RASYONEL AKLIN İNKÂR ETTİĞİ SEZGİSEL BİLGİNİN RUH SAĞLIĞINA ETKİLERİ

Giderek artan intihar vakaları nedeniyle ruhsal sorunlar üzerine yapılan araştırmalar çoğalmıştır. Bu sayede ruhsal sorunların sadece akılla ilgisi olmadığı gerçeği görülmeye başlanmıştır. Bu realite ile birlikte modernizmin kabul ettiği tek anlamlandırma ve bilgi kaynağı olan rasyonel aklın yetersizliği de görülmüştür. İnsanın engin ruhsal yönünün sadece aklın sınırlılıkları içerisinde değerlendirilemeyeceği anlaşılmıştır. İntiharın en çok rasyonel aklın temsilcisi olan Batı'da görülmesi bu eksik değerlendirmenin bir göstergesi olarak kabul edilebilir. İslam, bilginin salt aklın dışında kalbi bir aydınlanma yoluyla sezgisel olarak da elde edilebileceğini kabul eder. Bu nedenle bilgi ile irfanı bir araya getiren İslam, düşünce ve anlam haritalarıyla bireye manalandırmakta zorluk çektiği birçok konuda kabul edilir ve uygulanabilir çözümler sunmaktadır. Düşünce ve uygulama disiplini olarak tasavvuf ilmi bireyin kendisini, çevresini ve kutsalı doğru şekilde anlamlandırmasına yardım ederek adeta bir anlam merkezi olarak işlev görmüştür. Beynin duyularla sınırlı işlevinin aksine kalp ilham ve sezgi ile farklı akletme özelliklerine sahiptir. Kuran-ı Kerim'de kalbin akledebilme yetisi zihinsel işlevler ile sınırlı tutulamaz. İman, Allah'a itaat ve Hz. Peygamber'e tabi olma, ilahi emirleri korku ve ümit içersinde davranışa dönüştürme gibi zihinsel, duygusal ve devinimsel eylemleri içeren kalbin akledilme kabiliyeti tasavvufta bireysel aydınlanma ve aksiyona geçme açısından temel esası olarak telakki edilir. Bu minvalde tasavvuf ilminin temel uğraş olarak benimsediği bireyin kendini gerçekleştirmesi öncelikle doğru bir anlamlandırmayla mümkündür. Çalışmamızda günümüzde yaşanılan ruhsal sorunların artmasının sebepleri ve İslam geleneğinin bu sorunlara nasıl bir çözüm önerdiğini ele alacağız.

EFFECTS OF INTUTIVE KNOWLEDGE DENIED BY RATIONAL INTELIGENCE ON MENTAL HEALTH

Due to the increasing cases of suicides, researches on mental health problems have rised. In this way, just the fact that mental problems aren't only a mind problem has started to be seen. Agreed with this reality, lack of rational mind, only interpretation and source of information accepted by modernity, has been seen. It was understood that the vast spiritual aspects of the humanmind can not be considered with in the mind limitations. Highest rate of the suicide in the West as a representative of rational mind can be considered as an indication of this incomplete assessment. Islam agrees that knowledge can be achieved intuitively with heart enlightenment outside pure intellect. Therefore Islam which brings together knowledge and wisdom provide acceptable and applicable solutions to person on so many difficult problems with its thought and meaning maps. Sufism as a thinking and practising system functions a meaning center by helping the person to value him/herself, outer world and blessed in a correct way. Heart has different intellectual qualifications with inspiration and intution unlike the mind's sensetional narrowness. In Quran heart's ability to think is not delimited with mental functions. Heart's ability to think which consist of faith, obedience to God, subject to the prophet, converting divine orders behavior between fear and hope is admitted a basic step for personal enlightment and getting action. In this manner personal realizations that is the fundemental efforts of sufism can be possible in case of real meaning process. In our study, we will discuss reasons of increasing mental health problems and how Islam tradition recommends solutions for these problems.

PDF

___

Abalı, Osman, Ergenlik Dönemi ve Sorunları, Epsilon Yayınları, İstanbul, 2004.
Abdulbaki, Muhammed Fuad, el-Mu'cemü'l-MüfehhesliElfâzi'l-Kur'âni'l-Kerîm, Kahire, 1988.
Ayhan, Halis, Eğitime Giriş, İstanbul, 1986.
Bahadır, Abdülkerim, Ergen Kişiliği Bağlamında Din-Kişilik İlişkisi, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 14, 2002.
Bauman, Zygmunt, Postmodern Etik, çev.: Alev Türker, Ayrıntı Yay., İstanbul, 1998.
Bayraktar, Mehmet, Tasavvuf ve Modern Bilim, Seha Neşriyat, İstanbul 1989.
Corbin, Henry, İslam Felsefesi Tarihi, Çev. Hüseyin Hatemi, İletişim Yay., İstanbul, 2007.
Çekirge, Pınar, Niçin İntihar, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul, 1996.
Eckersley, Richard, "Is modern Western culture a healthhazard?", International Journal of Epidemiology, 2006; 35: 252-258
Eskin, M., İntihar: Açıklama, Değerlendirme, Tedavi ve Önleme. Ankara, Hekimler Yayın Birliği, 2012.
Gazali, El MunkizüMinedDalal, çev.Salih UÇAN, Kayıhan Yay. , İstanbul, 1990.
Gazali, Tehafütü'l-Felasife, Maurice Bouyges, Beyrut, Dâru'l-Meşrik, 1990.
Gazali, Muhammed, İhyauUIumi'd- Din, Daru'l- Marife, Beyrut.
Harmancı, Pınar, "Dünya'daki ve Türkiye'deki İntihar Vakalarının Sosyodemografik Özellikler Açısından İncelenmesi" Hacettepe UniversityFaculty of HealthSciencesJournal, Vol. 1, Suppl, 1, 2015.
HowardGardner, İntelligenceReframed: MultipleIntelligencesforthe 21st Century, New York, Basic Books, 1999.
İbnuManzur, Lisanu'l-Arab, Dôru Sadır, Beyrut.
İbnBatuta, Ebu Abdullah Muammed, Seyahatname, çev. A. Said Aykut, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2004.
İsfahânî, Ragıb, ez-Zerîa' ilâ Mekârimi'ş-Şerîa', Mektebetü'l-Külliyâti'l-Ezheriyye, Kahire, 1973.
Kara, Mustafa, Din Hayat Sanat Açısından Tekkeler ve Zaviyeler, Dergah Yayınları,İstanbul, 1999.
Kara, Mustafa, Tekke ve Zaviyeler, Dergah Yayınları, İstanbul, 1990.
Keklik, Nihat, Felsefenin İIke/eri, DoğuşYay. İstanbul, 1982.
Ören, Nihal; Gençdoğan, Başaran, "Lise Öğrencilerinin Depresyon Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi", Kastamonu Eğitim Dergisi 85-92 Mart 2007 Vol:15 No:1
Özel, E.T.,Yolaç YA, Ekinci S, Sorgun M, Turan ED. Bir geropsikiyatri polikliniğine başvuran depresyonlu yaşlılarda intihar davranışının incelenmesi. Türk Geriatri Dergisi 2007.
Özgüven, Halise Devrimci, "İntihar Davranışının Epidemiyolojisi" Türkiye Klinikleri Psikiyatri Özel Dergisi, 2008, 1(3):1-7.
Palabıyıkoğlu ,R., " İntihar Davranışında Ailenin Rolü ve Önemi" Kriz Dergisi, 1993; 1(2):62-68
Platt, S.,SuicideTrends in 24 EuropeanCountries 1972-1984. InCurrentIssues of Suicidology (Eds.HJMöller, A Schmidtke):3-13. Berlin, SpringerVerlag, 1988.
PreventingSuicide, A Toolkit for High Schools, SAMHSA, U.S.A., 2012.
Robert Frager, Sûfî Psikolojisinde Gelişim Denge ve Uyum: Kalp Nefs ve Ruh, çev.: İbrahim Kapaklıkaya, Gelenek Yayıncılık, İstanbul, 2004.
Selçuk, Mualla, Çocuğun Eğitiminde Dînî Motifler, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, 1991.
Şahin, A., "Dindarlığın Etkileri (I) (Bireysel Düzey)", Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 10, Yıl, 2000.
Tarhan, Nevzat. (1989, Ekim 4). Türkiye'de her 5 kişiden birinin ruh sağlığı bozuk mu? Haber Türk Gazetesi.
Türkiye İstatistik Kurumu. İntihar İstatistikleri 2011. Ankara, Türkiye İstatistik Kurumu, 2012.
Tüzer,T., "İntihar Davranışı İçin Riskli Olabilecek Davranışların Belirlenmesi," Kriz Dergisi, Sayı 3, 1995.
Vaillant GE, Blumenthal SJ, Introduction: SuicideOverthe Life Cycle-Risk Factorsand Life-Span Development. Suicide Över the Life Cycle. Blumenthal SJ, Kupfer DJ Eds. Chapter 1,1-14, AmericanPsychiatricPressInc., Washington, 1990.
Yaparel R., "Depresyon ve Dini İnançlar ile Tabiatüstü Nedensel Yüklemeler Arasındaki İlişkiler", Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 8, 1994.
Yunus Emre, Yunus Emre Divanı, hzl. M. Tatçı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1997.