11955

Türkiye’de Covid-19 Yeni Koronavirüs Hastalığı Vakasının Ortaya Çıktığı ve Yayılmaya Başladığı İlk Günlerde Yayınlanan Kamu Spotu ve Reklamların İzleyici Üzerindeki Etkisi

1 Aralık 2019 tarihinde Çin’in Hubei bölgesinin başkenti olan Vuhan’da ortaya çıkıp hemen hemen tüm dünyayı etkisi altına alan korona virüs salgını, sadece bir sağlık sorunu olarak kalmayıp sosyal, ekonomik, siyasi, dini ve kültürel birçok alanda çağımızın en büyük küresel sorunu haline gelmiştir. 11 Mart 2020 günü koronavirüsün tespit edildiği ülkeler arasına Türkiye de katılmış ve o tarihten itibaren virüs salgını ile mücadele etmek adına pek çok tedbir alınmıştır. Alınan tedbirlerin yanı sıra başta Sağlık Bakanlığı olmak üzere bir çok resmi kurum iletişim çalışmalarına başlamıştır. Gerek geleneksel gerekse sosyal medyada kamu spotları yayınlanmaya başlamış, bunu bazı marka ve işletmelerin yaptığı reklamlar izlemiştir. Bu çalışma kapsamında, Türkiye’de ilk koronavirüs vakasının görüldüğünün resmi olarak açıklandığı tarih olan 11 Mart 2020 tarihi ile 7 Nisan 2020 tarihleri arasında yayınlanan kamu spotları ve reklamların izleyici üzerindeki etkisi saptanmaya çalışılmıştır. Amaç, izleyicilerin ilk tepkilerini krizin patlat verdiği ilk günlerde sıcağı sıcağına tespit etmek olduğundan googleforms üzerinden tasarlanan anket, 2-7 Nisan 2020 tarihleri arasında online olarak gerçekleştirilmiştir. Aynı nedenle örnekleme sürecinde kolayda örnekleme yöntemi kullanılmış ve anketin gerçekleştrildiği son gün olan 7 Nisan’da katılımcı sayısı 263 olarak tespit edilmiştir. Çalışma, Mersin Üniveristesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu tarafından incelenmiş ve 26/08/2020-36 etik kurul karar toplantı tarihi ve karar no ile etik yönden uygun bulunmuştur. Verilerin analizinde nonparametrik yöntemler kullanılmıştır. Analiz sonucunda izleyicilerin kamu spotu ve reklamları izledikten sonra hissettikleri duyguların çoğunlukla olumsuz olduğu ancak bu kamu spotları ve reklamlara yönelik düşünce ve tutumlarının olumlu olduğu sonucuna varılmıştır.

The Effects of Public Service Announcements and Advertisements which Aired in the First Days of Covid-19 Coronovirüs Pandemic

During the first human cases of COVID-19 were identified in Wuhan, China in December, the pandemic has become the biggest global problem of our time that affects the social, economic, political, religious, and cultural life of all humanity. Since the date, March 11, 2020, the first case in Turkey reported by the minister of the ministry of health of Turkish Rebuplic, to fight against Covid-19, on the side of communication, public service announcements have started to be broadcast on both traditional and social media. After a while, businesses and brands started to advertise that themed Covid-19. In this study, the rational, emotional effects of these public service announcements, and advertisements, which had aired between the dates March 11 and April, 7 and the attitudes of audiences toward these, had determined. A questionnaire was designed on google forms. Because the aim is to find out the first responses of audiences just after the occasion, at the beginning of the Covid-19 pandemic crisis, the questionnaire had conducted online between the dates April 2 and April 7. Because of the same reason, convenience sampling had used in the sampling procedure. At the end of the last day, the number of participants reached 263. As a result of the analysis, it was concluded that the emotions of audiences after watching the public spots and advertisements to the viewers were negative but the thoughts and attitudes of the participants were generally positive about such public spots and advertisements.

PDF

___

Ataşçi, N. (2018). Televizyonda yayınlanan kamu spotlarının halkı bilgilendirmedeki yeri ve önemi: Konya örneğinde ampirik bir çalışma [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://doi.org/10.33692/avrasyad.628310
Bambi Yatak (2020, 31 Mart). #HAYATEVESIĞAR [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=571Kvz0buWA
Baydili, İ. (2020). Covid-19 sürecinde YouTube’daki doktor videolarının WHO ve Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı söylemleri ile karşılaştırılması. Turkish Studies, 15(4), 153- 178. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44188
Biel, A.L. (2004). “Reklamın azaltılması ve bunun kriz döneminde karlılık ve pazar payına etkisi.” Reklam Nasıl İşe Yarar? Araştırmanın Rolü. (Der.) John Philip Jones. (Çev.) Mustafa Dilber, Didem Ünal Biçicioğlu. Reklamcılık Vakfı Yayınları. 283-293.
Bingül Ak, B., Türk, A., Ak, R. (2020). Covıd-19 Bağlamında Tarihteki Büyük Salgınlar ve Ekonomik Sonuçları, Turkish Studies, 15(4), 189-200. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44242
Borzekowski, D. L., Poussaint, A. F. (1999). “Public service announcement perceptions: A quantitative examination of anti-violence messages.” American journal of preventive medicine, 17(3): 181-188.
Bozkurt, Y. (2020). “Markaların sosyal medyada gündem kullanımı: Gerçek zamanlı reklamlar.” IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (6), 344-365. https://doi.org/10.21733/ibad.668020
Bozkuş, F. (2018, 23 Eylül). Reklamı kesenler bu dönemde kaybeder. Ekonomist. https://www.ekonomist.com.tr/soylesi/reklami-kesenler-bu-donemde-kaybeder.html
Bütün, M., Selçuk, M., Akadal, E., Gülseçen, S. (2018). “Kamu spotlarının etkililiği üzerine bir araştırma.” Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 11(2): 273-291. https://doi.org/10.18094/josc.414493
Casais, Proenca, Casais, B. ve Proença, J. (2012). Inhibitions and implications associated with celebrity participation in health-related social marketing: An exploratory research focused on HIV prevention in Portugal. Health Marketing Quarterly, 29(3), 206. https://doi.org/10.1080/07359683.2012.705642
Coombs, W.T. (2013). “Parameters for crisis communication.” The Handbook of Crisis Communication. (Ed: W. Timothy Coombs and Sherry J. Holladay). Wiley-Blackwell. 17- 53. https://doi.org/10.1002/9781444314885.ch1
De Los Salmones, M., Dominguez, R., Herrero, A. (2013). “Communication using celebrities in the non-profit sector, determinants of its effectiveness.”, International Journal of Advertising, 32(1): 101-119. https://doi.org/10.2501/ija-32-1-101-119
Dillard, J.P., Peck, E. (2000). “Affect and persuasion: Emotional responses to public service announcements.” Communication Research, 27(4): 461–495. https://doi.org/10.1177/009365000027004003
Dondurucu, Z. B., Çetinkaya, A. (2020). Uluslararası havayolları şirketlerinin Covid-19 salgını sürecinde Instagram’da marka iletişimi stratejilerinin analizi. Turkish Studies, 15(4), 325- 356. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44479
Duğan, Ö., Şahin, E. (2016). “Organ bağışı kamu spotlarının üniversite öğrencileri üzerinde farkındalık oluşturma düzeyinin incelenmesi.” Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(28/4): 121-146. https://doi.org/10.33437/ksusbd.527548
Ekinci, H., İzci, F. (2006). “Kriz yönetiminde insan kaynaklarına psikolojik desteğin önemi ve kayseri tekstil sektöründe bir araştırma.” Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12) 2006/2: 39-54. https://doi.org/10.16953/deusbed.62106
Erol, M. (2020). Koronavirüs salgınında kriz iletişimi. Seta Yayıncılık. https://setav.org/assets/uploads/2020/04/A316.pdf
Gáti, M., Bauer, A. (2011, May 13-14). The economic approach of advertising and the problem of allocating advertising budgets during a recession [Conference presentation]. Annual Conference on Contemporary Issues in Economy: After the Crisis?, Torun, Poland. https://www.researchgate.net/profile/Mirko_Gati/publication/270959192_The_Economic_ Approach_of_Advertising_and_the_Problem_of_Allocating_Advertising_Budgets_During _a_Recession/links/58eb5acaaca272bd2875d52e/The-Economic-Approach-of-Advertisingand-the-Problem-of-Allocating-Advertising-Budgets-During-a-Recession.pdf
Glazer, E. L. (2004). The effect of humor on memory and reactance in public service announcements [Unpublished master of arts dissertation]. Michigan State University. https://search.proquest.com/docview/305159886?pq-origsite=gscholar
Mejova, Y., & Kalimeri, K. (2020). Advertisers jump on coronavirus bandwagon: Politics, news, and business. arXiv preprint arXiv:2003.00923.
Yücel, O. (2020, 5 Nisan). #Koronavirüs zaman çizelgesi: Ne zaman ortaya çıktı? Nasıl yayıldı? Önemli tarihler nelerdi? Medyascope.TV. https://medyascope.tv/2020/04/05/koronaviruszaman-cizelgesi-ne-zaman-ortaya-cikti-nasil-yayildi-onemli-tarihler-nelerdi/
T.C. Sağlık Bakanlığı [@saglikbakanligi]. (2020, 23 Ocak). Koronovirüs [Fotoğraf]. Instagram. https://www.instagram.com/p/B7q1VjrHQnH/
T.C. Sağlık Bakanlığı [@drfahrettinkoca]. (2020, 9 Mart). Sorumluluk büyük, tedbirler çok basit. Lütfen uyalım. Detaylı bilgi için: http://saglik.gov.tr [Retweet]. Twitter. https://twitter.com/drfahrettinkoca/status/1236759904137994240?s=20
T.C. Sağlık Bakanlığı [@saglikbakanligi]. (2020, 10 Mart). Ellerimizi ne zaman yıkamalıyız? #SağlıkElimizde [Tweet]. Twitter. https://twitter.com/saglikbakanligi/status/1237335724757782528?s=20
T.C. Sağlık Bakanlığı (2020, 10 Mart). Ellerimizi ne zaman yıkamalıyız? [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=uVEv6ths3DM
T.C. Sağlık Bakanlığı[@saglikbakanligi]. (2020, 10 Mart). Ellerimizi nasıl yıkamalıyız? #SağlıkElimizde [Tweet]. Twitter. https://twitter.com/saglikbakanligi/status/1237359110464647168?s=20
T.C. Sağlık Bakanlığı (2020, 11 Mart). Ellerimizi nasıl zaman yıkamalıyız? [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=FY4YazgGQP8
T.C. Sağlık Bakanlığı (2020, 16 Mart). Yurt Dışından Dönüşlerde 14 Gün Kuralı PAYLAŞIN, Koronavirüsün yayılmasını önleyin. [Video].
YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=wfH2AjK1tXo
T.C. Sağlık Bakanlığı (2020, 16 Mart). Koronavirüs Riskinden Korunmak İçin 14 Kural PAYLAŞIN, Koronavirüsün yayılmasını önleyin. [Video].
YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=a6TTHBnRf1Q
Turkcell (2020, 24 Mart). #EvdeHayatVar [Video].
YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=8PgwWc7nHTk
Türk Dil Kurumu. (2005). Kriz. İçinde Türk Dil Kurumu sözlüğü (10. Baskı, s.1243). https://doi.org/10.1017/s0041977x00076308
Tekin, M., Öztürk, A. (2010). “Marka iletişiminin kriz dönemlerinde işletme performansına etkisi ve hazır giyim işletmeleri üzerine bir araştırma.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 13(1-2): 221-240. https://doi.org/10.18506/anemon.624147
Zalluhoğlu, E. A., Karslı, C., Candemir, A. ve Günay, G. N. (2015). Sosyal pazarlama çerçevesinde kamu spotlarının incelenmesi: Keşifsel bir analiz. 20. [Kongre bildirisi]. 20. Ulusal Pazarlama Kongresi, Eskişehir, Türkiye. http://www.pazarlama.org.tr/upk2015/konferans_dosyalari/bildiriler/53.pdf. https://doi.org/10.17719/jisr.2017.1533