TÜRK ANTİ-ATASÖZLERİ ÜZERİNE SENTAKTİK BİR İNCELEME

Atasözleri öz, geleneksel ve akılda kalıcı sözler olarak, yüzyıllardır bilinen belli başlı gerçekleri veya benzer deneyimleri ifade etmek için kullanılmışlardır ve bunlar, herhangi bir değişime açık olmayan, kalıplaşmış ifadeler olarak bilinirler. Fakat teknoloji, kitle iletişim araçları, dış görünüş, hatta dilin kendisi gibi yaşam deneyimimizde bulunan kaçınılmaz değişiklikler, insanları atasözlerini bu değişiklikleri yansıtacak şekilde değiştirmeye yöneltmiştir. Bu çalışma, Türk antiatasözlerini yapısal cümle türleri açısından sentaktik bir bakış açısıyla incelemeyi amaçlamaktadır. Geleneksel atasözleri ile anti-atasözleri arasındaki bazı yapısal özellik farklılıklarını tespit etmek için bir karşılaştırma yapılmıştır. Tek bir sözcüğün değiştirilmesi, ikinci bölümün değiştirilmesi, atasözünün genişletilmesi, kelime kökenli yorumların eklenmesi, iki atasözünün birleştirilmesi gibi bir dizi mekanizmalardan ötürü atasözlerinin cümle yapısının her zaman aynı kalmadığı görülmüştür. Bunun yanı sıra, geleneksel atasözlerine uygulanan tüm değişikliklere rağmen, anti-atasözleri benzer sesler ve geleneksel atasözlerinden aldığı temel yapıdan dolayı orijinal hallerini alıcılarına hatırlatır. Bu makalede yer alan anti-atasözlerinin tamamı Türkçedir. Bu anti-atasözlerinin pek çoğu internet kaynaklarından ve kurgusal olmayan kitaplardan, özellikle mizahi edebiyattan alınmıştır.

A SYNTACTICAL STUDY ON TURKISH ANTI-PROVERBS

Proverbs as short, traditional, and memorable sayings have beenemployed to express some evident truths or familiar experiences forcenturies, and they are known as inflexible structures. However, theinevitable changes in our life experience such as technology, mass media,appearance, even language itself lead people to modify the traditionalproverbs which are thereafter known as anti-proverbs; indicating therecent changes in lifestyles, technology or language. This study aims toexamine the Turkish anti-proverbs regarding their structural sentencetypes, from a syntactic perspective. A comparison has been made in orderto ascertain the differences between traditional proverbs and their antiproverbs regarding certain structural features. It has been recognizedthat the type of sentence structure is not always maintained due to manymechanisms such as replacing a single word; changing the second part;extending the proverb; adding literal interpretation; melding two proverbsand so on. Despite all the changes applied in the traditional proverbs, theanti-proverbs still remind the receivers of the original versions becauseof the similar sounds and the main structure borrowed from thetraditional one. The examples of the anti-proverbs including 29 antiproverbs derived from 25 traditional proverbs quoted in this article are inTurkish, and were taken from various sources such as social media;books; magazines; TV series; Social networking sites; songs; movies;newspapers; advertisement and so on.

PDF

___

Aksoy, Ö. A. (1988), Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü I Atasözleri Sözlüğü. İstanbul: İnkılap Kitabevi Yayın Sanayi ve Tic. A.Ş.
Altun, M. (2004). Türk Atasözleri Üzerine Sentaktik Bir İnceleme. Akademik Araştırmalar Dergisi, 6(21), 79-91.
Arora, S. L. (1984). The Perception of Proverbiality. Proverbium: Yearbook of International Proverb Scholarship 1, 1-38.
Bağırsakçı. S. (2014). Politikada atasözü uygulamaları. İskenderun Gazetesi. Retrieved from http://www.iskenderungazetesi.com/politikada-atasozu-uyarlamalari/
Başaran, U. (2013). Atasözlerinin Kalıpsallığı Üzerine. Electronic Turkish Studies, 8(9). Bilgisayarcı Atasözleri. (n.d.). Retrieved from http://dolunay.kocbey.com/atasozu.html
Burdurlu, İ. Z. (1967a). İncelemeler: Atasözlerimizin Cümle Yapısı I. Türk Folklor Araştırmaları, 19 (217), 4491-4495.
Burdurlu, İ. Z. (1967b). İncelemeler: Atasözlerimizin Cümle Yapısı II. Türk Folklor Araştırmaları, 19 (219), 4559-4562.
Cey. (2016). Retrieved from https://twitter.com/ceytengri/status/781227472893468672
Chomsky, N. (1957). Syntactic structure. Mouton.
Dağpınar, A. (1994). Tıpkı ve benzer Türk-İngiliz atasözleri ve deyimleri (Vol. 2115). A. Dağpınar.
Dağpınar, A. (2017). Proverbs and Idioms with their Turkish Equivalents. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Demirci, C. (2004). Hayata düşen yalana sarılır. İstanbul: Bileşim Yayınları.
Dijimig. (2018). Reklamın atasözleri. Retrieved from http://www.dijimig.com/reklamin-atasozleri/ Ekşi sözlük. (2002) Neo atasözü. Retrieved from https://eksisozluk.com/neo-atasozu--297323
Ekşi sözlük. (2002). Bilgisayar atasözleri. Retrieved from https://eksisozluk.com/bilgisayar-atasozleri- -448583
Ekşi sözlük. (2000). Coder atasözleri. Retrieved from https://eksisozluk.com/coder-atasozleri-- 88459?p=1
Emotional intelligence. (n.d.). In Oxford English dictionary. Retrieved from http://www.oed.com/view/Entry/258346?redirectedFrom=emotional+intelligence#eid
Gülünç Atasözleri. (2010). Retrieved from https://www.facebook.com/notes/t%C3%BCrk%C3%A7enin-dirili%C5%9F-hareketitdh/g%C3%BCl%C3%BCn%C3%A7-atas%C3%B6zleri/126163170765427/
Gürçayır, S. Kuşaktan Foruma Geçiş ve Bilgisayar Atasözleri. Milli Folklor, Yıl, 20, 70-77. Güzelim sözler. Retrieved from http://www.guzelimsozler.com/geyik-sozler/
Hunutlu, Ü. (2017). Cümle nitelikleri yönüyle Türkçe Atasözleri. Ankara: Gazi Kitabevi Tic. Lit. Şti. Komik atasözleri ve deyimler. (2011) Retrieved from https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=226229820770412&id=168410306552 364
Litovkina, A. T., Mieder, W., & Földes, C. (2006). Old proverbs never die; they just diversify A collection of anti-proverbs (Vol. 4). University of Vermont Press.
Mac Coinnigh, M. (2015). Structural Aspects of Proverbs. In H. Hrisztova-Gotthardt, & M. Aleksa Varga (Eds.), Introduction to Paremiology: A Comprehensive Guide to Proverb Studies. (pp. 112-132). Berlin: de Gruyter.
Manser, M. H.(2007). The Facts on File Dictionary of Proverbs. New York: Facts On File Mengi, M. (1986). Necâtî’nin şiirlerinde Atasözlerinin Kullanımı. Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, 47- 56.
Menteş, M (2012), Korkma Ben Varım. İstanbul: İletişim Yayınları. Metal Damage. (n.d.). Komik atasözleri. Retrieved from http://metaldamage0.tr.gg/KomikAtaS.oe.zleri-k1-De&%23287%3Bi&%23351%3Btirilmi&%23351%3B-k2-.htm
Özdemir, E. (2001). Açıklamalı atasözleri sözlüğü. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Özkan, İ. (2011). Türk atasözlerinde yinelemeler. Turkish Studies, 6(1), 1595-1603.
Özkan, S. (2016). Sağlığının düşkünü meyve yer kış günü. Yeşil gazete. Retrieved from https://yesilgazete.org/blog/2016/04/02/yesil-atasozleri-sagliginin-duskunu-meyve-yer-kisgunu-simaynur-ozkan/
Speake, J. (Ed.). (2015). Oxford dictionary of proverbs. OUP Oxford.
Şahin, H. (2006). Türkçe'de Ön Ek. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(10), 65-77.
Tibet, K. (1979). Umudumuz Şaban. Türkiye: Uğur Film.
Tuğluk, M.E. (2013). Atasözlerinde giriş ve bitiş kalıpları. International journal of social science, 6 (6), 1125-1144. doi: 10.9761/JASSS1550
Uludağ Sözlük. (2015) Atasözlerini değiştirip komik hale getirmek. Retrieved from https://www.uludagsozluk.com/k/atas%C3%B6zlerini-de%C4%9Fi%C5%9Ftirip-komik-halegetirmek/
Uludağ Sözlük. (2010). Besle dalgayı versin dalgayı. Retrieved from https://www.uludagsozluk.com/k/besle-kargay%C4%B1-versin-dalgay%C4%B1/
Usta Tuzcu, Ö. (2018). Anti-Proverb as a Type of Intertextual Joke. Humanitas, 6(12), 34-48
Uzun, N. E. (2017). Atasözlerinin kısalığı ya da dilbilimsel eksilti sorunu. DTCF Dergisi, 33(1-2).
Yurtbaşı, M. (1993). Dictionary of Turkish Proverbs. Turkish Daily News Yayınlar.
Yurtbaşı, M. (2007). Turkish and English Proverbs İngiliz ve Türk Atasözleri. İstanbul: Bahar yayınları.