TEMEL EĞİTİM KURUMLARINDA YÖNETİCİLERİN ETİK LİDERLİK DAVRANIŞLARI İLE İLETİŞİM BECERİLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYLERİ İLE İLİŞKİSİ

Bu çalışmanın amacı, temel eğitim kurumlarında görev yapan yöneticilerin sergiledikleri etik liderlik davranışları ile iletişim beceri düzeylerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile ilişkisini incelemektir. Çalışma genel tarama modelinde ele alınmış ilişkisel bir çalışmadır.Araştırmanın evrenini Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde resmi ve özel temel eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenler, örneklemini ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı’na bağlı Lefkoşa, Magosa ve Güzelyurt bölgelerinde yer alan resmi ve özel temel eğitim kurumlarında görev yapan 149 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Kişisel Bilgi Formu ile Etik Liderlik Ölçeği, İletişim Becerilerini Değerlendirme Ölçeği ve Örgütsel Bağlılık Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, frekans, yüzde analizleri ve standart sapma hesaplamaları yapılmış, farklılıkların belirlenmesi için t-Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi kullanılmıştır. Yöneticilerin etik liderlik düzeyleri ve iletişim becerileri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi için korelasyon analizi, yordanması için de çoklu regrasyon analizi uygulanmıştır. Araştırma verileri SPSS 21.0 programı ile analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda yöneticilerin sergiledikleri etik liderlik davranışları ile iletişim becerilerine ilişkin olarak öğretmenlerin olumlu yönde görüş bildirdikleri, bu doğrultuda çalıştıkları kurumlara olan bağlılıklarının da olumlu yönde olduğu bulunmuştur. Çalışmanın ulaştığı sonuçların etik değerlere önem veren, iletişim becerileri yüksek düzeyde olan yöneticilerle çalışan öğretmenlerin, kurumlarına olan bağlılıklarının olumlu yönde etkilenmesinin nitelikli bir eğitim-öğretim yapılmasına zemin hazırlaması bakımından önemli olduğu söylenebilir.

THE RELATIONSHIP BETWEEN ETHICAL LEADERSHIP BEHAVIORS AND COMMUNICATION SKILLS OF SCHOOL ADMINISTRATORS AND ORGANIZATIONAL COMMITMENT LEVELS OF TEACHERS IN PRIMARY EDUCATION INSTITUTIONS

The aim of this study is to examine the relationship between ethical leadership behaviors and the level of communication skills of school administrators and the level of organizational commitment of teachers working at primary education institutions. This is a descriptive study that adopts a general approach using a screening model. The population of the study consists of teachers working in public and private primary education institutions in Turkish Republic of Northern Cyprus. The sample of the study consists of 149 teachers working at public and private primary education institutions in Nicosia, Famagusta and Morphou under the Turkish Republic of Northern Cyprus Ministry of Education. In the research, data collection tools consist of Personal Information Form, Ethical Leadership Scale, Communication Skills Assessment Scale, and Organizational Commitment Scale. Arithmetic mean, frequency, percentage analysis and standard deviation calculations were carried out for the data analysis and t-Test and one- way analysis of variance was applied to determine the differences in the study. Correlation analysis was also conducted to determine the relationship between ethical leadership levels and communication skills of school principals and organizational commitment levels of teachers. At the same time, multiple regression analysis was conducted to prediction this. The data of the study were analyzed by SPSS 21.0 program. As a result of the study, it was found out that teachers gave positive opinions regarding the ethical leadership behaviors and communication skills possessed by school administrators and their organizational commitment are found to be positive accordingly. This study is important in terms of providing a more qualified educational system as teachers working with school administrators with high communication skills and ethical values will be positively affected in terms of the level of organizational commitment.

PDF

___

Ada, Ş. ve Gümüş, S. (2012). Öğretim liderliği kavramının eğitim yönetimi yüksek lisans programlarına yansıması (Türkiye ve ABD Örnekleri). International Online Journal of Educational Sciences, 4 (2), 462-474.
Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., Karaköse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 37(164).
Arslantaş, C. C. ve Dursun, M. (2008). Etik liderlik davranışının yöneticiye duyulan güven ve psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisinde etkileşim adaletinin dolaylı rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8 (1), 111–128.
Akella, D. (2012). Ethical leadership. Organization Management Journal, 9, 201.
Aydın, T. (2010). İlköğretim okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ile ilgili öğretmen görüşlerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
Aydoğan, İ. ve Kaşkaya, A. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin iletişim becerilerinin yönetici ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. GÜ. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (1), 1-16.
Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Barna, P. J. (2009). Ethical behavior in the framework of educational and ethical leadership: grounded theory research. (Doctoral Dissertation). University of Phoenix, Phoenix.
Bass, B. M. & Steidlmeier, P. (1999). Ethics, character and authentic transformational leadership behavior. The Leadership Quarterly, 10(2), 181–217.
Börü, N. ve Boyacı, A. (2016). Etik lider olarak okul yöneticilerinin özelliklerine ve davranışlarına ilişkin ortaöğretim öğretmenlerinin görüşleri (eskişehir ili örneği). International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 11/19 Fall 2016, p. 161- 214DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9984. ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY
Brown, M. E. (2007). Misconceptions of ethical leadership: how to avoid potential pitfalls. Organizational Dynamics, 36 (2), 140–155.
Brown, M. E., Trevino, L. K. & Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: a social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 117–134.
Bulut, H. (2012). Etik liderliğin ve etik iklimin çalışanların örgütsel bağlılığına ve iş performanslarına etkileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). GYTE/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
Casiadi, S. (2017). Öğretmenlerin okul müdürlerinin iletişim becerileri ve çatışma yönetimi konusunda görüşleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
Celep, C. (1996). Eğitim örgütlerinde öğretmenlerin örgütsel adanmışlığı. (Yayınlanmamış Doçentlik tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Cemaloğlu, N. ve Kılınç, A. Ç. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin algıladıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 37 (165), 137-151.
Connock, S. & Johns, T. (1995). Ethical leadership. London: Institute of Personnel and Development.
Çetinkaya, H. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin iletişim becerilerinin okul başarısına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Christie, P., Kwon M., Stoeberl I., Baumhart P. A. & Raymond, B. (2003). A Cross cultural comparison of ethical attitudes of business managers: India, Korea and the United States, Journal of Business Ethics, 46 (3), 263-287.
Dereli, Ö. (2010). Örgütsel kültürün örgütsel iletişim üzerine etkisi: örgütlerde resmi ve gayri resmi iletişim dengelerini ölçmeye yönelik bir uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Çınar, O. (2010). Okul müdürlerinin iletişim sürecindeki etkililiği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26. 1-10.
De Hoogh, A. H. B. & Den Hartog, D. N. (2008). Ethical and despotic leadership, relationships with leader's social responsibility, top management team effectiveness and subordinates' optimism: a multi-method study. The Leadership Quarterly, 19, 297–311.
Didin, Ş. N. (2014). Resmi ve özel temel eğitim kurumlarındaki yöneticilerin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki ve bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi üniversitesi/Eğitim bilimleri enstitüsü, Ankara.
Erdoğan, T. (2004). İlköğretim okullarında görevli yönetici ve öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). A. İ. B. Ü/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
Ergüç, N. (2002). İlköğretim müfredat laboratuar okulları müdürlerinin mesleki etik ilkelere ilişkin davranışları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi/ Sosyal Bilgiler Enstitüsü, Ankara.
Erel Yetim, A. (2010). Genel liselerde örgütsel iletişim ile öğretmenlerin örgütsel özdeşlemeleri arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Eisenbeiss, S. A. (2012). Re-thinking ethical leadership: an ınterdisciplinary ıntegrative approach. The Leadership Quarterly, 23, 791–808.
Everett, G. L. (1992). Teacher attitudinal commitment: a fnction of the school. the teacher and the principles leadership. Disertation Abstracts International. 52. 8. 2766.
Fidan, M. (2013). Öğretmen algılarına göre ilköğretim kurumlarında yöneticilerin iletişim becerileri ve örgütsel değerler arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Güneş, K. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin okul müdürlerinin iletişim ve motivasyon becerileri ile ilgili algı ve beklentileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Haynes, F. (2002). Eğitimde etik, (Çev. K. S. Akbaş), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Helvacı, M. A. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışı gösterme düzeyleri. Journal of World of Turks. 2(1), 391-410.
Hoşgönür, V. (2007). Sınıf yönetimi, 7. Basım, Pegem Yayınları: Ankara.
İnce, M. ve Gül, H. (2005): Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık. Konya: Çizgi Kitabevi
Konak, M. (2014). Öğretmenlerin görüşlerine göre ilkokul müdürlerinin etik liderlik davranışları ile çatışma yönetme stilleri arasındaki ilişki (Batman İli Örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
Karslı, M. D. (2006). Etkili okul yöneticiliği. İstanbul: Morpa.
Korkut, F. (1996). İletişim becerileri eğitiminin lise öğrencilerin iletişim becerilerini değerlendirme etkisi. 3P Dergisi, 4(3), 191-198.
Katz, D. & Kahn, R. L. (1997). Örgütlerin toplumsal psikoloji, (Çev. Can H, Bayar,Y). Ankara: Doğan Basımevi.
Kösterelioğlu, M. A. ve Argon, T. (2010). Okul yöneticilerinin iletişim sürecindeki etkililiğine ilişkin öğretmen algıları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 1-17.
Kurt, S. (2015). Okul öncesi eğitim kurumu yöneticilerinin iletişim becerileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
Langlois, L. & Lapointe, C. (2007). Ethical leadership in canadian school organizations: tensions and possibilities. Educational Management Administration & Leadership, 35 (2) 247–260.
Lunenburg, F. C., Ornstein, A. C. (2013). Educational administration. (Çeviri Editörü: Gökhan Arastaman). Ankara: Nobel Akademic Yayıncılık.
Memişoğlu, S. P. ve Kalay, M. (2017). İlkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve motivasyonları arasındaki ilişki (Bolu ili örneği). International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 12/4, p. 367-392 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11379. ISSN: 1308-2140, ANKARA- TURKEY
Okechukwu, B. O. (2012). Ethical leadership and good governance in nigerian local governments. dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy public policy and administration. Walden University. http://scholarworks.waldenu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2035&context=dissertations adresinden 25.07.2017 tarihinde indirilmiştir.
O’Reilly, C. A. & Chatman, J. A. (1986). Organizational commitment and psychological attachment: The effects of compliance. Identification and Internalization on Prosocial Behavior. Journal of Applied psychology, 71. 492-499.
Özdemir, M. (2009). Lise öğretmenlerinin etik liderlik ve sosyal adalet algıları arasındaki ilişki: İstanbul Avrupa yakası örneği), (Yayınlanmamış yüksek lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Rowden, R. W. (2000). The Relationship Between Charismatic Leadership Behaviors and Organizational Commitment. The Leadership and Organization Development Journal. 21(1), 30 -35.
Schminke, M., Ambrose, M. L. & Neubaum, D. O. (2005). The effect of leader moral development on ethical climate and employee attitudes. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 135-151.
Su, A. (2015). Başarı belgesi almış okul yöneticilerinin etik liderlik uygulamalarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Terzi, A. R. ve Kurt, T. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 166.
Teyfur, M. Beytekin, O. F. Yalçınkaya, M. (2013). İlköğretim okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ile okullardaki örgütsel güven düzeyinin incelenmesi (İzmir ili örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 84-106.
Tiryaki, T. (2005). Örgüt kültürünün örgütsel bağlılık üzerine etkileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kütahya
Tombak, N. ve Bakan, H. (2014). İlköğretim okulu yöneticilerinde etik liderlik: Muğla ili örneği. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 95-121.
Tuna, M., Bircan, H. ve Yeşiltaş, M. (2012). Etik liderlik ölçeği’nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 26 (2), 143-155.
Turhan, M. (2007). Genel ve mesleki lise yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının okullardaki sosyal adalet üzerindeki etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Tutar, I. (2010). Etik liderlik ve yöneticilerin etik sorumluluklarının değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
Türkmen, Ş. (2003). Okullarda yönetim etkinlikleri. Alp Yayınevi: Ankara.
Uğurlu, C. T. ve Üstüner, M. (2011). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 434-448.
Uluöz, T. (2016). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin yıldırma yaşama düzeyleri ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Yakın Doğu Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
Yalçın, S. (2014). Öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş yaşam kalitesi ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi/Eğitim bilimleri enstitüsü, Erzurum.
Yıldız, K. (2013). Örgütsel bağlılık ile örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 8/6, p. 853-879, ANKARA-TURKEY.
Yılmaz, E. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Yılmaz, H. (2015). Okul yöneticilerinin kişiler arası iletişim Becerilerinin okul öncesi öğretmenlerinin görüşleri açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk üniversitesi/Sosyal bilimler enstitüsü, Konya.