox. Third World Quarterly.
Arendt, H. (2012). Devrim üzerine. (ed. B. Akkıyal). (çev. O. Eylül Kara). İletişim Yayıncılık.
Aydın, H. (2014). Toplumsal cinsiyet ve estetik özerklik bağlamında Türk edebiyatında delilik ve kadın [Yayımlanmamış doktora tezi]. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bal, S. (2014). Reklamların eskimeyen yüzü ‘muhteşem annelik’: anneler günü reklamları örneği. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, 1(2), 59-85.
Berger, J. (1999). Görme biçimleri. (çev. Yurdanur Salman). Metis Yayınları.
Bourdieu, P. (1996). Distinction: a social critique of the judgement of taste. (trans. Richard Nice). Routledge
Brian, R. (2006). Unnatural voices: extreme narration in modern and contemporary fiction. The Ohio State University.
Butler, J. (2005). Kırılgan hayat yasın ve şiddetin gücü. (çev. B. Ertür). Metis Yayınları.
Butler, J. (2016). Cinsiyet belası: feminizm ve kimliğin altüst edilmesi. (çev. B. Ertür). Metis Yayınları.
Collin, F. & Laborie, F, (2009). “Annelik”. (haz. L. Hirata & S. Le Doare). (çev. G. Savran). Eleştirel feminizm sözlüğü, Kanat Yayınları.
Connell, R.W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. Ayrıntı Yayınları.
Barker, C. (2012). Cultural studies: theory and practice. Sage Publications.
Cixous, H. & Kuhn, A. (1981). Castration or decapitation?. Signs, 7(1), 41-55.
Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal cinsiyet rolleri açısından Türkiye’de aile ve kadın emeği. Toplum ve Bilim, 86, 139-170.
Demir, Ü. (1999). Kadının toplumsal statüsü. Sağlık ve Toplum. 2, 12-16.
Deutsch H. (t.y.). Kadınlık psikolojisi: annelik ruhu ve cinsiyeti. (çev. H. Özgü). Özgü Yayınevi.
Devreux, A.M. (2009). “Aile”. (haz. L. Hirata & S. Le Doare). (çev. G. Savran). Eleştirel feminizm sözlüğü, Kanat Yayınları.
Donovan, J. (2016). Feminist teori. (çev. Aksu Bora, Meltem Ağduk Gevrek & Fevziye Sayılan). (11. baskı), İletişim Yayınları.
Filiz, Ö.Ü. (2014). Yetişkin Bağlanma biçimleri ile obsesif-kompulsif bozukluk arasındaki ilişkinin incelenmesi: psikoterapi uygulamasına bir örnek. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ayna Klinik Psikoloji Dergisi, 1(1), 26-40.
Gubar, S. & Gilbert, S. (2000). The madwoman in the attic: the woman writer and the nineteenthcentury literary ımagination. Yale University Press.
Gould, C.C. (1999). “Çeşitlilik ve demokrasi: farklılıkların temsili”. (Ed. Seyla Benhabib). (çev. Zeynep Gürata & Cem Gürsel). Demokrasi ve farklılık: siyasal düzenin tartışmaya açılması. Demokrasi Kitaplığı.
Gramsci, A. (2012) Gramsci kitabı seçme yazılar 1916-1935. (çev. İ. Yıldız). Dipnot Yayınları.
Hooks, B. (2012). Feminizm herkes içindir. (çev. Aysel Yıldırım, Berna Kurt, Ece Aydın & Şirin Özgün). Çitlenbik Yayınları.
Hürriyet. (1998, Aralık 11). Agorafobi kadınlarda yaygın. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/agorafobi-kadinlarda-yaygin-39052327
Jahn, M. (2021, January 10). A guide to narratological film analysis. http://www.unikoeln.de/~ame02/pppf.pdf
Kaup, M. (1993). Mad ıntertextuality: madness in twentieth-century Women’s Writing. Trier: WVT Wissenschaftlicher Verlag Trier.
Kaylı, D. (2009). Feminist eleştirel yaklaşımlarda özgürleşme ve kadın bedeni [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Leppert, R. (2009). Sanatta anlamın görüntüsü. (çev. İsmail Türkmen). Ayrıntı Yayınları.
McGrath, E. (1992). When feeling bad is good. Henry Holt and Company.
Mead, G. H. (1934). Mind, self and society. The University of Chicago Press
Medikal Akademi. (t.y.). Kompulsif biriktirme hastalığı (dispozofobi) nedir? belirtileri ve tedavisi. https://www.medikalakademi.com.tr/dispozofobi-kompulsif-biriktirme-hastaligi-nedirbelirtileri-ve-tedavisi/
Mitchell, J. (2006). Kadınlar; en uzun devrim. (çev. Gülseli İnal, Şirin Tekeli, Yaprak Zihnioğlu, Gülnur Acar-Savran & Feraye Tınç, Ş. Torun). Agora Kitaplığı.
Mitchell, J. (2021). Kadınlık Durumu. (çev. G. İnal, Ş. Tekeli, Y. Zihnioğlu, G. Acar-Savran, F. Tınç & Ş. Torun). Dipnot Yayınları. Obsesif Compulsive Cognitions Working Group (1997). Cognitive assessment of obssesive compulsive disorder. Behaviroal Research Therapy, 35(7), 667-681.
Oakley, A. (1985). Sex, gender and society. Gower Publishing Company Limited.
Özbay, H. & Öztürk, E. (1995). Gençlik, İletişim Yayınları.
Özekin Üncüer, F. (2014). Yetişkin bağlanma biçimleri ile obsesif-kompulsif bozukluk arasındaki ilişkinin incelenmesi: psikoterapi uygulamasına bir örnek. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 1(1), 26-40.
Özmen, M. (1995). “Yaşlıda depresyon dinamikleri”. Depresyon, Karadeniz Ruh Sağlığı Yayınları.
Parla, J. (2004). “Kadın eleştirisi neyi gerçekleştirdi”. (ed. Sibel Irzık & Jale Parla). Kadınlar dile düşünce: edebiyat ve toplumsal cinsiyet. İletişim Yayınları.
Rich, A. (1976). Of Woman Born. W.W. Norton & Company, Inc.
Rosalind, D. (1998). Engels’in ‘Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni’ne yeniden bakış: kadın ve eşitlik. (haz. Juliet Mitchel & Ann Oakley). (çev. Fatmagül Berktay). Pencere Yayınları.
Saarni, C. (2001). Cognition, context and goals: significant components in social-emotional effectiveness. Social Development, 10(1), 125-129.
Saktanber, A. (1990). “Türkiye’de medyada kadın: serbest müsait kadın veya iyi eş, fedakâr anne”. (ed. Şirin Tekeli). 1980’ler Türkiye'sinde kadın bakış açısından kadınlar. İletişim Yayınları.
Sancar, S. (2009). Erkeklik: imkânsız iktidar. Metis Yayınları.
Seidenberg, R. & DeCrow, K. (1989). Agorafobi eviyle evli kadınlar. Afa Yayınları.
Savcı, S.B. (2019). Feminizm ışığında Arendt’e; Arendt ışığında feminizme bakmak [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Showalter, E. (1980). Victorian women and insanity. Victorian Studies, 23(2), 157-181.
Smelik, A. (2008). Feminist sinema ve film teorisi ve ayna çatladı. (çev. Deniz Koç). Agora Yayıncılık.
TENA. (t.y.). Yatak ıslatma ve gece idrara çıkma. https://www.tena.com.tr/articles/yatak-islatmave-gece
Van Zoonen, L. (1997). “Medyaya feminist yaklaşımlar”. (Der. Süleyman İrvan). Medya Kültür Siyaset. Ark Yayınları.
Walby, S. (2021) Patriyarka kuramı, (çev. H. Osmanağaoğlu). 2. Baskı, Dipnot Yayınları.
Weymann, N. & Liebherz, S. (2011, Ağustos 10). Agorafobili panik bozukluk https://www.psychenet.de/tr/ruhsal-saglik/bilgiler/agorafobili-panik-bozukluk.html
Wood, J. T. (2009). Gendered lives - communication, gender, and culture. Wadsworth Cengage Learning.
Yeğenoğlu, M. (1997). Emperyal özne ve feminist söylem. Toplum ve Bilim, 75, 7-31. Yücel, S. (2020, Mayıs 9). Kadınlarda idrar kaçırma problemi. https://www.florence.com.tr/idrarkacirm

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ