ZİYA GÖKALP’İN MANZUMELERİNDE KADIN SÖYLEMİ

Sosyolojinin babası olarak kabul edilen Ziya Gökalp'in manzumeleri ideolojisinden doğar. Yeni bir hayatın nasıl kurulacağını düşünen ve arzuladığı yeni hayat anlayışını nesir hâline getiren Gökalp, Türkçülük düşüncesinin bir akıma dönüşmesini sağlamıştır. Türkçülük düşüncesini her alanda millîleşme zemininde değerlendirmiştir. Yeni Türkiye'nin kuruluşunda etkili olmuş bir entelektüel ve aydın kimliğiyle Ziya Gökalp, manzumelerinde ve düzyazılarında kadın haklarından iktisada, dinden siyasete kadar geniş bir konu yelpazesine yer vermiştir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulduğu yıllarda sosyoloji merkezinde aile ve kadın konularını inceleyen Gökalp, kadının toplumsal hayattaki rolünü değerlendirmiş ve aile kurumunu ele almıştır. Ziya Gökalp kadının toplumsal hayattaki yerine farklı bir bakış açısı getirerek yirminci yüzyılın başında öne sürdüğü fikirler ile geleneksel yapıdaki anlayıştan farklı bir kadın modelinden bahsetmiştir. Düzyazılarında ve manzumelerinde kadının toplumdaki yerini sorgularken kadının meslekleşmesi konusunu gündeme getirmiştir. Dönem koşulları düşünüldüğünde reformist bir yaklaşım sergileyerek kadının meslekleşmesinin elzem oluşunu vurgulamış ve kadına ilim irfan yolunu açmak istemiştir. Feminizm anlayışını Türkçülük bağlamında yorumlayarak kadın-erkek eşitliğini savunmuştur. Bu çalışmada Ziya Gökalp'in manzumelerinde kadın söylemi düzyazılarından hareketle ortaya konacaktır. Ziya Gökalp'in kadın söylemi, şu başlıklar etrafında analiz edilecektir. "Ziya Gökalp'in Yazı Hayatına, Yaşadığı Döneme Panoramik Bakış ve Şairliği", "Ziya Gökalp'in Aile Kavramına Bakışı ve Kadın Söylemi", "Ziya Gökalp'in Manzumelerinde Kadın Ögesinin İşlenişi", "Ziya Gökalp ve Feminizm Kavramı" ve "Ziya Gökalp'in Manzumelerinde Kadının Meslekleşmesi Meselesi ve Vazifeleri".

WOMEN DISCOURSE IN ZİYA GÖKALP’S POEMS

The poems of Ziya Gökalp, the father of sociology, arise from his ideology. Gökalp, who thinks about how to establish a new life and wants to create a new understanding of life, has made that the Turkism to turn into a movement of idea. He reflected his views in articles and poems. He evaluates the Turkism on the ground of nationality in every field. With an intellectual and intellectual identity that influenced the founding of the new Turkey, Ziya Gökalp, in his articles and poems, has included a wide range of subjects, from women’s rights to politics and from religion to economics. Gökalp examines the issues of family and women in the sociology center in the years when the Republic of Turkey is founded. He evaluates the role of women in social life and deals with the family institution. However, Gökalp brought a different perspective to the woman’s social life and talked about a different woman model than the idea of traditional structure with the ideas he had put forward at the beginning of the twentieth century. In his articles and poems, while questioning the place of woman in society, the issue of vocationalization of woman was brought to the agenda. When considering the conditions of the period, he shows a reformist approach and emphasizes the necessity of the professionalization of women and opens the way of science and education path to women. Interprets the concept of feminism in the context of Turkism and underlined the equality between men and women. In this work, the woman discourse of Ziya Gökalp’s in poems will be revealed by means of the prose. Gökalp’s women discourse will be analyzed around these titles: “Panoramic perspective to Ziya Gökalp’s writing life, his period and poetry”, “Ziya Gökalp’s view of the notion of family and women discourse”, “the processing of the woman element in Gökalp’s poems”, “Ziya Gökalp and notion of feminism” and “the subject of vocationalization of woman in Ziya Gökalp’s poems and woman’s duties”.

PDF

___

Argunşah, H. (1996). “Ziya Gökalp’ın limni ve malta mektuplarında aile, kadın ve çocuk eğitimi fikri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7. sayı, 247-263. (http://sbe.erciyes.edu.tr/dergi Erişim tarihi: 13 Ağustos 2012).
Ercilasun, B. (2013). İkinci meşrutiyet devrinde tenkit, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Durmuş, A. H. (1999). “Ziya Gökalp’e göre Türk aile yapısı”, Sakarya Üniversitesi, SBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Güngör, N. (1979). “Mehmet Âkif Ersoy ve Ziya Gökalp’ta mukayeseli ‘aile ve ahlâk’ anlayışı”, HÜ Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyoloji Bölümü Kitaplığı, Tezin numarası: 1979/ 167.
Hanioğlu, Ş. (1992). “Batılılaşma”, 5.cilt, 148-152. (http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c05/c050117.pdf (Erişim tarihi: 9 Temmuz 2017)
Hasanova, S. (2007). “Modernleşme sürecinde İslam hukukunda maslahat tartışmaları”, Marmara Üniversitesi, SBE, Doktora Tezi.
Şener, A. (?). “İctimai usul-i fıkh tartışmaları” (http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/69/1746/18556.pdf Erişim tarihi: 27 Haziran 2014)
Kırzıoğlu, F. (1956). Ziya Gökalp ve açılan Ziya Gökalp müzesi, İstanbul: Diyarbakır’ı Tanıtma Derneği Neşriyatı.
Korkmaz, A. (2005). Ziya Gökalp aksiyonu meşrutiyet ve cumhuriyet üzerindeki tesirleri, İstanbul: MEB Yayınları.
Ziya Gökalp, (1975). (Hazırlayan: M. Görgen) Türk ahlâkı, İstanbul: Türk Kültür Yayını.
Ziya Gökalp, (1976). (Hazırlayan: İ. Aka, K. Y. Kopraman) Türk medeniyeti tarihi, İstanbul: Bakanlığı Yayınları.
Ziya Gökalp, (1986). (Hazırlayan: M. Kaplan) Türkçülüğün esasları, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Ziya Gökalp, (Hazırlayan: F. A. Tansel) (1989) Ziya Gökalp külliyatı -I şiirler ve halk masalları, Ankara: TTK Basımevi, 3.baskı.
Ziya Gökalp, (2007). (Hazırlayanlar: Ş. Beysanoğlu, Y. Çotuksöken, M. F. Kırzıoğlu, M. Koç, M. S. Koz), Ziya Gökalp kitaplar 1, İstanbul: YKY.
“diyanet”, www.tdk.gov.tr (Erişim tarihi: 30 Haziran 2014).
“diyanet”, http://www.osmanlicaturkce.com (Erişim tarihi: 30 Haziran 2014).
“musé” http://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/muse Erişim tarihi: 24 Ağustos 2017).