Kezban ŞİMŞEK, Başak ATAMAN, BAŞAK ATAMAN GÖKÇEN

ULUSLARARASI İÇ DENETİM STANDARTLARI KAPSAMINDA İÇ DENETİMDE ÖLÇEK ÖNERİSİ: NİTELİK VE PERFORMANS STANDARTLARI ÖLÇEKLERİ

İç denetim iç kontrollere, risk yönetimine ve kurumsal yönetime ilişkin değerlendirmeleri ile işletme hedeflerine ulaşılmasında işletme yönetiminin en önemli yardımcısıdır. Bu sebeple işletmelerde bir iç denetim biriminin varlığı büyük önem arz etmektedir. İşletmelerde bir iç denetim biriminin varlığı kadar, bu iç denetim biriminin faaliyetlerinin uluslararası iç denetim standartlarına uygun olarak yürütülmesi de son derece önemlidir. Bu anlamda işletmelerde gerçekleştirilen iç denetim uygulamalarının işletme adına beklenen katma değeri sağlayabilmesini mümkün kılmak için ne derece standartlar kapsamında yürütüldüğünün değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada işletmelerde yürütülen iç denetim faaliyetlerinin iç denetim standartlarına uygunluğunun değerlendirilmesinde kullanılabilecek nitelik ve performans standartları ölçekleri geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda geliştirilmeye çalışılan ölçekler için güvenirlik, madde ve faktör analizleri yapılmıştır. Yapılan güvenirlik analizi sonucunda nitelik standartları ölçeğinin güvenirlik değeri 0,891 ve performans standartları ölçeğinin güvenirlik değeri 0,897 olarak çıkmıştır. Madde analizi sonrasında yapılan faktör analizi sonucunda nitelik ve performans standartları ölçekleri altında dört faktörlü yapı ortaya çıkmıştır. Nitelik standartları ölçeği altında yer alan faktörler, değişkenlerin ifade ettikleri ortak anlam ve kavramsal çerçeve ile paralel olarak “amaç, yetki ve sorumluluk”, “bağımsızlık ve nesnellik”, “yeterlilik, mesleki özen ve dikkat” ve “kalite güvence ve geliştirme programı” olarak adlandırılmıştır. Performans standartları ölçeği altında yer alan faktörler de değişkenlerin ifade ettikleri ortak anlam ve kavramsal çerçeve ile paralel olarak “iç denetim faaliyetinin yönetilmesi”, “iç denetim görevinin niteliği”, “iç denetim görevinin yapılması” ve “iç denetim görevinin raporlanması” olarak adlandırılmıştır.

PROPOSAL OF SCALE IN INTERNAL AUDIT WITHIN THE SCOPE OF INTERNATIONAL INTERNAL AUDIT STANDARDS: SCALES OF ATTRIBUTE AND PERFORMANCE STANDARDS

Internal audit is the most important assistant of business management in achieving business objectives through internal controls, risk management and corporate governance assessments. For this reason, the existence of an internal audit unit in enterprises is of great importance. As much as the existence of an internal audit unit, conducting the activities of internal audit unit in accordance with the international internal audit standards is extremely important for companies. In this sense, it is necessary to evaluate to what extent the standards are carried out in order to enable the internal audit practices carried out in enterprises to provide the expected added value in the name of the enterprise. In this study, it is aimed to develop attribute and performance standards scales that can be used to evaluate the compliance of internal audit activities with internal audit standards. In this context, reliability, item and factor analyzes were performed for the scales that were tried to be developed. As a result of the reliability analysis, the reliability value of the attribute standards scale was 0.891 and the reliability value of the performance standards scale was 0.897. As a result of factor analysis after item analysis, four-factor structure emerged under the scales of attribute and performance standards. The factors that are under the attribute standards scale are called "purpose, authority and responsibility", "independence and objectivity", "proficiency, professional care and attention" and "quality assurance and improvement program" in parallel with the common meaning and conceptual framework expressed by the variables. The factors that are under the performance standards scale are called "managing the internal audit activity", "nature of internal audit task", "performing the internal audit task" and "reporting of the internal audit task" in parallel with the common meaning and conceptual framework expressed by the variables.

PDF

___

About The IIA, https://na.theiia.org/about-us/Pages/About-The-Institute-of-InternalAuditors.aspx (12 Mayıs 2017)
All In A Day’s Work. A Look at the Varied Responsibilities of Internal Auditors, The Institute of Internal Auditors, https://na.theiia.org/aboutia/PublicDocuments/06262_All_In_A_Days_Work-Rev.pdf (10 Mart 2017).
Al-Twaijry, A.A.M., J.A. Brierley and D.R. Gwilliam. (2003). The Development Of Internal Audit In Saudı Arabia: An Institutional Theory Perspective. Critical Perspectives on Accounting, 14: 507–531.
Asare, T. (2009). Internal Auditing in the Public Sector: Promoting Good Governance and Performance Improvement. International Journal on Governmental Financial Management. 9 (1): 15-28.
Burnaby, P.A. and Hass, S.( 2011). Internal Auditing in the Americas. Managerial Auditing Journal, 26(8): 734-756.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 15. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
Costan, L. And Popa, S. (2017). The Company's Internal Audit Seen As A Piece Of A Complex System. 21st International Conference on Control Systems and Computer Science.
Dittenhofer, M. (2001). Internal Auditing Effectiveness: An Expansion of Present Methods. Managerial Auditing Journal. 16(8): 443-450.
Erkuş, A. (2014). Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme-I Temel Kavramlar ve İşlemler, 2. Basım, Ankara: Pegem Akademi,
IIA, IIA Uluslararası İç Denetim Standartları, 2017.
IIA- The Institute of Internal Auditors. (Temmuz-Ağustos 2015). İç Denetim Standartları: Neden Önemlidir?”. Tone At The Top, 73: 1-4.
IIA- The Institute of Internal Auditors, Definition of Internal Auditing, https://na.theiia.org/standards-guidance/mandatory-guidance/Pages/Definition-ofInternal-Auditing.aspx (06 Mart 2017)
Kalaycı, Ş. (Ed.). (2018). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. 9 . Baskı. Ankara: Tarcan Matbaacılık.
Kızılboğa, R. (2013). İç Denetim Sisteminde Denetçilerin Bağımsızlık ve Tarafsızlığının Önemi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1(1): 107-119.
Moeller, R. (2009). Brink’s Modern Internal Auditing. 7TH Edition. New Jersey: John Wiley & Sons Inc.
Memiş, M. Ü. ( Ocak-Şubat 2008). Etkin ve Başarılı Bir İç Denetim İçin Gerekli Koşullar, Mali Çözüm Dergisi. 85: 75-91.
Özoğlu, B., Mercan, C. ve Çakıroğlu, S. (Ocak 2010). Bir Güvence ve Danışmanlık Hizmeti İç Denetim. 1. Basım. İstanbul: İBB İç Denetim Birimi Başkanlığı Yayınları.
Özeren, B. (Ekim 1999). İç Denetim Mesleği Uygulama Standartları ve Yönlendiren İlkeler, Sayıştay Araştırma/İnceleme/Çeviri Dizisi: 3.
Özbek, Ç. (Ekim 2012). İç Denetim, Kurumsal Yönetim, Risk Yönetimi, İç Kontrol, 1. Basım. İstanbul: TİDE Yayınları.
Polatcan, F., Bozkırlı, K. Ç., ve Er, O. (2018). Yabancı Uyruklu Öğrenci Sorunlarına İlgi Ölçeği: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 13/19 Summer 2018, p. 1485-1498, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14033, ANKARA-TURKEY.
Ridley, J. (2008). Cutting Edge Internal Auditing, England: JohnWiley&SonsLtd.
Tüm, K. (Aralık 2013). Kurumsal Yönetim, İç Denetim ve İç Denetimin Kalitesi: Kalite Güvence ve Geliştirme Programı. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi. 17( 2): 93-112.
Tüsiad, (Mayıs 2008). Yönetim Kurulları' nda İç Denetim Hakkında Sorulması Gereken 12 Soru.
Ulusoy, T. (2008). Systematic Risk and Firm Financial Structure: Evidence on Istanbul Stock Exchange. The Business Review, Cambridge, 11(2), 226-231.
Ulusoy, T. (2017). Finansal Yönetim ve İşlevleri, Aysel Gündoğdu Ed. Finansal Yönetim: Temel Teoriler Açıklamalı Örnekler içinde, Seçkin Yayınevi.
Uzun, A.K. (Kasım-Aralık, 2009), Şirketlerde İç Kontrollerin Yeterliliğinde İç Denetimin Rolü, Active, 62, http://www.denetimnet.net/Pages/ic_kontrol_ic_denetim.aspx (17 Mart 2017)
Uzun, A.K. Kurumsal Yönetim ve İç Denetimin Kalite Güvencesi. Deloitte, http://www.denetimnet.net/UserFiles/Documents/DeloitteMakaleleri/Kurumsal%20Y %C3%B6netim%20ve%20%C4%B0%C3%A7%20Denetimin%20Kalite%20G%C3%B Cvencesi.pdf (10 Temmuz 2018)
Yoldaş, C. ve Merç, A. (2018). Entelektüel Düşünme Eğilimi Ölçeği Geliştirme Çalışması. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 13/27 Fall 2018, p. 1729-1740, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.14349, ANKARA-TURKEY
https://na.theiia.org/standards-guidance/Pages/2016-Standards-Exposure.aspx (25 Ekim 2017)