Dramanın ilk uygulayıcıları Türk şamanları

Batı’da tiyatro ve drama tarihi üzerinde yapılan araştırmalar daha çok Çin ve Yunan kaynaklarına dayanır. Orta Asya’daki Türk kültürü her nedense bu tiyatro ve drama tarihi çalışmalarının dışında tutulmuş ya da atlanmıştır. Yirmi bin yıllık bir geçmişe sahip olan Türk Şamanların sergiledikleri dramatik eylemler, drama ve tiyatro tarihi için güçlü figürler oluşturmaktadır. Şamanlar dramanın temelini oluşturan rol oynama, doğaçlama ve eylem gibi unsurları hayatlarının bir parçası gibi görürler. Dramatik unsurlarla insan hayatının her safhasında karşılaşılabilir. Bu unsurlar, eski Türk kavimlerinde insanın kendisini tanımasını sağlayan ve asla vazgeçemediği bir ihtiyaç olarak kullanılmaktaydı. Şaman kültürünün yansımaları yüzyıllar sonra çeşitli şekillerde karşımıza çıkar. Onlar tarihimizin ilk oyuncularıdır. Türk Şamanları tarihteki yerlerini; eylemleri, amaçları, keskin dramatik etkinlilikleriyle belirlemişlerdir.

PDF

___

AND Metin, “Türk Folklorunda Oyun Kavramı ve Oyunun Önemi”, I. Uluslararası Türk Folklor Semineri, 8-14 Ekim 1973, T.C. Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı, Ankara: 1974, s.305-314.

AND Metin, “Yaratıcı Drama ve Tiyatro İlişkisi (Açılış Konuşmaları)” 6. Uluslarası Eğitimde Drama Semineri (Drama, Maske, Müze), 23-28 Ekim 1995, Oluşum Drama Enstutüsü, Ankara, 1997, s.12-15.

AKAR Ruken, “Eğitimde Alternatif Bir Öğretim Yöntemi: Drama”, Öğretmen Dünyası, C:21 / S:246 (2000), s.21-22.

ARIKOĞLU Ekrem, “Truva‟da Şamanizmin Dünü Bugünü”, Türk Kültürü, S:385 (1995), s.287-292.

ASLAN Naci, “Yabancılaştırma–Yabancılaşma ve Drama”, 9. Uluslarası Eğitimde Yaratıcı Drama Semineri (Tiyatro. Forum Tiyatro Devinim-Drama), 03-07 Mart 2003, Çağdaş Drama Derneği, Ankara 2005, s.30-45.

ASUTAY Aclay, Dramanın Yabancı Dil Eğitimindeki Yeri ve Önemi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 2003.

ATALAY Besim, Divanü Lûgat-it-Türk Çevirisi (Cilt III), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2006.

BAYAT Fuzuli, Ana Hatlarıyla Türk Şamanlığı, Ötüken Yayınları, İstanbul 2006.

BEYDİLİ Celal, Türk Mitolojisi Ansiklopedik, Yurt Kitap-Yayın, Ankara 2005.

BİLGİSEVEN Âmiran Kurtkan, İslâmiyet’in Kültürel Özellikleri ve İslâmî Kavramlar, Filiz Kitabevi, İstanbul 1989.

BUDAGEÇİ Tamara, “Tuva Şamanlarının Dünya Görüşü Hakkında”, Türk Kültürü, S:390 (1995), s.636-638.

GENÇ Nâlân, “Eğitimde Yaratıcı Dramanın Alımlanması”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S:24 (2003), s.196-205

GÖMEÇ Sadettin, “Şamanizm ve Eski Türk Dini”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S:4 (1998), s.38-47.

JACOBSON Esther, “Şamanlık Geleneği”, (Çev: Mustafa Sever), Millî Folklor, S:70 (2006), s.104-108.

İNAN Abdülkadir, Tarihte ve Bugün Şamanizm, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2006.

KALAFAT Yaşar, Eski Türk Dinî İzleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1998.

KİRBY E.T., Ur Drama–The Origins of the Theatre, Newyork University Pres, Newyork 1975.

KÖPRÜLÜ Mehmet Fuad, Tiyatro Tarihi, Varlık Yayınları, İstanbul 1970.

NUTKU Özdemir, Dram Sanatı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 1998.

ÖGEL Bahaeddin, Türk Mitolojisi II, MEB Yayınları, İstanbul 1994.

PENDZİK Susana, “Drama Theorapy As a Form of Modern Shamanism”, The Journal of Transpersonal Psyhology, C:20/S:1 (1988), s.84.

SAĞLAM Tülin, Eğitimde Drama ve Türk Çocuklarının Ritüel Nitelikli Oyunlarının Eğitimde Dramada Kullanımı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara 1997.

SEVENGİL Refik Ahmet, Eski Türklerde Dram Sanatı, Millî Eğitim Basımevi, Ankara 1969.

ŞENGÜL Abdullah, “Türk Drama Geleneği”, Türkler, C.5, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002. s.157-160.

ŞENSOY Ferhan, Falınızda Rönesans Var, Ortaoyuncular Yayınları, İstanbul 1999.

TUNA Erhan, Şamanlık ve Oyunculuk, Okyanus Yayıncılık, İstanbul 2000.

Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1988.

UZGÖREN Sedef, Yabancı Dil Eğitiminde Dramanın Rolü, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2005.

ZONRNİCKAJA M. JA, “Yakut Şamanlarının Dansları”, (Çeviren: Metin Özarslan), Türkbilig, S:3 (2002), s.187-192