TÜRK AİLE YAPISINDA EVLİLİK ÖNCESİ SÜREÇ ETKİSİ GÖRÜCÜ VE FLÖRT TİPİ YAPILANMA
Evlilik ve aile iki önemli kavram ve kurumdur. Aile kadın ve erkeğin evlilikleri ile kurulur. Kısacası kişilerin ve toplumun hayatında aile öncesi evlilik kurumu, evliliğin sonrası aile kurumu yer alır. İki kurumda birbirinin başlangıcı ve sonucu olarak aynı sürecin içerisinde yer alırlar. Genellikle bilinen ailenin nicel özellikleriyle tasnifinin yapıldığı çekirdek ve geniş aile modelleridir. Ancak aile tasnifi işlevlerine göre yapılmalı ve aile yapıları Bireyci aile ile Bütünlükçü aile tipleştirmesiyle (Yılmazçoban: 2008 ) analiz edilmelidir. Konuya işlevci ve ikili aile tipleştirmesi ile bakılarak evlilik öncesi sürecin aile yapılarına etkisi incelenecektir. Genel bir ayrıma tabi tutarak Doğu ve Batı ailesi ayrımıyla aile yapıları da tam bu formlarda görülmemekle birlikte, Geleneksel ve Modern aile olmak üzere iki ana tipte incelenmiştir. Günümüz toplum yapısında evlilik öncesi süreçte görülen iki temel ilişki biçimi Görücü Usulü ve Flört tarzıdır. Batının etkilediği hızlı toplumsal değişme süreci altında sağlıksız ve çarpıklıklara uğramış da olsa genellikle Görücü ve nadiren Flört ile ona yakın formlarda yapılan evlilikler ve kurulan aileler sonrasında da bu iki tipin farklı özelliklerini göstermektedir. Böylece bir taraftan Batı ilişki tarzı olan flörtün, diğer taraftan da görücülüğün flörte yakınlaşan forma dönüşmesiyle yaşanan süreçten aile yapıları olumsuz etkilenmektedir. Evlilik öncesinde flört tarzı ile kurulan arkadaşlıklarda evlilik adayı erkek ve kadın az ya da çok flört ilişkisinin belirlediği kendi yapısına özgü modern ya da moderne yakın ölçekte olan kurallarına uyarlar. Görücü usulü ile ilişki yürüten erkek ve kadın ise görücülük ilişkisinin belirlediği kendi yapısına özgü geleneksel ya da geleneğe yakın ölçekte belirlenmiş olan kurallarına uyarlar. Böylece yaygınlaşan ilişki türünün kurallarına ait olan farklı bir yapı oluşur. Ailelerin kurulmasından sonra da farklı ilişki biçimlerine göre evlilik adaylarının benlik ve kimlikleri farklılaşmaktadır. Evlilik sonrası aile yapılarını kavramlaştıracak olursak, Görücü Usulü Aile ve Flört Tarzı Aile olarak ayrımlaştırıp adlandırabiliriz. Olumsuz etki bir taraftan zihniyet dünyasına diğer taraftan da iletişim, ilişki, tutum, davranış ve davranımlara kadar varan sonunda ise aile yapılarının değişmesine sebep olan köklü çelişki ve tutarsızlıklar göstermektedir. Çalışmada amaçlanan evlilik öncesi süreçlerin kurulan aile yapılarını hangi değer ve normlarla değiştirebildiğini anlamlandırarak evlilik öncesinin sonrasını etkilediği, yönlendirdiği ve böylece aile yapılarının değişip farklılaştığı olgusunu açıklamaktır. Evlilik adayları ve aileler tercih ettikleri görücülük ve flört ilişkileriyle aile modellerinin ve sonrasındaki hayat tarzlarının etkileneceğinin farkına vararak farkındalık ilişkisiyle ailelerini kurmaları konusunda bilinçlendirilmelidir. Bu alanda yoğun ve yaygın evlilik ve aile eğitimleri verilmelidir.
MARRIAGE BEFORE EFFECT OF PROCESS IN TURKISH FAMILY STRUCTURE CONVENTIONAL TYPE AND RESTRUCTURING FLIRT
Thecommon classification of family has been built on quantitative properties, like core family and large family. Family should be analyzed depending on its sociological functions; Individualist and Complementary family (Yılmazçoban: 2008). Core of this study will based on the effects of pre-marriage relations on structure offunction of the family. It has also been identified as Eastern and Western family types, which is a accepted to be similar but not same as; Traditional and Modern family types. There are two basic pre-marriage relation types in today's society, BlindDateand Flirt. Though the blind date has been degenerated undertheeffect of western culture, both relation types identify the structure of the family differently from each other and similar to their own characteristics. Because of this degeneration of blind date, the traditional family structure became deformedas well. The man and woman behave in the social and psychological frame of flirting, in modern rules. This happens in parallel for blind dates as well, which is in more traditional way. In this way, the structure of the relation starts to form the structure of the new upcoming family. After the formation of the family, the identity of the man and woman develops similar to the type of the relation. To conceptuaIize, we can call ‘Blind date family’ and ‘Flirt family’. The degeneration is effective on mindset, where it changes the way of communication, behavior, attitude and harms the family structure. The aim of this study is to analyze the pre-marriage relation types and their effect to the formation of the family, and to determine the fact that these relations identify the structure of family. This analysis will provide awareness to the candidates of marriage that the way of relation before the marriage should be a decision for the structure of the new family. For the awareness of the candidates of new family founders, intense and spreader educations should be planned.
___
- Arslantürk, Zeki, (2004),Sosyal Bilimciler İçin Araştırma Metod ve Teknikleri, Çamlıca Yayınları, İstanbul.
- Bilton, Tony, KevinBonnett, PipJones, TonyLawson, David Skinner, Michelle Stanworth, Andrew Wester (2009), Sosyoloji, (Çev: Kemal İnal), Siyasal Kitabevi, Ankara.
- Bulaç,Ali, Postmodern Kaosta Kıble Arayışı, İnkilap Yay., İstanbul: 2012, s. 31.
- Çalışır, G., (2015). “Unutulmaya Yüz Tutan Folklorik Değerlerin Kişilerarası İletişime Katkısı: Gümüşhane Örneği / Contribution Of FolkloricValuesStartedTo Be ForgottenToInterpersonalCommunication: Gümüşhane Sample”, TURKISH STUDIES - International PeriodicalfortheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. H. Ömer Karpuz Armağanı), Volume 10/14 Fall 2015, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8869, p. 109-134.
- Çimen, Latife, (2003), Türk Ailesinde Karar Mekanizmaları ve Kadının Rolü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Demir, Ömer ve Acar, Mustafa (1993), Sosyal Bilimler Sözlüğü, 2.Baskı, Ağaç Yayınları, İstanbul.
- Doğan, K.C., (2015). “Postmodernizmin Kamu Yönetimine Yansımaları: Ombudsman Ve Toplam Kalite Yönetimi Yaklaşımları / TheReflectionsToPublic Administration Of ThePostmodernism: Approaches Of The Ombudsman And Total Quality Management”, TURKISH STUDIES -International PeriodicalfortheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. H. Ömer Karpuz Armağanı), Volume 10/14 Fall 2015, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8791, p. 273-290.
- Dökmen, Üstün, (2005), Küçük Şeyler, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
- DTP, (1989), Türk Aile Yapısı Araştırması, DTP Yayını, Ankara.
- Erkal, Mustafa., (1995), Sosyoloji (Toplumbilimi), Der Yayınları, İstanbul.
- Erikson, EH., (1968), İdentity: YouthandCrisis, W.W. Norton Company, New York.
- Gökçe, Birsen, (1990), “Aile ve Aile Tipleri Üzerine Bir İnceleme”, Aile Yazıları IV, Ankara.
- Goody, Jack, (2004), Avrupa’ da Aile, Çev., Serpil Arısoy, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
- Güvenç, Bozkurt, (1997), Türk Kimliği, Remzi Kitapevi, İstanbul.
- Habermas, Jürgen, (2012), Öteki Olmak Ötekiyle Yaşamak, YKY Yayınları, İlknurAka (çev.), İstanbul.
- Hancıoğlu, A., (1985), 1978’de Türkiye’de Aile Biçimleri ve Aile Büyüklüğü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Hortaçsu, Nuran, (2002), Çocuklukta İlişkiler:Ana Baba, Kardeş ve Arkadaşlar, İmge Kitabevi, Ankara.
- Hortaçsu, Nuran, (2003), İnsan İlişkileri, İmge Kitabevi, Ankara.
- İbrahimi, Davud, (1998), Evlilik Kurumu ve Aileye Yönelik Psiko-Sosyal Hizmetler, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Jameson, Fredric, (2011), Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı, çev. Nuri Plümer-Abdülkadir Gölcü, Nirengi Kitap, Ankara.
- Kağıtçıbaşı, Çiğdem (1990), İnsan-Aile-Kültür, Remzi Kitabevi, İstanbul.
- Kağıtçıbaşı, Çiğdem, (1995), “Aileye Yaklaşımda Bir Kuramsal Çerçeve ve Aile Değişim Modeli”, Aile Kurultayı, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, Ankara.
- Kağıtçıbaşı, Çiğdem, (1976), Toplumbilimlerinde Araştırma ve Yöntem, Der. Ruşen Keleş, TODAİ Yayınları, İstanbul.
- Kağıtçıbaşı, Ç.,Berriy, J. W., (1989), Cross-culturelpsychology: Currentresearchandtrends. Annualreview of psychology, 40, 493-531.
- Kandiyoti, Deniz, (1997), Cariyeler Bacılar Yurttaşlar Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler, Metis Kadın Araştırmaları, İstanbul.
- Karaca, N., (2015). “İrade Eğitimi, Değer Aktarma ve Rol Model Olmada Edebiyatın Yeri ve Önemi / TheSignificance Of LiteratureInTransmittingValues, Constructing Role ModelsAndEducatingTheWill”, TURKISH STUDIES -International PeriodicalfortheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. H. Ömer Karpuz Armağanı), Volume 10/16 Fall 2015, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8974, p 827-846.
- Kızılçelik, Sezgin ve Yaşar Erjem (1992): Açıklamalı Sosyoloji Terimleri Sözlüğü, Konya.
- Kurt, Abdurrahman, (2008), İslam ve Geri Kalmışlık Sorunu U.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 2, ( 35-72), U.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi Yayınları, Bursa.
- KurtkanAmiran, (1993), “Sağlıklı Sanayileşmenin Sosyal Temelleri”, Sosyoloji Konferansları 24, İ.Ü.Yayınları, İstanbul.
- Lasch, Christopher, (2006), Narsisizm Kültürü, (Çev. S. Öztürk-Ü.H.Yolsal), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
- Marshall, Gordon, (1999), Sosyoloji Sözlüğü, (Çev. O.Akınhay- D. Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
- Özgüven, İ.Ethem, (2000), Evlilik ve Aile Terapisi, PDREM Yayınları, Ankara.
- Özgüven, İ.Ethem, (1994), “Üniversite Öğrencilerinin Evlilik ve Eş Seçmeye İlişkin Tercihleri”, 1.Aile Kurultayı Kongre Kitabı, Ankara.
- Seyyar, Ali (2008), Sosyal Siyaset Terimleri (Ansiklopedik Sözlük); 2. Baskı, Sakarya Yayıncılık, Adapazarı.
- Torlak, Ömer, (2000), Tüketim, İnkilâb Yayınları, İstanbul.
- Touraine, Alain, (2000), Eşitliklerimiz ve Farklılıklarımızla Birlikte Yaşayabilecek Miyiz?, Olcay Kunal (çev.), (: Y K Y Yayınları, İstanbul).
- Turan, Müslüm, (2011), Postmodern Teori, XII Levha Yayınları, İstanbul.
- Turhan, Mümtaz, (1961), GarplılaşmanınNeresindeyiz?,Bedir Yayınları, İstanbul.
- Türkdoğan, Orhan, (1997), Etnik Sosyoloji, TimaşYayınları, İstanbul.
- Ülgener, Sabri, F, (1981), Zihniyet ve Din, İslâm, Tasavvuf ve Çözülme Devri İktisat Ahlâkı, Der Yayınları, İstanbul.
- Ülgener, Sabri F., (1993), Zihniyet Aydınlar ve İzmler, MayasYayınları, Ankara.
- Yeni Aktüel, Sayı:17 Ağustos 2006, İstanbul.
- Yılmazçoban, A.Muhsin, (2010), Evlilik Bilinci Dizisi; Beyaz Kalpler, Hayat Yayınları, İstanbul.
- Yılmazçoban, A.Muhsin, (2008), Aile Kurumu ve Türk ailesinde Bütünlükçü Yapı, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi AmiranKurtkan Özel Sayısı: (153-169), Türk Dünyası Yayınları, İstanbul.
- Yılmazçoban, A.Muhsin, (2008), “Flört ve Görücü Usulü Evliliklerde Psikososyal Özelliklerin Etkisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Yılmazçoban, A.Muhsin, (1996), “Toplumsal Bütünleşme Bakımından Erdoğdu ve Balballı Karşılaştırmalı Araştırması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Zimmerman, C.C., (1964), Yeni Sosyoloji Dersleri, (Çev., A. Kurtkan), İstanbul.