Azerbaycan’da Temsili Demokrasinin İşleyişi ve Medyanın Özgürlüğü

Sovyetler Birliği’nin 1991’de dağılmasıyla birlikte Azerbaycan bağımsızlığını elde ederken ülke içerisinde ciddi bir kurumsallaşma ve örgütlenmeye doğru adım atmıştır. Ancak gerek dış gerekse iç dinamikler bu reformların yapılmasını sekteye uğratmıştır. Azerbaycan 1992-1995 arasında üç darbe atlatmış ve bu durum Azerbaycan’ı bu reformların uygulanmasında zayıf duruma düşürmüştür. Sultanistikotoriteryanizmle idare edilen Azerbaycan’da gelişmiş bir demokrasinin varlığı hala tartışmalı bir konu olmuştur. Demokrasinin kurumsallaşmadığını savunan kesimin iddialarına göre ülkede yaşandığı iddia edilen hileli seçimler, tek parti diktatoryası, medyanın sansüre tabi tutulması ve muhalif kesime yapılan baskılar bu iddia sahiplerinin sıkça dile getirdiği meselelerdir. Pek de haksız sayılmayan bu iddialar uluslararası gözlemciler tarafından da tespit edilmiştir. Bu sorunlarına bir türlü çare bulamayan Azerbaycan devleti bu meseleleri göz ardı etmektedir. Yüzyıllarca Rus monarşisi ve komünist iktidarlar tarafından yönetilen ülkede demokrasi kültürünün tam olarak yerleşmemesi sorunu çıkmaz hale getirmektedir. Ülkede hala birinci öncelik olarak kalkınma önemli iken insan hakları ve hukuk devleti gibi mefhumlar iktidar tarafından sıkça dile getirilen konular olmaktan uzak tutulmuştur. Azerbaycan’da demokrasinin olmaması nepotizm ve rüşvetçilik gibi toplumu içten köreltecek unsurlarında fazla olmasına neden olmaktadır. Ne yazık ki bugün itibariyle ülke vatandaşları bürokraside işlerini yürütebilmek için bu iki sorunla sürekli karşılaşmaktadır. Bu durum ise vatandaş ile devlet arasındaki bağların zedelenmesine yol açmaktadır. Bu çalışmada Azerbaycan’ın siyasi ve anayasal yapısına değinilirken bir yandan da demokrasinin olmazsa olmazı olan basın ve medyanın özgürlüğü üzerinde durulmuştur. Azerbaycan anayasası basın özgürlüğünü garanti ederken Azerbaycan’daki gazetelerin büyük çoğunluğunun devlete ait basımevlerinde basıldığı bilinmektedir. Devletin gazete, radyo ve televizyonlar üzerindeki etkinliği göz ardı edilmemelidir. Azerbaycan’da hala özgür bir medyanın varlığı sorun teşkil etmektedir. Dolayısıyla çalışmanın amacında Azerbaycan’daki demokrasi sorunu ele alınırken, yöntem olarak gazetelerden ve yerli yabancı yazarlardan faydalanıldı.

Representation on the Functioning Democracy and Media Freedom in Azerbaijan

With the dissolution of the Soviet Union in 1991, a serious step towards institutionalization and organization was taken in the country while Azerbaijan achieved independence. However, both external and internal dynamics have disrupted these reforms. Azerbaijan survived three coups between 1992-1995, which made Azerbaijan weak in implementing these reforms. The existence of a developed democracy in Azerbaijan, which is governed by Sultanistic-authoritarianism, is still a controversial issue. Fraudulent elections, one-party dictatorship, censorship of the media and pressures against the opposition are frequently mentioned by the allegations of the people who argue that democracy is not institutionalized. These truthful claims were also identified by international observers. The Azerbaijan state, which cannot find a solution to these problems, ignores these issues. The fact that the culture of democracy is not fully established in the country, which has been ruled by Russian monarchy and communist governments for centuries, makes the problem unsolvable. While development is still the first priority in the country, concepts such as “human rights” and “constitutional state” have been kept away from being frequently mentioned by the government. The absence of democracy in Azerbaijan causes it to have many elements such as nepotism and bribery that will blunt the society from within. Unfortunately, citizens of the country still face these two problems in order to carry out their work in the bureaucracy. This situation causes damage between the citizens and the state. In this study, the political and constitutional structure of Azerbaijan has been mentioned and the freedom of the press and media, which are indispensable for democracy, has been emphasized. While the constitution of Azerbaijan guarantees freedom of the press, it is known that the majority of newspapers in Azerbaijan are published in state-owned printing houses. The state's effectiveness on newspapers, radio and televisions should not be overlooked. The existence of a free media still poses a problem in Azerbaijan. Therefore, while discussing the problem of democracy in Azerbaijan, newspapers and local and foreign authors were used as a method.

___

  • Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası, (2009), Kanun.
  • Bingöl, Y. (2002), “Geçiş Döneminde Orta Asya: Liberal Demokrasiye mi, Etnik Milliyetçiliğe mi”. ODTÜ Birinci Uluslararası İlişkiler Konferansı.
  • Budak, L. (2011), “Bağımsızlığının Yirminci Yılında Azerbaycan Medyasının Genel Durumu” EGE Ünv. Edebiyat Fakültesi&İletişim Fakültesi Uluslararası Sosyal, Kültürel, Siyasal, Ekonomik ve İletişim Araştırmaları Dergisi, 6, 1-13.
  • Coşkun, A. (1997), “Tıkanan Siyasal Yaşam ve Başkanlık Sistemi Tartışmaları”. Sepetteki Laleler, Çağdaş Yayınları.
  • Enserov, V. (2010), “Sovyetler Birliği Dönemi ve Sonrasında Azerbaycan‟da Haber Ajansları”, Selçuk İletişim Dergisi, 2(6), 7-53.
  • http://www.1news.com.tr/azerbaycan Son Erişim Tarihi: 13.06.2018
  • http://www.bbc.co.uk. Son Erişim Tarihi:12.06.2018.
  • http://www.bbc.co.uk/turkce/Son Erişim Tarihi: 14.06.2018
  • http://www.internews.ru/books/media/contents.html>, Son Erişim Tarihi:22.06.2018.
  • http://www.usak.org.tr/makale.asp?id=1821>, Son Erişim Tarihi: 02.06.2018.
  • Kapani, M. (1996), Politika Bilimine Giriş, Bilgi Yayınevi.
  • Karakuş, G. (2019), Türkiye-Azerbaycan İlişkileri ve İran (1991-2003), Gece Akademi.
  • Penahlı, N. (2009), “Bilgi Toplumu ve Azerbaycan”, TURAN-SAM, Turan Stratejik Araştırmaları Merkezi Dergisi, 1(3) , 149-150.
  • Soysal, M. (1997), 100 Soruda Anayasa’nın Anlamı, Gerçek Yayınevi.
  • Tanrısever, O.F. (2001) “Rusya ve Bağımsız Türk Devletleri: Bağımsızlığın Anlamını Keşfetmek”, Avrasya Etüdleri Özel Sayı, 20, 95-110.