Uygur muhebbet koşakları (aşk Şiirleri)nın yapısal özellikleri üzerine

Uygur halk Şiirinde “muhebbet koĢakları” diye adlandırılan aşk Şiirleri gençlerin birbirlerinden hoşlanma, birbirlerini sevme, birbirlerine aşık olma duygularını, ayrıca sevenlerin çeşitli sebeplerle birbirlerinden ayrı kalma, ayrılma ve uzaklaştırılmasından duyduğu hasret, üzüntü, sitem, kaygı ve dertlerini dile getiren Şiirlerdir. Bu Şiirler Anadolu Türk halk Şiirinin pek çok özelliğini bünyesinden barındırmaktadır. Bu makalede söz konusu özelliklerden biri olan Şekil özellikleri üzerinde durulacak, Uygur aşk Şiirlerinin nazım biçimleri, mısra yapısı, hece yapısı, kafiye yapısı ve durak yapısı incelenecektir.

A study on the structural propertıes of Uyghur muhebbet koşakları (love poetry)

Love poetries which is called as “muhebbet koşakları” in Uyghur folk poetry explore the feelings of young people who have mutual feelings for each other, like or fall in love with each other in addition to feelings of missing, sorrow, complaint, worry and problems of the lovers who separate or fall apart from each other. This type of poems contains lots of the properties of Anatolian Folk poetry. In this paper, patterns of from, one of these properties, will be mentioned and Uyghur love poetry’s verse style, verse structure, syllable structure, rhyme structure and caesura structure will be analyzed.

PDF

___

ARAT, Reşit Rahmeti, Doğu Türkçesi Metinleri, Yayına hazırlayan: Osman Fikri Sertkaya, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1987.
BOKİYEV, O, Uyğur Xelk Lirik Şe’riyati, Uzbekistan SSR “Fen” Neşriyatı, Toşkent, 1978
DİZDAROĞLU, Hikmet, Halk Şiirinde Türler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1969.
JARRİNG, Gunnar, Uyğur Helk Edebiyatı Cevherliri, Milletler Neşriyatı, Beyjing, 1997.
KAYA, Doğan, Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü, Akçağ yayınları, Ankara, 2007.
Nimşehit Ermiya Eli Sayramiy, Aldıda, Şincang Helk Neşriyatı, Urumçi, 2008.
SADIK, Muhemmetcan, Uygur Helk Eğiz Edebiyatı Hekkide, Şincang Helk Neşriyati, Ürümçi, 1995.
TEKLİMAKANİY, Abdureop, Esliy Yezilishi Bilen Uyghur On İkki Muqami Tekstliri, Milletler Neshriyati, Beyjing, 2005.
ÖMER, Uçkuncan, Uyğur helk Tarihiy Koşaklırı Kamusı, Şincang Universiteti Neşriyatı, Ürümçi, 2009.
Uyğur Xelk Koşaklırı, Derleyen (Jiğip topliğuçi): Oktyabir Camaldinov, Almuta “Cazuşı”, 1988.
Uyğur Helk Koşaklırı 2, Şincang Helk Neşriyatı, Ürümçi, 2006.
Uyğur Helk Koşaklırı 3, Şincang Helk Neşriyatı, Ürümçi, 2006.
Uyğur Helk Koşaklırı 4, Şincang Helk Neşriyatı, Ürümçi, 2006.
Uyğur Xelk Eğiz İcadiyiti, Kazakstan SSR “Nauka” Neşriyatı, Almuta, 1983
ZUNUN, Mehemmet- Abdukerim Rahman, Uygur Helk Eğız Edebiyatınıñ Asaslırı, Şincang Helk Neşriyatı, Urymçi, 1982.