202103

ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN HOŞGÖRÜ EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ

Bu araştırmanın amacı ortaokul 6,7 ve 8.sınıf öğrencilerinin hoşgörü eğilimlerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Bu amaç doğrultusunda incelenecek değişkenler literatüre dayanarak, cinsiyet, aile yapısı ve gelir durumu, anne-baba meslek durumu ve eğitim düzeyi, günlük TV izleme ve internet kullanma süresi, kitap okuma sıklığı ile sınıf düzeyi olarak belirlenmiştir. Araştırma nicel araştırma türlerinden betimsel tarama modeline uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma evrenini 2015 - 2016 eğitim öğretim yılında Uşak ilinde öğrenimine devam etmekte olan ortaokul öğrencileri, örneklemini ise kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle seçilmiş Uşak iline bağlı Banaz ilçesinin merkezinde bulunan bir devlet ortaokulunda 6,7 ve 8.sınıflarda öğrenimine devam eden toplam 252 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Çalışkan ve Sağlam (2012) tarafından geliştirilen 18 madde ve 3 alt boyuttan (Empati, Değer ve Kabul) oluşan "Hoşgörü Eğilimleri Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmada iç güvenirlik katsayısı ,76 hesaplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel istatistiklerden yüzde ve frekans, fark testlerinden bağımsız gruplar için t testi, tek yönlü varyans analizi, doğrulayıcı faktör analizi, Brown- Forsythe ve Welch testlerine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda; öğrencilerin cinsiyet, aile yapısı, anne ve baba meslek, anne ve baba eğitim durumu, aile gelir durumu, günlük internet kullanma, televizyon izleme ve kitap okuma sıklığı değişkenleri açısından hoşgörü eğilimlerinde istatistiksel anlamda fark görülmezken; sınıf düzeyi değişkenine göre 6. sınıf öğrencileri lehine anlamlı fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

INVESTIGATION OF TOLERANCE TRENDS OF SECONDARY SCHOOL STUDENTS

The purpose of this study is to investigate the tolerance dispositions of 6th, 7th, and 8th students by various variables. In the line of this aim, based on the literature screened, we determined these variables as gender, family structure, and income level, their profession statues, and their educational level, daily watching TV, and internet usage hours, the frequency of reading books, and class grade. The research was carried out by descriptive survey model of quantitative research methods. The study universe of the research consisted of all middle school students studying in Uşak province. The sample included 252 students studying at 6, 7 and 8 grades in a public school, and chosen by convenient sampling method. “Tolerance Dispositions Scale” including 18 items, and 3 sub-dimensions (Empathy, Values, and Acceptance), and developed by Çalışkan & Sağlam (2012) was used as the data gathering tool. Internal consistency coefficient was computed to be .76. The percentile, and frequency of descriptive statistics, independent samples t tests, one-way variance analysis, confirmatory factor analysis, Brown Forsythe, and Welch tests were performed on the data obtained. The results indicated that there is no significant difference by gender, family structure, their profession statues, and their educational level, daily watching TV, and internet usage hours, the frequency of reading books although 6 th students have significantly more tolerance dispositions than of the others.

PDF

___

Acun, İ., Demir, M. & Göz, N. L. (2010). Öğretmen adaylarının vatandaşlık yeterlilikleri ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişki. Journal of Social Studies Education Research, 1(1), 107- 123.
Acun, İ., Yücel, C., Önder, A. & Tarman, B. (2013). Değerler: kim ne kadar değer veriyor? Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 191-206.
Ada, Ş. & Koç, M. (2000). Üniversite öğrencilerinin lisans eğitimleri süresince demokratik tutumlardaki değişmelerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. IX. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 27 Eylül 2000, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Erzurum.
Agius, E. & Ambrosewicz, J. (2003). Towards a culture of tolerance and peace. Montreal: International Bureau for Children's Rights.
Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Başaran, İ. (1995). Hoşgörü ve eğitim, hoşgörü ve eğitim toplantısı. UNESCO Türkiye Milli Komisyonu ve Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Ortak Yayın No:2, Ankara.
Bazarkulov, S. (2008). Değer öğretimi ve dinden öğrenme. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Büyükkaragöz, S. & Kesici, Ş. (1996). Öğretmenlerin hoşgörü ve demokratik tutumları. Eğitim Yönetimi, 3, 353-365.
Çalışkan, H. & Sağlam, H. İ. (2012). Hoşgörü eğilim ölçeğinin geliştirilmesi ve ilköğretim öğrencilerinin hoşgörü eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 122, 1431-1446.
Çapoğlu, E. & Okur, A. (2015). Ortaokul 8.sınıf Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerde yer alan değerler. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 90-104. DOI: http://dx.doi.org/10.19126/suje.37153
Dinç, E. & Üztemur, S. S. (2016). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin demokratik değer algılarının karikatürler aracılığıyla incelenmesi. Elementary Education Online, 15(3), 974-988. DOI: 10.17051/io.2016.79948
Doğanay, A. & Sarı, M. (2004). Elementary school students' devatian level to democratic values and comparison of the effect of overt and hidden curriculum on gaining democratic values ın terms of students and teachers opinions. Educational Administration in Theory & Practice, 39, 356- 383.
Ercoşkun, M. H. & Nalçacı, A. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının empatik beceri ve demokratik tutumlarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, (180), s. 204-215.
Gaur, A. S. & Gaur, S. S. (2009). Statistical methods for practice and research, a guide to data analysis using SPSS. New Delhi: Response Books
George, D. & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference. 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson
Gökalp, A. (2017). Akran arabuluculuk eğitiminin ortaokul 5.sınıf öğrencilerinin hoşgörü eğilimlerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
Gözübüyük, M. (2002). Türkiye’de demokrasi ve hoşgörü kültür ve eğitiminin yaygınlaşmasında sivil toplum kuruluşlarının yeri ve önemi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Güven, S. (2013). İlköğretim ders programlarının öğrenciye kazandırılması hedeflenen değerler açısından incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6(14), 355- 374.
İnel, Y. & Urhan, E. (2018). Model analizi etkinliği: ortaokul öğrencileri hangi değerleri kimden öğreniyor? Gelecek Vizyonlar Dergisi (fvj: Future Visions Journal) 2(1), 44-51. DOI: 10.29345/futvis
Kalın, Z. (2013). Ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin hoşgörü eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Kaptan, Y. S. (2015). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde hoşgörü değerinin karma yaklaşıma dayalı bilgisayar destekli etkinliklerle öğretimi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Karadağ, E., Baloğlu, N. & Yalçınkayalar, P. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan demokratik tutumları ile öğretmenlerin demokratik değerleri üzerine ilişkisel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 4(12), 65-82.
Karahan, T. F., Sardoğan, M. E., Özkamalı, E. & Dicle, A. N. (2006). Öğretmen adaylarında demokratik tutum, nevrotik eğilimler ve kendini gerçekleştirme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 149-158.
Kayri, M. (2009). Araştırmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (Post- Hoc) teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 51-64.
Kepenekçi, K. Y. (2004). Sınıf öğretmenlerine göre hoşgörü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 38, 250-265.
Keskin, Y., Öksüz, Y., Gelen, G. & Yılmaz, B. (2012). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin bazı evrensel değerleri kazanım düzeylerinin karşılaştırılması (samsun ili örneği). On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 351-374.
Kılıç, D., Ercoşkun, M. H. & Nalçacı, A. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının demokratik tutumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2-3), 9-19.
Kıroğlu, K., Elma, C., Kesten, A. & Egüz, Ş. (2012). Üniversitede demokratik bir değer olarak hoşgörü. Journal of Social Studies Education Research, 3(2), 86-104.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. (3. Edition). New York/London: The Guilford Press.
Kolaç, E. (2010). Hacı bektaş veli, mevlana ve yunus felsefesiyle Türkçe derslerinde değerler ve hoşgörü eğitimi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 55, 193-208.
Kuşdil, M. R. & Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerinin değer yönelimleri ve Scwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 45, 59-76.
MEB (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
MEB. (2009). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6-7. sınıf öğretim programı. Ankara: MEB.
Önger, S. (2013). Sosyal bilgiler eğitiminde hoşgörü (eskişehir odunpazarı ilçesi sosyal bilgiler öğretmenlerinin tutum ve görüşleri). Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Özdoğan, B. (1995). Ailede hoşgörü. Hoşgörü ve Eğitim Toplantısı, 63-69, Ankara.
Sağlam, H. İ. & Tunar, T. (2018). İlkokul öğrencilerinin aile birliğini önemseme ve hoşgörü eğilim düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 43(95), 119-136.
Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2010). A beginner’s guide to structural equation modeling. New York/London: Taylor and Francis Group.
Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: theoretical advances and empirical tests in 20 countries. Social Psychology, 25, 1-65.
Sönmez, V. & Alacapınar, G. F. (2014). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Şen, Ü. (2007). Milli eğitim bakanlığının 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yolunda türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara..
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve lisrel uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics. (6 Edition). New York: Pearson.
Taş, H. (2018). Hoşgörü tutum ölçeği: bir ölçek geliştirme çalışması. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 13(4), 1169-1192. ISSN: 1308-2140. www.turkishstudies.net,DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies. 12884, ANKARA-TURKEY.
Tatar, F. A. (2009). Okul öncesi eğitiminde (5–6 yaş) hoşgörü eğitimi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Taysı, M. R. & Çelik, Ş. (2018). Homojen olmayan varyans varsayımı altında ortalamaların eşitliği için brown-forsythe ve welch istatistiklerinin mısır verimi örneğine uygulanması. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 30(1), 23-27.
Theodorson, G. A. & Theodorson, A. (1979). A modern dictionary of sociology. New York: Barnes & Noble.
Turan, İ., Şimşek, Ü. & Aslan, H. (2015). Eğitim araştırmalarında likert ölçeği ve likert tipi soruların kullanımı ve analizi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 186-203.
Türe, H. & Ersoy, A. F. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin hoşgörü algısı. Journal of Social Studies Education Research, 5(2), 31-56.
Türe, H. & Ersoy, A. F. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin hoşgörü eğitimine bakışı ve hoşgörü eğitimine ilişkin uygulamalar. Anadolu Journal of Educational Sciences International,5(1), 57-87.
Üste, B. R. (2007). İnsan hakları eğitimi ve ilköğretimdeki önemi. Ege Akademik Bakış.7(1), 295-310.
Weidenfeld, W. (2002). Constructive conflicts: tolerance learning as the basis for democracy. Prospects, 32(1), 95-102.
Yaman, H., Taflan, S. & Çolak, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 107-120.
Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimi’ne genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 19, 499- 522.
Yazıcı, K. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(159), 165 - 178.
Yeşil, R. (2002). Okul ve ailede insan hakları ve demokrasi eğitimi. Ankara: Nobel Publishing.
Yiğit, E. Ö., Çengelci, T. & Karaduman, H. (2013). Teknolojinin değerlere yansıması konusunda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının görüşleri. Journal of Social Studies Education Research, 4(1), 73-96.