THE BYZANTINE CASTLE IN AKBAŞ ON THRACIAN CHERSONESSOS

Gelibolu yarımadasının Çanakkale Boğazı ve Ege Denizi kıyısında birden çok doğal limanı vardır. Bu limanların yeri Ege Denizi ve Çanakkale boğazına ulaşan akarsuların oluşturduğu vadilerin ağzıdır. Limanlar ise vadilerin oluşturduğu ağlar ile birbirine bağlanır. Yarımadanın bu coğrafi özellikleri Bizans dönemi emporionları için aranan niteliklerden biridir. Buna tarihi veriler de işaret etmektedir. Yarımadadaki emporionlar karadan gelen saldırılara karşı Justinianus döneminde yeniden inşa edilen kıstaktaki uzun duvar ile korumaya alınmıştır. Yazılı veriler "uzun duvar" ile eş zamanlı olarak Justinianus'un Yarımada'da savunma yapıları inşa ettirdiğini gösterir. Ancak bu arkeolojik veriler ile desteklenmez. Bu durum öncelikle Yarımada'nın askeri coğrafyası ve savunma sisteminin anlaşılmasında önemli bir sorun oluşturur. Bu sorunun çözümüne katkı sağlamak amacıyla ilk aşamada yarımadanın boğaz kıyısındaki savunma yapılarının tespit edilmesi ve belgelenmesi üzerine çalışılmıştır. Bu aşamada sırasıyla Gallipoli, Koila, Madydos ve Eleius'daki savunma yapılarına ait izler tespit edilmiş ve belgelenmiştir. Bu çalışmamızda da Yalova Vadisi'ndeki Akbaş Bizans kalesinde tespit ettiğimiz arkeolojik veriler ve arkeojeofizik çalışmalarından elde ettiğimiz sonuçların değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Eceabat ilçe sınırları içerisinde yer alan Yalova vadisi, geniş tabanlı önemli bir vadidir. Vadinin Çanakkale Boğazı kıyısında Akbaş limanı yer alır. Yalova Vadisi'nin güneybatı kenarında, kuzeydoğuya bakan yaklaşık 100 m yüksekliğindeki bir plato üzerinde, her iki yanı korunaklı arazinin orta noktasında, yaklaşık 80 m. kotta ise bir Bizans kalesi yeralır. Kale arazinin yüksek noktalarını izleyen duvarların oluşturduğu çokgen bir plana sahiptir. Savunma yapısının ilk analizleri sonucundaki ön bilgilere göre dört yapı evresi geçirdiği anlaşılır

TRAKYA CHERSONESOS’UNDAKİ AKBAŞ BİZANS KALESİ

The Thracian Chersonessos had more than one natural port on the coasts of the Hellespont and the Aegean Sea. These ports were located at the mouth of the valleys formed by the rivers that had reached the Aegean Sea and the Hellespont. The ports were connected with each other by the networks that the valleys had formed. These geographical characteristics of the peninsula were one of the qualities sought for the market places of the Byzantine period. Historical data also indicate this. The market places on the peninsula were taken under conservation with the long wall on the isthmus reconstructed against the attacks from the land in the era of Justinian. Written data show that Justinian had defensive structures constructed on the Peninsula, simultaneously with the “long wall”. However, this is not supported with archaeological data. This creates a serious problem primarily in understanding the military geography and defensive system of the Peninsula. To contribute to the settlement of this problem, at the first stage, it was intended to determine and document the defensive structures of the peninsula on the coast of the strait. At this stage, traces of the defensive structures in Gallipoli, Koila, Madytos and Eleius were detected and documented, respectively. In the present study, it was aimed to evaluate the archaeological data we detected in the Byzantine castle in Sestos-Akbaş on the Yalova Valley and the results we obtained from the archaeogeophysical studies

PDF

___

AKTEPE, M. 1950. Osmanlı’ların Rumeli’de İlk Fethettikleri Çimbi Kal’ası”, Tarih Dergisi, II, 283-306.
BUTLER, S. 1831. Geographica Classica or the Application of Ancient Geography to the Classics. Philadelphia.
CLARKE, E. D. 1813. Travels in Various Countries of Europe, Asia and Africa. Part the Second. The Quarterly Review, March – July 1813, vol. IX, London.
CROW, J. G. 1995. The Long Walls of Thrace. Constantinople and Its Hinterland. London, 109- 124.
CROW J. and RICCI, A. 1998. The Anastasian Wall Project. XVI. Araştırma Sonuçları Toplantısı 1.cilt, 239-250.
DEWING, H. B. 1971. Procopius, Buildings IV. Cambridge.
DOLEN, H. L. 1995. Herodotos, Het verslag van mijn ondersoek. Nijmegen. GODLEY, A. D. 1922. Herodotus. London.
GREATREX, G. 1995. Procopius and Agathias on the defences of the Thracian Chersonese. Constantinople and Its Hinterland, London, 125-129.
HALES, W. 1830. A New Analysis of Chronology and Geography History and Prophecy, IV. London.
HANSEN M. H. and T. NIELSEN H., An Inventory of Archaic and Classical Poleis. Oxford 2004, 909-910.
HOW W. W. and WELLS, J. 1912. A Commentary on Herodotus, II. Oxford.
ISAAC, B. 1986. The Greek Settlements in Thrace Until the Macedonian Conquest. Leiden.
KNIGHT, W. 1839. Oriental Outlines or Rambler’s Recollections of a Tour in Turkey, Greece & Tuscay in 1838. London.
LEAF, W. 1923. Strabo on the Troad, Book XIII, Cap. I. Cambridge.
MACKAY, T. S. 1976. Sesto, in: R. Stillwell (ed.), The Princeton Encyclopaedia of Classical Sites, Princeton.
MIONNET, T. E. 1822. Description de Médailles antiques, Grecques et Romaines, 2, Supplément, Paris.
PANCKOUCKE, C. L. F. 1858. Nova Scriptorum Latinorum Bibliotheca, Lipsiae.
PICARD, C. and REINACH, A. J. 1912. Voyage dans la Chersonèse et aux îles de la mer de Thrace. Bulletin de Correspondance Hellénique, 36, 275-352.
POST, H. A. V. 1830. A Visit Greece and Constantinople in the Year 1827-28, New York.
TÜRKER, A. Ç. 2006. Bizans Döneminde Orta Boğaz Bölgesi ve Madytos. I. Uluslararası Çanakkale Kongresi, İstanbul 16-18 Mart 2006, 613-625.
TÜRKER, A. Ç. 2007. Gallipoli (Kallipolis) Castle in the Byzantine Period. The Deltion of the Christian Archaeological Society, 28, 55-65.
TÜRKER, A. Ç. 2008. Çanakkale Boğazı’nda Bizans Dönemi’ne Ait Tarihi ve Arkeolojik Veriler. In: M. Demir (ed.), Çanakkale Tarihi I, 515-585, İstanbul.
TÜRKER, A. Ç. 2009. Early Christian and Byzantine Archaeology on the Valleys around Madytos, Anadolu ve Çevresinde Ortaçağ, 3, 51-74.
TÜRKER, A. Ç. 2013. Two Byzantine Cities in the middle section of the Dardanelles: Madytos and Koila, Episcopus, ciuitas, territoriumunun, Città del Vaticano 2013, Acta XVth International Conggressvs Internationalis Archaeologicae Cristianae, Toledo, 8-12.9.2008 (Ed. O. Brandt –S. Cresci, J. López Quiroga- C. Pappalardo), Città del Vaticano 2013, 105- 119.