TÜRK - FARS DİL İLİŞKİLERİ: FARSÇADA İYELİK EKLERİNİN KULLANIMI

Dil aileleri sahip oldukları söz dağarcıklarının yanı sıra tipolojik özellikleriyle de birbirlerinden ayrılmaktalar. Bu bağlamda Türkçeyi Hint-Avrupa dillerinden ayıran tipolojik özelliklerden biri Türkçede iyelik eklerinin kullanılmasıdır. Bir Hint-Avrupa dili olarak nitelendirilen Yeni Farsçada da Türkçede olduğu gibi iyelik ekleri kullanılmaktadır. Yeni Farsçada iyelik eklerinin kullanılması, Farsçanın ait olduğu dil ailesinin tipolojik yapısına aykırı bir durumudur. Bu nedenle Eski ve Yeni Hint-Avrupa dillerinin iyelik durumları art zamanlı ve eş zamanlı yöntemle ele alınarak Yeni Farsçada iyelik eklerinin kullanılmasına açıklık getirilmeğe çalışılmıştır. Bu doğrultuda Eski Hint-Avrupa dillerinden Latin, Sanskrit, Avesta, Eski Fars, Orta Fars ve Soğd dillerinin iyelik durumu incelendi. İnceleme sonunda söz konusu dillerin hiç birinde iyelik eklerine rastlanmadı. Örnekleme yöntemiyle yeni Avrupa dillerinden İngilizce ve Rusçanın iyelik durumu değerlendirilmiştir. İngilizce ve Rusçada da iyelik kullanılmadığı görülmüştür. Ayrıca iyelik eklerinin yazı geleneği olmayan İranî dillerden Farsçaya bulaşabileceği düşünülmüştür. Bu nedenle Yeni İranî dillerden Beluç, Tat, Talış ve Gilek dillerinin iyelik durumu mercek altına alındı. Söz konusu İranî dillerde de iyelik eklerinin kullanılmadığını gördük. İncelememizde Yeni Farsça dışında Hint-Avrupa dillerinin hiç birinde iyelik eklerinin kullanılmadığı ortaya çıkmıştır. Yeni Farsçada kullanılan işbu iyelik ekleri, Yani Farsçanın başlangıcından itibaren görülmektedir. Yeni Farsçada kullanılan iyelik eklerinin büyük bir olasılıkla Türkçenin etkisiyle geliştiğini düşünmekteyiz. Ancak yine de yapı bakımında her iki dilin karşılaştırılması sonucu kesin bir hükme varmak mümkün olacaktır

TURKISH-PERSIAN LINGUISTIC RELATIONSHIPS: THE USE OF POSSESSIVE SUFFIXES IN PERSIAN

Beside the vocabulary they have, language families, also dissociate by typological features. In this context, one of the typological features that separate Turkish language from the Indo-European languages is the use of possessive suffixes in Turkish. In New Persian, which is qualified as an Indo-European language, possessive suffixes are also used. The use of possessive suffixes in New Persian is contrary to the typological structure of the language family that Persian belongs to. For this reason, by addressing the possessive cases of both Old and New Indo-European languages by diachronic and simultaneous methods, we tried to clarify the use of possessive suffixes in New Persian. Accordingly, the possessive cases of Old Indo-European languages; Latin, Sanskrit, Avestan, Old Persian, Middle Persian, and Sogdian, were studied. At the end of the study, possessive suffixes were not found in any of the so called languages. Moreover, the possessive cases of English and Russian, which are part of the new European languages, were assessed. And it is observed that possessive suffixes are not used in English and Russian as well. In addition, it was considered that possessive suffixes may have been transmitted into Persian from Iranian languages that do not have a writing tradition. Therefore, the possessive cases of the New Iranian Languages; Baloch, Tat, Talysh, and Gaelic, were examined. We observed that possessive suffixes were not used in the so-called Iranian languages too. It is appeared in our study that possessive suffixes are not used in any of the Indo-European languages except of New Persian. These possessive suffixes that are used in New Persian are seen since the beginning of New Persian. We think that the use of possessive suffixes in New Persian has developed with the influence of Turkish language. Nonetheless, comparing both languages in terms of structure will determine an absolute predication

___

  • AHMEDî GİVİ Hasan; ANVERÎ Hasan (2000), Destûr-e Zabân-e Fârsî I, Fâtemî Yay. Tahran.
  • DRYER Matthew S. (2013), http://wals.info/chapter/57.
  • ERCİLASUN Ahmet B. (2011), Türk Dili Tarihi, Akçağ Yay., Ankara.
  • ERGİN Muharrem (2001), Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yay., İstanbul.
  • GERSHEVİTCH İlya (1961), A Grammar Of Manichean Sogdian, Oxford.
  • JACKSON A.V. Williams (1892), A Avesta Grammar in Comparison with Sanskrit, Stuttgart.
  • JOHANSON Lars(2007), Türkçe Dil İlişkilerinde Yapısal Etkenler, (Çev. Nurettin Demir), TDK. Yay., Ankara.
  • JOHNSON Edvin Lee (1917) Historical Grammar Of The Ancient Persian Language, American Book Company, New York.
  • KARANJIA Ramiyar Parvez (2005), Teach Yourself Avesta Language, YY.
  • KHANLERİ Perviz Natel (1998), Târîkh-é Zâbân-é Fârsî: 1. Cilt., Ferdûs Yay. Tahran.
  • KHANLERİ Perviz Natel (1998), Târîkh-é Zâbân-é Fârsî: 2. Cilt., Ferdûs Yay. Tahran.
  • KHANLERİ Perviz Natel (1998), Târîkh-é Zâbân-é Fârsî: 3. Cilt., Ferdûs Yay. Tahran.
  • MİRFAKHRAİE Mehşîd (2003), Baγan Yasn, Pәjuhéşgâh-é ‘ulûm-é Énsânî ve Motâléât-é Fәrhәngî Yay. Tahran.
  • ORANSKIJ, Josif Mikhailovich (1999), Zebânhâ-yé Îrânî, (Farsçaya Çev. Ali Eşref Sadeghi), Sokhan Yay. Tahran.
  • ÖKTEM Filiz (2006), Uygulamalı Latin Dili, Multilingual Yay. İstanbul.
  • POURHADİ Masoud (2008), Zabân-e Gilekî, Farhang-e İlia Yay. Reşt.
  • REZAYETİ Moharram (2011), Zabân-e Tâleşî, Farhang-e İlia Yay. Reşt.
  • ROGOVA N. V. (1999), языки мира, иранские языки. II северо-западные иранские языки, İndarik Yay. Moskova.
  • SHARP Ralf Norman (2003), Fermânhâ-ye Şâhenşâhân-e Hәkhâmәneshî, Pâzine Yay. Tahran. SKJAERVO Prodos Oktor (2008), İntroduction To Pahlavi, Cambridge, Mass.
  • SABZALİPOUR Jahandoust (2010), Zaban-e Tatî, Farhang-e İlia Yay. Reşt.