TÜRKİYE’DE REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA: GELİŞMELER VE SORUNLAR

Rehberlik ve psikolojik danışmanlık (PDR) terimi, Türk eğitim sistemine 1950’li yıllarda Amerikalı uzmanların Türkiye’ye davet edilmesi ve Türk eğitimcilerin danışmanlık sistemini incelemek üzere Amerika’ya gönderilmesi ile girmiştir. Geçen 65 yıllık süreçte PDR hizmetleri ile ilgili bir dizi gelişmeler olmuştur. Bu gelişmeleri sekiz dönemde inceleyebiliriz: (1) 1950 ve öncesi yıllar: çağdaş rehberlik anlayışı öncesi; (2) 1951-1956: başlangıç yılları; (3) 1957—1969: oluşum yılları; (4) 1970-1981: okullarda psikolojik danışma ve rehberlik servislerinin oluşturulması; (5) 1982-1990: psikolojik danışma ve rehberlikte lisans programlarının oluşturulması; (6) 1991-2000: bilimsel çalışmaların ve örgütleşmenin hız kazandığı yıllar; (7) 2000-2010: PDR’de yeni arayışlar; (8) 2011 ve sonrası yıllar: psikolojik danışma ve rehberlikte meslekleşme çalışmaları. Tüm bu gelişmeler ışığında bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki rehberlik ve psikolojik danışmanlık uygulamalarının dünü, bugünü ve geleceğinin incelenmesidir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelenmesi tekniği kullanılmıştır. Doküman incelemesi, bir araştırma problemi hakkında belirli zaman dilimi içerisinde üretilen dokümanlar ya da ilgili konuda birden fazla kaynak tarafından ve değişik aralıklarla üretilmiş dokümanların geniş bir zaman dilimine dayalı analizini mümkün kılan araştırmalardır. İlk yıllarda meslek seçimine yardım ve sorunlu öğrencilere uygulanan rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yerini günümüzde tüm öğrencilere uygulanması gereken bir hizmet olarak almıştır. Son yıllarda önleyici ve gelişimsel işlevlere yönelik olarak psikolojik danışma ve rehberlik programlarının düzenlenmesi gerektiği vurgulanmaya başlamıştır. Sonuç olarak Türkiye’de rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetlerinde bugüne kadar olan gelişmeler ve bugün içinde bulunduğu ve tartışıldığı konular göz önüne alındığında Türkiye’deki rehberlik ve psikolojik danışmanlık uygulamalarının geleceğinin parlak olduğu söylenebilir.

PSYCHOLOGICAL COUNSELING AND GUIDANCE IN TURKEY: DEVELOPMENTS AND ISSUES

The term Psychological Counseling and Guidance (PCG) wasintroduced to the Turkish education system in the 1950s when Americanexperts were invited to Turkey and Turkish educators were sent to theUnited States to study the counseling system. Over the past 65 years,there have been a number of developments in PCG services. We canexamine these developments in eight periods: (1) 1950 and pre-years:before the understanding of contemporary guidance; (2) 1951-1956:initial years; (3) 1957-1969: formative years; (4) 1970-1981: establishingpsychological counseling and guidance services in schools; (5) 1982-1990: establishing undergraduate programs in psychological counselingand guidance; (6) 1991-2000: years of accelerated scientific work andorganizing; (7) 2000-2010: New quests in PCG; (8) 2011 and onwards:professionalization work in psychological counseling and guidance. In thelight of these developments, the aim of this study is to examine the past,present and future of psychological counseling and guidance practices inTurkey.In the study, document review technique was used out ofqualitative research methods. A document review is a research whichenables the analysis based on documents produced within a certainperiod of time about a research problem, or documents produced bymultiple sources and different time intervals about the related subject.In the early years, psychological counseling and guidance services,which are used for the profession selection and for the failing students,have taken place as a service that should be applied to all students today.In recent years it has been emphasized that psychological counseling andguidance programs should be organized for preventive and developmental functions. As a result, it can be said that the future of psychologicalcounseling and guidance practices in Turkey is bright when consideringthe developments of the psychological counseling and guidance servicesin Turkey and the issues that are being discussed today.

PDF

___

Altıntaş, E. (2004).Çağdaş eğitim sisteminde öğrenci kişilik hizmetleri ve rehberlik.G.Can (Ed.) Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Andreeva, А. (1994). Современноесостояниешкольнойпсихологическойслужбы в США, (ABD’deki okul psikolojik hizmetlerinin bugünkü durumu) Детскийпрактическипсихолог. Январь. 54-57.
Doğan S. (1995). Rehberlik ve araştırma merkezlerinin dünü, bugünü ve yarını: gelişmeler ve sorunlar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 75-85.
Doğan , S. (2000). Psikolojik danışman eğitiminde akreditasyonun gereği ve bir model önerisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(14), 31-38.
Doğan, S. (2000). Okul Rehberlik ve psikolojik danışmanlığı alanında çağdaş bir yaklaşım: Kapsamlı rehberlik programı modeli. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(13), 56-64.
Girgin, G. (2004). Çağdaş eğitim sisteminde öğrenci kişilik hizmetleri ve rehberlik. A. Kaya (Ed.), Psikolojik danışma ve rehberlik, Ankara: Anı Yayıncılık.
Green, A.,&Keys, S. (2001). Expandingthedevelopmentalschoolcounselingparadigm: Meeting theneeds of the 21st centurystudent. Professional School Counseling, 5(2), 84-96.
Gysbers, N. C. (2001). School guidanceandcounseling in the 21st Rememberthepastintothefuture. Professional School Counseling, 5, 96- 105. century:
Karataş, Z. (2015). Türkiye’de Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin bugünü ve geleceği. Psikolojik danışma ve rehberlik. C. Şahin (Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
Korkut, F. (2004). Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma, Anakara: Anı yayıncılık.
Korkut, F. (2007). Counseloreducation, program accereditationandcounselorcredentialing inTurkey. TheInternational JournalfortheAdvancement of Couseling, 22, 57-67. Korkut Owen, F., Sadri Damirchi, E.,ve Molaei, B. (2013). İkiortadoğu ülkesinde psikolojik danışma ve rehberlik alanı: Türkiye ve İran. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 81- 103.
Paisley, P.O., & McMahon, H. G. (2001). School counselingforthetwenty-firstcentury: Challengesandopportunities. Professional School Counseling, 5, 106–115.
Stockton, R. & Güneri, O. Y. (2001). Counseling in Turkey: An evolvingfield. Journal of Counselingand Development, 89, 98-104.
Şahin, C. (2008). Eğitim sürecinde öğrenci kişilik hizmetleri ve rehberlik. M. Güven (Ed.). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara : Anı yayıncılık.
Tuzgöl-Dost M., ve Keklik, İ. (2012). Alanda çalışanların gözünden psikolojik danışma ve rehberlik alanının sorunları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 389-407.
Tan, H. (1995). Psikolojik danışma ve rehberlik. İstanbul: Milli Eğitim bakanlığı Yayınları
Türk PDR DER (2014). Derneğin tarihçesi. Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin dünü, bugünü ve yarını. http://www.pdr.org.tr/Icerik.ASP?ID=1406#. WWTBB7gpqPI adresinden 11.07.2017 tarihinde ulaşılmıştır.
Ülkü, S. (1976). Rehberlikte grup yaklaşımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9(1-4), 263-299.
Özgüven, İ.E. (1999). Çağdaş eğitimde psikolojik danışma ve rehberlik, Ankara: PDREM
Öz, F.S. (2012). İzmir il merkezine bağlı Rehberlik ve Araştırma Merkezleri’nin 2005-2010 yılları çalışmalarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 9(1), 174-186.
Yeşilyaprak, B. (2012). Eğitimde rehberlik hizmetleri-gelişimsel yaklaşım, Ankara: Nobel yayınevi.
Yeşilyaprak B. (2009). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik alanının geleceği: yeni açılımlar ve öngörüler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 193-213.