ARAPÇADAN TÜRKÇEYE YAPILAN ŞİİR ÇEVİRİLERİNDE ARA DİL KULLANIMI PROBLEMİ

Çeviri, farkı kültürlerin birbirini tanımasında önemli role sahip bir etkinliktir. Türkler ile Araplar arasında çeviri etkinliği yüzyıllardır süregelmektedir. Arapçadan Türkçeye yapılan çeviriler dini metinler ekseninde başlasa da günümüzde edebi çeviriler de önemli bir yer teşkil etmektedir. Çeviri eylemi nicelik olarak arttıkça çeviriye dair birçok soru zihinlerde oluşmaya başlamıştır: Çeviriler aslına sadık mı, birden çok çevirisi olan metinler için acaba hangisi daha eşdeğer, kaynak metinle hedef metin arasında farklar var mı, varsa neden kaynaklanmaktadır? Bu soruları çoğaltmak elbette mümkündür. Bütün bu soruların cevabını bulmak için yapılabilecek en iyi eylem, kaynak metin ile hedef metnin karşılaştırılmasıdır. Tabi bu karşılaştırma yapılırken kaynak ve hedef metinler anlamsal ve biçimsel düzlemde çok çeşitli boyutlarda incelenmelidir. Şiir, yapılan çeviriler arasında öne çıkan türlerden biridir. Özellikle son kırk yılda Arapçadan Türkçeye çevrilen şiir sayısı günden güne artmaktadır. Arapçadan Türkçeye yapılan bu çevirilerin çoğunluğu kaynak dil olan Arapçadan yapılmakla birlikte azımsanmayacak sayıda şiir de Fransızca ve İngilizce ara dilleri vasıtasıyla Türkçeye çevrilmiştir. Yalnız bu çevirilerde gerek biçimsel gerekse biçemsel ve anlamsal yönlerden bir takım problemler bulunmaktadır. Bu çalışmada, Nuri Pakdil tarafından Fransızca ara dili vasıtasıyla Türkçeye çevrilen Nâzik el-Melâike'ye ait "ez-Zâiru'l-lezî lem yecî" isimli şiir, kaynak metinle eşdeğerlik, kabul edilebilirlik ve yeterlilik bağlamında birçok yönden karşılaştırmalı olarak incelenmiş, ara dil vasıtasıyla yapılan çeviriye dair bir takım çıkarımlar yapılmıştır

SECOND LANGUAGE USAGE PROBLEM IN TRANSLATING POETRY MADE FROM ARABIC TO TURKISH

Translation is an activity with an important role in the recognition of different cultures. Translation activity between Turks and Arabs has been going on for centuries. Translation from Arabic to Turkish, starting from the axis of religious texts, today also constitutes an important place in literary translations. As the amount of translation action increases in quantity, many questions about translation begin to arise in the minds: Is the translated original faithful, is it more or less equivalent for texts with multiple translations, and is there any difference between the source text and the target text, if so why? Of course, it is possible to multiply these questions. The best action that can be taken to find the answer to all these questions is to compare the source text with the target text. Poetry is one of the prominent species among transitions. In particular, the number of poems translated from Arabic to Turkish in the last forty years is increasing day by day. The majority of these translations, made from Arabic to Turkish. Also many poetry were translated into Turkish by French and English languages. However, there are some problems in these translations, both formal and semantic. In this study, the poem "ez-Zairu'l-lezî lem yecî" belonging to Nazik alMalaika, translated by Nuri Pakdil into Turkish by the French language, was examined comparatively in terms of equivalence with respect to the source text, acceptability and sufficiency, A number of conclusions have been made about the translation made through the language

PDF

___

Aksan, D. (2013). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Aksoy, N. B. (2002). Geçmişten Günümüze Yazın Çevirisi. Ankara: İmge Kitabevi.
Aksoy, N. B. (2001). Çeviride çevrimen seçimleri ışığında çeviri eleştirisi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4 (3), s.1-16.
Dağbaşı, G. (2017). Arapçadan Türkçeye Yapılan Şiir Çevirilerinin Dil, Estetik ve Üslup Bakımından İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Demir, A. (1991). Şiir çevirilerinde ses ve imge sorunları. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, s. 175-185.
Demirezen, M. (1991). Çeviride kayıplar sorunu. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, s.115-128.
el-Câhiz (1938). el-Hayevân. A. M. Harun (Ed.), Kahire: Mektebetu Mustafa el-Bâbi el-Halebî ve evlâdihi.
el-Melâike, N. (1997). Şazâyâ ve Rimâd. Beyrut:Dâru’l-Avde.
Haedens, K. (1961). Şiirin tanımı, çev: Lütfi Ay, Türk Dili Özel Sayısı, X, s.244-245.
Kuzhan, E. (1992). Esin şiiri. Metis Çeviri, s. 65-67.
Menemencioğlu, N.(1998), Çeviri sorunları, Metis Çeviri, s.22-14.
Pakdil, N. (1976). Arap Şiiri Güldeste I-II. Ankara: Edebiyat Dergisi Yayınları.
Popoviç, A. (1970). The Concept Shift of Expression in Translation Analysis: The Nature of Translation. The Hague.
Suçin, M. H. (2014). El-edeb el-arabî fi'l-luga et-turkiyye. Âbid el-Câdir (Ed.), es-Sekâfetu'l- Arabiyye alâ Tarîk el-Harîr (s. 194-221). Kuveyt: Kitâbu’l-Arabî.
Süreyya, C. (1991). Şapkam Dolu Çiçekle. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Toklu, O. (2003). Şiir Dili ve Çevirisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
Yücel, C.(1983). Her Boydan Dünya Şiirinden Seçmeler. İstanbul: Adam Yayınları.