TOPLUM MÜHENDİSLİĞİNİN BİR ARACI OLARAK EĞİTİM VE 21. YÜZYIL DEMOKRASİ MODELLERİ

Küreselleşmeye rağmen milliyetçilik günümüzde etkisini halen sürdürerek, ulus kimliği inşasında etkili olan bir ideolojidir. Söz konusu ulus inşası iktidarların hegemonyalarını yeniden üretme noktasında etkili bir aygıt olarak kullandıkları ve denetim altında tuttukları eğitim sistemi üzerinden izlenebilir. Eğitim politikaları, siyasal iktidarın gücünü yeniden üretme ve bu doğrultuda ulus kimliği inşasında etkili bir araç olduğundan, bir ülkede demokrasinin durumu eğitim politikalarına bakarak anlaşılabilir. Zira eğitim politikaları iktidarların elinde, onların demokrasi ile kurduğu ilişki ile uyumlu olarak şekillenir. Özellikle de ders kitaplarında yer alan anlatı, dönemin siyasal söyleminin adeta bir kopyasıdır. Tarihsel eğilime bakarsak, 19. Yüzyılda ve 20. yüzyılın başında “çoğunluğun yönetimi” olarak tanımlanan demokrasinin, 21. yüzyıldaki tanımını kısaca “alt kimliklere saygı” şeklinde ifade etmek mümkündür. Yani 20.yüzyıl klasik demokrasisinin çoğunlukçu demokrasi modeline, 21. yüzyıl çağdaş demokrasisinin ise çoğulcu modele dayandığı söylenebilir. 21.yüzyılda çoğulculuğu esas alan çağdaş demokrasi anlayışının 20.yüzyılın çoğunlukçu klasik demokrasi anlayışından üstün olduğu açık olsa da, 21. yüzyılda dünyada paradoksal biçimde yeni bir otoriterliğin yükseldiği görülür. Söz konusu otoriterlik, çoğunlukçu demokrasi modelinin yozlaşması sonucunda ortaya çıkan, çoğunluğun oyunu alarak iktidara gelmeyi tüm topluma hakim olmak sayan bir yönetim anlayışıdır. Bu anlayış, muhalefeti hoş karşılamayan, dahası bunu “milli irade” karşıtlığı sayarak “biz” sınırlarını daraltan ve “öteki” sınırlarını genişleten bir otoriter-popülist eğilime işaret eder. Söz konusu yeni otoriterlik, 20. Yüzyıl milliyetçi eğitim anlayışının yeniden yükselmesi anlamında eğitim politikaları üzerinden izlenebilir.

EDUCATION AS A TOOL OF SOCIAL ENGINEERING AND DEMOCRACY MODELS IN 21ST CENTURY

In spite of globalization, nationalism is an ideology that is still influential in the construction of national identity. This nation-building can be traced through the education system that is used and controlled by governments as a powerful device for the reproduction of their hegemonia. Since education is an effective tool in the reproduction of political power and in the construction of national identity in this direction, the state of democracy in a country can be understood by looking at education policies. Because education policies are shaped in the hands of the governments in accordance with their relationship with democracy. Especially the narrative in the textbooks is a copy of the political discourse of the period. If we look at the historical trend, it is possible to express the definition of democracy in the 19th century and early 20th century as the rule of the majority, in the 21th century as the form of respect for sub-identities. In other words, it can be said that 20th century classical democracy is based on the majority model of democracy and 21st century contemporary democracy is based on the pluralist model. Although it is clear that the contemporary understanding of democracy, which is based on pluralism in the 21st century, is superior to that of the majority classical democracy in the 20th century, it is seen that a new authoritarianism has risen paradoxically in the world in the 21st century. This new authoritarianism’s conception of governance has emerges emerged as a result of the degeneration of the majority model of democracy. This understanding points to an authoritarian-populist tendency that does not welcome the opposition, and narrows the “us” borders while enlarging the “other” in national identity. This new authoritarianism can be traced through educational policies in the sense of the rise of the 20th century nationalist education.

PDF

___

Althusser, Louis. İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. İthaki Yayınları, 2010.
Anderson, Benedict. Hayali Cemaatler. Çev.: İskender Savaşır, Metis Yayınları, İstanbul, 2004.
Balta, Evren ve Süheyla Demir. “Tarih, Kimlik ve Dış Politika: Rusya Federasyonu Güncel Tarih Ders Kitaplarında Osmanlı-Türk İmajı”. Bilig, Kış 2016, Sayı: 76.
BBC Türkçe, “Putin'in danışmanı Surkov: Geleceğin ideolojisi Putinizm olacak, herkes buna alışmalı” https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47209500, 12.02.2019, erişim tarihi: 24.06.2019.
Brubaker, Rogers. Citizenship and Nationhood in France and Germany. Cambridge, Harvard University Press, 1992.
Çetin, Halis. “Devlet, İdeoloji ve Eğitim”. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 25(2), 2001.
Dahl, Robert A. Demokrasi ve Eleştirileri. Çev. L. Köker. Yetkin Yayınları. Ankara, 1993.
Delanty, Gerard ve Patrick O’Mahony. Nationalism and Social Theory. London: Sage, 2002.
Deutsche Welle, “Macar okulları askerileştiriliyor”, 14.08.2017, https://www.dw.com/tr/macarokulları-askerileştiriliyor/a-40087629, erişim tarihi: 24.06.2019.
Fiori, Giuseppe. Antonio Gramsci: Life of a Revolutionary. Londra: New Left Books, 1970.
Gellner, Ernest. Uluslar ve Ulusçuluk, Çev.: Günay Göksu Özdoğan ve Büşra Ersanlı. Hil Yayın. 2013.
Gençkal Eroler, Elif. “Dindar Nesil Yetiştirmek: Türkiye’nin Eğitim Politikalarında Ulus ve Vatandaş İnşası (2002-2016). İletişim Yayınları. İstanbul, 2019.
Giovanni, Sartori. Demokrasi Teorisine Geri Dönüş. Çev. T. Karamustafaoğlu – M. Turhan. Yetkin Yayınları. Ankara, 1996.
Gözler, Kemal. Anayasa Hukukunun Genel Esasları. 7. Basım, Ekin Basımevi. Bursa, 2015.
Güvenç, Bozkurt. “Tarihi Perspektifte Kimlik Sorunu Özdeşimlerini Belirleyen Bazı Etkenler”, Tarih Eğitimi ve Tarihte “Öteki” Sorunu. 2. Uluslararası Tarih Kongresi Tebliğler. Tarih Vakfı Yurt Yayınları. İstanbul, Ekim 2014.
Hobsbawm, Eric J. Milletler ve Milliyetçilik: Program, Mit, Gerçeklik. Ayrıntı Yayınları. İstanbul, 2006.
Lijphart, Arend. Çağdaş Demokrasiler (Yirmi Bir Ülkede Çoğunlukçu ve Oydaşmacı Yönetim Örüntüleri). Çev: E. Özbudun, E. Onulduran. Yetkin Yayınları. Ankara.
Lijphart, Arend. Patterns of Democracy (Government Forms and Performance in Thirty-Six Countries).
First Edition. Yale University Press. New Haven and London, 1999. Oran, Baskın. Etnik ve Dinsel Azınlıklar: Tarih, Teori, Hukuk, Türkiye. Literatür Yayınları. İstanbul, 2018.
Özdoğan, Günay Göksu, Füsun Üstel, Karin Karakaşlı, Ferhat Kentel. Türkiye’de Ermeniler: CemaatBirey, Yurttaş, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. 1. Baskı, İstanbul, Haziran, 2009.
Özkırımlı, Umut. “Türkiye’de Gayriresmi ve Popüler Milliyetçilik”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 4. Milliyetçilik, Ed. Tanıl Bora ve Murat Gültekin. İletişim Yayınları. 4. Baskı, 2009.
Özkırımlı, Umut. Milliyetçilik Üzerine Güncel Tartışmalar: Eleştirel Bir Müdahale. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, Ekim 2010.
Robertson, R. ‘Glocalization: Time-spaceandhomogeneity-homogeneity’. In M. Featherstone, S. Lashand R. Robertson (eds). Global Modernities. 25–44. London: Sage., 1995.
Swartz, David. Kültür ve İktidar: Pierre Bourdieu’nün Sosyolojisi, İletişim Yayınları, 2013.
Şenel, Alaeddin. Siyasal Düşünceler Tarihi: Tarihöncesinde İlkçağda Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş. Bilim ve Sanat Yayınları. Ankara 2013.
Tekeli, İlhan. “Tarihyazıcılığı ve Öteki Kavramı Üzerine Düşünceler”. Tarih Eğitimi ve Tarihte “Öteki” Sorunu. 2. Uluslararası Tarih Kongresi Tebliğler. Tarih Vakfı Yurt Yayınları. İstanbul, Ekim 2014.