Türk asıllı Türkologların Orhun yazıtlarını okuma ve yorumlamalarındaki farklılıklar üzerine notlar

Bu çalışma, Orta Asya Türk kültürü içerisinde mühim bir yer işgal eden ve Türk yazı dilinin ilk vesikaları olan Orhun yazıtları ile ilgilidir. Yaklaşık 1200 yıllık bir süreçten sonra Türkologların üzerinde çalışmalar yaptıkları Orhun yazıtları Göktürk kültürü, tarihi ve yaşam tarzı dikkate alınarak okunmaya ve yorumlanmaya çalışılmıştır. Göktürklerin yaşantısına dair keşfedilen her türlü yeni öğe bu yazıtların farklı okunmasına ve yorumlanmasına imkân tanıyacaktır. Yaklaşık 120 yıllık değerlendirme süreci nihayete ermiş değildir. Orhun yazıtları yeni teklif ve önerilere açık kendine özgü sihirli yapısını günümüzde de muhafaza etmektedir. Bu çalışmada, 120 yıllık süreç içerisinde değerlendirmeye tabi tutulan Orhun yazıtları üzerinde Türk asıllı olup Türkoloji’ye hizmet eden araştırmacıların okuma ve yorumlama teklifleri karşılaştırmalı olarak verilmeye çalışılmıştır.

Notes on difference in Orkhon monuments reading and interpreting made by turcologist of Turkish origin

This study is related to the Orkhon inscriptions which are the first examples of Turkish language and have an important place in Asian culture. After a period about 1200 years the turcologist worked on, the Orkhon inscriptions were tried to be read and interpreted taking into acount of Göktürk culture, history and lifestyle. Every new component discovered concerning the lifestyle of Göktürk would make the Orkhon inscriptions possible to be read and interpreted in a different way. Approximately 120 yearly assessment process is not finally over. Orkhon inscriptions have preserved its magical and peculiar structure which are open to new proposals and recommendations. 120-year period evaluated in this study are subject to the Orkhon inscriptions on the Turkish citizen who serves turcology reading and interpretation of research proposals are evaluated in comparison.

PDF

___

AÇIKGÖZ Halil, Bilge Kağan Yazıtının Doğu Yüzünün İlk Satırında i)ki (e)d(i)z k(e)r(e)kül(ü)g mü Yoksa kid(i)z Kerekülüg Begleri k(e)r(e)kül(ü)g „keçe çadırlı‟ mı Okunmalı?”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 1994, s. 1-10.
ALYILMAZ Cengiz, Bilge Tonyukuk Yazıtları Üzerine Birkaç Düzeltme, TDA: 10, 2000, s. 16.
ALYILMAZ Cengiz, Bir Asparagas Haber ve Kurt, Dağ Keçisi, Geyik Sembol ve Damgaları, Orkun Dergisi, Sayı 37, Mart 2001
AYDIN Erhan, Kerekülüg Begleri, International Journal of Central Asian Studies, Vol. 10-1., 2005, s. 23-31.
AYDIN Erhan, Tonyukuk Yazıtındaki Problemli Bir Cümle Üzerine, Bilig, S: 45, 2008, s. 91-102.
BERBERCAN Mehmet Turgut, “Kür” Kelimesi Üzerine Yapı ve Anlam Bilgisi Yönünden Görüşler, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S: 25, Konya 2009, s. 171-182.
BOZKURT Fuat, Türklerin Dili, Kapı Yayınları, İstanbul 2005
CAFEROĞLU Ahmet, Türk Dili Tarihi, Enderun Kitabevi, İstanbul 1969
ERCİLASUN Ahmet Bican,, Bir Kişi Yanılsar Oguşı Bodunı Bişükine Tegi Kıdmaz Ermiş (KT G 6 = BK K 4) İbaresi Üzerine, TDAY-Belleten 1993, TDK Yayınları, Ankara 1995, s. 83.
ERCİLASUN Ahmet Bican, Başlangıcından Yirminci Yüzyıla Kadar Türk Dili Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara 2009
ERGİN Muharrem, Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1991
GABAİN A. Von, Eski Türkçenin Grameri, (Hzl.: Mehmet Akalın), TDK Yayınları, Ankara 2007
İLHAN Nadir, Yañılsar… Bişükine Tegi Kıdmaz Ermiş, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S: 2, Elazığ 2004, s. 121-128.
ORKUN Hüseyin Namık, Eski Türk Yazıtları, TDK Yayınları, Ankara 1987
ÖZTÜRK Ali, Ötüken Türk Kitabeleri, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1996
SERTKAYA Osman Fikri, Göktürk Tarihinin Meseleleri, TKAE Yayınları, Ankara 1995
TEKİN Talât, Orhun Yazıtları, Yıldız Dil ve Edebiyat 1, İstanbul 2003
http://www.tureng.com/search/chaff, (E.T: 12.04.2010)