Fatih KAHRAMAN, Güllü UYSAL, Fatma Bölükbaş KAYA

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarının Uzaktan Öğretime Uygunluğu: Yeni İstanbul Örneği

Bu araştırmanın amacı, uzaktan dil öğretiminde kullanılacak ders kitaplarının temel nitelikleri doğrultusunda Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe Öğretim Setinin uzaktan öğretimde kullanıma uygun olup olmadığını belirlemektir. Bu çalışma özellikle salgın nedeniyle zorunlu olarak uzaktan dil öğretimine başlayan kurumlar ve öğretmenler ile uzaktan öğretime uygun materyal geliştirme çabasında olan ders kitabı yazarları için, uzaktan eğitimde kullanılacak ders kitaplarının taşıması gereken özellikleri belirlemesi noktasında önem taşımaktadır. A1, A2, B1, B2 ve C1 olmak üzere beş dil seviyesi için tasarlanmış olan Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe Öğretim Seti’nin uzaktan öğretimde kullanıma uygunluk bakımından değerlendirildiği bu çalışmada, nitel araştırma tekniklerinden doküman analizi kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde şu temel ölçütler göz önünde bulundurulmuştur: a. Kitapların uzaktan öğretimde kullanımını kolaylaştıracak teknolojik olanaklara sahip olup olmadığı, b. Kitapların uzaktan öğretim için biçimsel açıdan uygun olup olmadığı, c. Kitapların uzaktan öğretim için içeriksel açıdan uygun olup olmadığı. Araştırma sonucunda incelenen öğretim setinin kişiselleştirilmiş zenginleştirilmiş etkileşimli bir kitap olduğu, bu öğretim setini kullanan öğretmenlerin sınıfındaki öğrencilerin hazırbulunuşluk durumuna gore kitaba eklemeler yaparak kitabı kişiselleştirebildiği, kitaptaki öğrenme ünitelerinin video ve ses dosyaları desteğiyle zenginleştirildiği, kitapta sunulan cevap anahtarı sayesinde öğrencinin kendi öğrenme durumunu değerlendirebildiği, kitabın z-kitap özelliği sayesinde öğrenci-öğretmen etkileşiminin mümkün olabildiği görülmüştür. Kitaplarda her unite başında dersin hedeflerinin, o ünitedeki temanın ve dil bilgisi yapılarının belirtildiği bir bölüm olduğu, kitaplardaki resim, şekil, grafik, sembol ve tablolar gibi görsel unsurların yeterli ölçüde kullanıldığı, kitapların tasarımının hitap ettiği kitleye uygun olduğu saptanmıştır. Ayrıca kitaplarda öğrencilerin yapacakları etkinlikleri açıklayan yönergelerin olması, verilen konunun pekiştirilmesini sağlayacak alıştırmaların bulunması, kazanımların ne ölçüde gerçekleştiğini control amaçlı değerlendirme sorularının olması gibi içeriksel özellikler, öğrencilerin kendi kendilerine çalışmalarına olanak tanıyacak niteliktedir.

PDF

___

Adıyaman, Z. (2002). Uzaktan eğitim yoluyla yabancı dil öğretimi. TheTurkish Online Journal of EducationalTechnology,1(1), 92-97.
Al, U. & Madran, O. (2004). Web tabanlı uzaktan eğitim sistemleri: sahip olması gereken özellikler ve standartlar. Bilgi Dünyası, 5(2): 259-271. https://doi.org/10.15612/BD.2004.491
Alpan, B. G. (2008). Ders kitaplarındaki metin tasarımı. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 107- 134.
Altıparmak, M., Kurt, İ.D. & Kapıdere, M. (2011, Şubat 2-4). E-öğrenme ve uzaktan eğitimde açık kaynak kodlu öğrenme yönetim sistemleri. XIII. Akademik Bilişim Konferansı İnönü Üniversitesi. https://ab.org.tr/ab11/kitap/altiparmak_kurt_AB11.pdf
Altunbay, M.& Bıçak, N. (2018). Türkçe eğitimi derslerinde “z kuşağı” bireylerine uygun teknoloji tabanlı uygulamaların kullanımı. ZeıtschrıftFürDıeWelt Der Türken, 10(1), 127-142.
Arar, A. (1999). Uzaktan eğitimin tarihsel gelişimi, uzaktan eğitim uygulama modelleri ve maliyetleri. 1. Uzaktan Eğitim Sempozyumu 15-16 Kasım 1999 Bildiri Kitabı (ss.25- 28).Kara Kuvvetleri Eğitim ve Doktrin Komutanlığı.
Arslan, M. (2011). Uzaktan eğitim. Ahmet Yesevi Üniversitesi Ulaknet 2011 Çalıştayı. https://www.slideshare.net/arcom2010/uzaktan-eitim-sunumu
Başal, A. (2013). E-öğrenmede yabancı dil dersine yönelik içerik geliştirme ve yazarlık araçları. V. Yüzer, G. Telli-Yamamoto& U. Demiray (Editörler). Türkiye’de E-Öğrenme: Gelişmeler ve Uygulamalar IV (67-80). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Başkan, Ö. (2006). Yabancı dil öğretimi ilkeler ve çözümler. Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
Birinci, F. G. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan bilişim teknolojileri üzerine bir inceleme. Sakarya UniversityJournal of Education, 10(2), 350-3 71. https://doi.org/10.19126/suje.685534
Bodur, F. (2016). Uzaktan öğretim ders kitaplarında kullanılan görsel öğelerin öğrenmeye etkileri: Anadolu Üniversitesi örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 70-80.
Bozkurt, A. (2017). Türkiye’de uzaktan eğitimin dünü, bugünü ve yarını. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi AUAd, 3(2), 85-124.
Bozkurt, A. & Bozkaya, M. (2015). Evaluation criteria for interactive e-books for open and distance learning. International Review of Research in Open and Distributed Learning, 16(5): 58-82.
Brown, H. D. (2014). Principles of languagelearningandteaching. PearsonEducation.
Council of Europe (2018). Common European framework of reference for languages: Learning, teaching, assessment, companion volume with new descriptors. Strasbourg Cedex. Dargut, T., & Çelik, G. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin tutum ve düşünceleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 28-41.
Demircan, Ö.(2012). Yabancı dil öğretim yöntemleri. Der Yayınları.
Demirel, Ö. (2010). Yabancı dil öğretimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
Diaz, P. (2003). Usability of hypermedia educational e-books. D-Lib Magazine, 9(3), http://www.dlib.org/dlib/march03/diaz/03diaz.html
Duffy, T. M. & Kirkley, J. R. (2004) Learner-centered theory and practice in distance education: Cases from higher education. Routledge.
Elitaş, T. (2017). Uzaktan eğitim lisans sürecinde yeni iletişim teknolojileri: Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Fidan, N. (2012). Okulda öğrenme ve öğretme. Pegem Akademi Yayıncılık.
Göker, M. (2019). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde uzaktan eğitim web sitelerinin kullanılabilirlik açısında incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gülersoy, A. E. (2013). İdeal ders kitabı arayışında sosyal bilgiler ders kitaplarının bazı özellikler açısından incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports and Science Education, 2(1), 8-26.
Husmann, D. E. & Miller, M. T. (2001). Improving distance education: Perceptions of program administrators. The Online Journal of Distance Learning Administration, 4(3), 1-5. İşman, A. (2008). Uzaktan eğitim. Pegem A Yayınları.
Jabeen, S.S. & Thomas, A.J. (2015, October 21-23). Effectiveness of online language learning, Proceedings of the World Congress on Engineering and Computer Science. http://www.iaeng.org/publication/WCECS2015/WCECS2015_pp297-301.pdf
Jarvis, H. & Krashen, S. (2014). Is CALL obsolete? Language acquisition and language learning revisited in a digital age. The Electronic Journalfor English as a Second Language, 17(4),1-6.
Kadızade, E. D. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde akıllı telefon uygulamaları üzerine inceleme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10, 742-752.
Karadüz, A. & Baytak, A. (2010). Teknoloji destekli öğretimin Türkçe eğitimi bölümü öğrencileri tarafından nasıl algılandığının incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 7-29.
Karasu, G. & Sarı, Y.E. (2019). Uzaktan eğitim ve yabancı dil öğrenme özerkliği. Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germenistik, 7(2), 321-334.
Kaya, Z. (2002). Uzaktan eğitim. Pegem A Yayınları.
Keegan, D. J. (1980). On defining distance education. Distance Education, 1(1), 13-36.
Kılıç, A. & Seven S. (2002). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Pegem A Yayıncılık.
Kırık, A. (2014). Uzaktan eğitimin tarihsel gelişimi ve Türkiye’deki durumu. Marmara İletişim Dergisi, 21, 73-94. https://dx.doi.org/10.17829/midr.20142110299
Krashen, S.D. (1982). Principles and practice in second language acquisition. Oxford University Press.
Küçükahmet, L. (2004). Öğretmenlik mesleğine giriş. Nobel Akademik Yayıncılık.
Larsen-Freeman, D. (2001). Teaching grammar. InM. Celce-Murcia (Ed.) Teaching English as a Second orForeign Language (251-266). Heinle&Heinle.
Lease, A. J. & Brown, T. A. (2009). Distance learning: Past, present and future. International Journal of Instructional Media, 36(4), 415-426.
Mayer, R. E. (2009). Multimedia learning. Cambridge Press.
MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
Mirici, İ. H. & Kavaklı, N. (2017). Teaching the CEFR oriented practices effectively in the M.A. program of an ELT department in Turkey. International Online Journal of EducationandTeaching (IOJET), 4(1). 74-85.
Moore, M. G. & Kearsley, I.G. (2012). Distance education: A systems view of online learning. Wadsworth Publishing.
Mutlu, E. & Tuga, B.E. (2013). The role of computer-assisted language learning (CALL) in promoting learner autonomy. Eurasian Journal of Education Research, 51, 107-122.
Özarslan, Y. (2008, Aralık 22-23). Uzaktan eğitim uygulamaları için açık kaynak kodlu öğrenme yönetim sistemleri. XIII. Türkiye’de İnternet Konferansı,
Özgöl, M., Sarıkaya, İ. & Öztürk, M. (2017). Örgün eğitimde uzaktan eğitim uygulamalarına ilişkin öğrenci ve öğretim elemanı değerlendirmeleri.Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 7(2), 294-304. http://dx.doi.org/10.5961/jhes.2017.208
Özkul A. E.&Girginer, N. (2001). Uzaktan eğitimde teknoloji ve etkinlik. I. Uluslararası Eğitim Teknolojileri Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Sakarya.
Özperçin A., Cihan N.&Logie N., Vakur Ç. (2015). ISO 9126 değerlendirme modelinin AdaptFramework'e uygulanması. İÜ. Eğitim Bilimleri Enstitüsü İstanbul Eğitimde Yenilikçilik Dergisi, 1, 9-23.
Pilancı, H. (2009). Uzaktan Türkçe öğrenen yabancıların Türkçeyi iletişim aracı olarak kullanabilme yeterlikleri. Dil ve Dilbilimi Çalışmaları Dergisi, 5(2), 49-61.
Pilancı, H. (2015). Web tabanlı uzaktan dil öğretimindeki gelişmeler ve yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, International Journal of Languages’ Education and Teaching, 3(3), 253-267.
Pilancı, H., Saltık, O.& Zenci, Z.Ç. (2020). Açık ve uzaktan yabancı dil olarak Türkçe öğreticileri için temel ilkeler. Uluslararası Beşeri İlimler ve Eğitim Dergisi, 6(14). 516-529.
Pilancı, H., Çalışkan, H., Aydın, C.H., Karadağ, N, Söker, N., Saltık, O.& Kayabaş, K.B. (2015).
Uzaktan Türkçe öğretim programı (Tsp): Hazırlık, uygulama, sorunlar ve çözümler. TurkishStudies, 10 (11), 1277-1296. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8583
Rowntree, D. (1994). Preparing materials for open, distance, and flexible learning: an action guide for teachers and trainers. KoganPage.
Sadler, P. M. (2006). The impact of self- and peer-grading on student learning. Educational Assessment, 11(1), 1-31.
Senemoğlu, N. (2018). Gelişim öğrenme ve öğretim: kuramdan uygulamaya. Anı Yayıncılık.
Seguin, R. (1989). The elaboration of school textbooks methodological guide. UNESCO.
Stickler, U., Hampel, R.&Emke, M. (2020). A developmental framework for online language teaching skills, Australian Journal of Applied Linguistics, 3(1), 133-151. https://doi.org/10.29140/ajal.v3n1.271
Şen, Ü. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde uzaktan eğitim programları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 411-428.
Taylor, J. (2001). Fifth generation distance education. e-Journal of Instructional Science and Technology, 4(1), 1-14.
Verduin, J. R.&Clark, J.T.A. (1994). Uzaktan eğitim: etkin uygulama esasları (Çeviren: İ. Maviş). Anadolu Üniversitesi Basımevi.
Wang, Y.& Sun, C. (2001). Internet-based real-time language education: Towards a fourth generation distance education. CALICO Journal, 18(3), 539-561.
Wedemeyer, C. (1981). Learning at thebackdoor. University of Wisconsin Press. Weimin, Y.&Dhanarajan, G. (1999). Designing for open and distance learning materials. The Common wealth of Learning and Asian Development Bank.
Yalman, M., & Başaran, B. (2018). Web 2.0 araçlarıyla geliştirilen uzaktan eğitim materyallerine yönelik eğitim fakültesi öğrencilerinin görüşleri. Online Academic Journal of Information
Technology, 9(34), 81-95. https://dx.doi.org/10.5824/1309‐1581.2018.4.006.x
Yaman, İ. (2015). Üniversitelerde zorunlu İngilizce (5ı) derslerinin uzaktan eğitim yoluyla verilmesinin artı ve eksileri. TurkishStudies, 10(7), 967-984. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8108
Yavuz, M.,Hasançebi, M., & Kurşun, E. (2020). Açık ve uzaktan öğrenme ders kitaplarında bulunması gereken özellikler: Sistematik literatür taraması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 533-560. http://doi.org/10.9779/pauefd.728848
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Yürektürk, F. N.& Coşkun. H. (2020). Türkçe öğretmenlerinin teknoloji kullanımına ve teknoloji destekli Türkçe öğretiminin etkililiğine dair görüşler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 986- 1000.
İnternet Kaynakları
http://aol.meb.gov.tr
http://yegitek.meb.gov.tr
https://cls.yale.edu/faculty/resources/online-teaching-tools-and-resources
https://ankuzef.ankara.edu.tr