ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN KUR'AN-I KERİM'E YÖNELIK ALGILARI: MÜSLÜMAN-TÜRK ÖRNEKLEM ÜZERİNDE METAFORİK BİR ARAŞTIRMA

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin Kur'an-ı Kerim'e ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2014-2015 eğitim öğretim yılında Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ve Sosyal Hizmetler bölümünde öğrenim gören 194 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada nitel ve nicel yöntemler birlikte kullanılmıştır. Araştırma verileri, "Kur'an-ı Kerim......gibidir, çünkü......" cümlesini ve demografik değişkenleri içeren bir form aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizi ve yorumlanmasında içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmada Kur'an'a ilişkin 44 farklı metafor geliştirildiği tespit edilmiştir. Bu metaforlardan 'yönlendirici', 'yaşam kaynağı', 'açıklayıcı', 'anahtar', 'koruyucu', 'öğretici', 'derman', 'kelam' ve 'diğer' olmak üzere 9 farklı kategori oluşturulmuştur. Üretilen metaforların 'yönlendirici', 'yaşam kaynağı' ve 'açıklayıcı' kategorilerinde yoğunlaştığı görülmüştür. Demografik değişkenler ile metafor kategorileri arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmak araştırmanın ikincil amaçlarındandır ve bu yönüyle sonuçlar değerlendirildiğinde değişkenler ile kategoriler arasında anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Demografik değişkenler ile kategori ilişkisinde fakülte değişkeni açısından ilahiyat öğrencileri 'açıklayıcı' ve 'öğretici' kategorilerinde daha fazla metafor üretirken sosyal hizmet öğrencileri 'yaşam kaynağı' kategorisinde daha fazla metafor üretmiştir. Cinsiyet değişkeni açısından ise kız öğrenciler 'derman' ve 'diğer' kategorilerinde daha fazla metafor üretirken erkek öğrenciler 'yönlendirici' kategorisinde daha fazla metafor üretmiştir. Lise mezuniyeti açısından bakıldığında da İHL'den mezun olanlar 'anahtar' ve 'kelam' kategorilerinde daha fazla metafor üretirken diğer lise mezunları 'yönlendirici' kategorisinde daha fazla metafor üretmiştir. Kur'an Kursu eğitimi alma değişkeni açısından ise Kur'an kursu eğitimi alanlar 'derman' ve 'diğer' kategorilerinde daha fazla metafor üretirken Kur'an Kursu eğitimi almayanlar 'yönlendirici' kategorisinde daha fazla 106 Abdullah DAĞCI - Saffet KARTOPU Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/7 Spring 2016 metafor üretmiştir. Ayrıca öznel dindarlık ve aile dindarlık algılarıyla metafor kategorileri arasında da anlamlı ilişkiler elde edilmiştir.

UNIVERSITY STUDENTS' PERCEPTIONS REGARDING THE HOLY QUR'AN: A METAPHORICAL STUDY ON MUSLIM TURK SAMPLE

The purpose of this study is to reveal university students' perceptions regarding Holy Qur'an through metaphors. The survey group of study consists of 194 participants who were studying in Theology Department and Social Service Department at Gümüşhane University in the 2014-2015 academic terms. Both quantitative and qualitative methods are used together. The study's data was collected through a form with the phrase "The Holy Qur'an is similar/like..., because..." and some demographical variables. The Content Analysis Technique was used to interpret data. Results of this study determined that 44 different metaphors regarding Holy Qur'an were given by participants. Theme of these metaphors were compiled as 9 categories consisting of directional, life source, explanatory, key, protective, curative, instructive, speech, and other categories. Top metaphors are in the directional, life source and explanatory categories. Determining relationships between demographical variables and metaphoric categories is one of the secondary aims. In the relationships between demographical variables and metaphoric categories, theology students produced more metaphors in the explanatory and instructive categories, while social service students produced more metaphors in the life source category in terms of major variable. Female students produced more metaphors in the curative and other categories, whereas males who students produced more metaphors in the directional category in terms of gender variable. Students graduated from religious vocational high schools produced more metaphors in the key and speech categories; and other students graduated from other high schools produced more metaphors in the directional category in terms of high school variable. Students took the Qur'an education in their life produced more metaphors in the curative and other categories. Meanwhile students were not taking the Qur'an education in their life produced more metaphors in the directional category in terms of the Qur'an education. What's more it is determined that both perception of

___

Arpacı, M. (2014). Din görevlilerinin din görevlisi, diyanet işleri başkanlığı ve müftü kavramlarına yönelik görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi, Ekev Akademik Dergisi, 18 (59), 31- 44.

Arslan, M. M. & Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi, Milli Eğitim, 35(171), 100-108.

Bacanlı, H. (2002). Psikolojik Kavram Analizleri. Ankara: Nobel Yay.

Bateson, G. et al. (1956). Toward a theory of schizophrenia, Behavioral Science, 1(4), 251-264.

Beardsley, M. C. (1962). The metaphorical twist, Philosophy and Phenomenological Research, 22(3), 293-307.

Dilts, R. (2008). Dil illüzyonları (trans: A. Volkan Çubukçu). İstanbul: T. İş Bankası Yay.

Exline J. J. & Geyer A. L. (2004). Perceptions of humility: A preliminary study, Self and Identity, 3(2), 95-114.

Forceville, C. 2002. The identification of target and source in pictorial metaphors, Journal of Pragmatics, 34, 1-14.

Freud, S. (2014). Totem ve tabu (trans: Kamuran Şipal). Ankara: Say yay.

Kartopu, S. & Tanrıverdi, H. (2013). Dini kavramlarla ilgili algıların oluşumunda çocukluk döneminin etkisi: Gümüşhane üniversitesi örneği, The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7), 621-656.

Kartopu, S. & Dağcı, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin Hz. Muhammed'e yönelik algıları: metaforik bir araştırma, The Journal of Academic Social Science Studies, 34(2), 217-235.

Lakoff G. & Johnson M. (2010). Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil (trans: G. Yavuz Demir). İstanbul: Paradigma Yay.

Morgan G. (1998). Yönetim ve Örgüt Teorilerinde Metafor (trans: G. Bulut). İstanbul: BZD Yay.

Özdoğan, Ö. (2004). İnsan-kutsal kitap ilişkisi, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (41), 293-308.

Sackmann, S. (1989). The role of metaphors in organization transformation, Human Relation, 42(6), 463-485.

Tokur, B. (2011). Kur'an'da soru kalıpları, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (36), 105- 118.

Wittgenstein, L. & Bertrand, R. (2001). Tractatus Logico-Philosophicus, (trans: D. F. Pears and B. F. McGuinness). New York: Routledge Pub.

Yapıcı, A. (2012). Türk toplumunda cinsiyete göre dindarlık farklılaşması: bir meta-analiz denemesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(2), 1-34.

Yıldırım A. & Şimşek H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yay.