SOSYOLOJİ EĞİTİMİ VE TOPLUMSAL FAYDALARI

Sosyoloji 1789 yılında gerçekleşen Fransız ihtilalından sonra Fransa'da, XVIII ve XIX. Yüzyılda da İngiltere, Almanya ve Avrupa'da oluşan sanayi toplumunda gelişen toplumsal sorunları çözmek amacıyla ortaya çıkmıştır. Sosyoloji ilk yıllarda batı'da yaşanan olumsuzluklara karşı reformcu ve düzenleyici bir bilim olarak düşünülmüş, yaşanan sorunları giderecek bir bilim olarak kabul edilmiştir. Hem sosyolojiye hem de sosyolojik çalışmalara o gözle bakılmıştır. Sosyolojinin Osmanlı ve Türkiye'deki durumu da bundan farklı olmamış, Osmanlı'da sosyoloji Batılılaşma politikalarının bir ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Osmanlı Devletinin içeride ve dışarıda yaşamış olduğu siyasi, askeri, sosyal, kültürel vb. pek çok alanda yaşadığı sıkıntılar karşısında devlete kurtuluş reçetesi sunacak bir bilim olarak görülmüştür. Sosyolojinin Osmanlı İmparatorluğu'na girişi de böyle bir umut ve beklenti ile olmuştur. Osmanlıda sosyolojinin ders olarak öğretilmesi üniversiteden önce lisede söz konusu olmuş, Ziya Gökalp 1910-1911 yıllarında Selanik'te İttihat ve Terakki okulunda sosyoloji dersi vermiştir. Üniversitede sosyoloji eğitiminin başlangıcı ise 1912'dir. Üniversite bünyesinde sosyolojinin bağımsız bir kürsü/bölüm haline gelmesi ile ilgili kısmi belirsizlikler bulunmakla birlikte 1914 yılı benimsenmiştir. Ülkemizde 1981 yılında kurulan Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) ile sosyoloji eğitimi ile ilgili düzenleme yapılmıştır. Bundan sonraki süreçte de sosyolojı eğitimi üniversitelerimizde daha yaygın hale gelmiştir. 2014 eğitim öğretim yılında üniversitelerde Türkçe, İngilizce, 1. ve 2. Öğretim programları dahil 154 ayrı sosyoloji programı yer almaktadır. Bundan ayrı olarak Anadolu Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesine bağlı açık öğretim Fakültelerinde de Sosyoloji bölümleri bulunmaktadır. Dolayısıyla sosyoloji eğitiminde önemli bir gelişme kaydedilmiştir. Son yıllarda gelişen ve değişen şartlar hem sosyoloji eğitimine hem de sosyologlara ihtiyacı artırmıştır. Günümüzde Sosyoloji eğitimi artık bir zorunluluk haline gelmiştir. Her geçen gün önem kazanması da böyle bir zorunluluğun sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bu eğitimin alınması hem toplumdaki uyumu hem de kalite ve başarıyı artıracaktır.

SOCIOLOGY EDUCATION AND THE BENEFITS TO SOCIETY?

The study of sociology arose in 1789 in France after the French Revolution and was established to solve the problems of the industrialized world of England, Germany, and Europe in the 18th and 19th centuries. It began as a means to solve societal problems and the ultimate goal was to bring structure and reform to the Western world. Both sociology and sociological studies were accepted as a solution to those problems. The role of Sociology in the Ottoman Empire and Turkey was not much different. Sociology emerged in the Ottoman Empire as a product of Western politics and it was hoped that it would serve as a prescription for salvation from the internal and external struggles the government was having in regards to political, military, social, and cultural issues. It was this hope and these expectations that introduced Sociology into the Ottoman Empire. During the Ottoman Empire, Sociology was first introduced in high schools before it was introduced in universities; the first course was taught by Ziya Gokalp at the Union and Progress school in Selanik from 1910-1911. Universities began offering Sociology as part of their curriculum in 1912. Eventhough, Sociology was an independent study it sheltered different views, it took a couple of years for it to gain popularity and did not truly embrace the concept until 1914. The Higher Education Council (YOK), was found in 1981 in our country, have made adjustments in the sociology department. In the period of time after this it has become more common. In 2014 there were over 154 different sociology programs offered across all universities in Turkish and in English. Sociology was also offered in public universities such as Anadolu University, Ataturk University, and Istanbul University. In spite of all these developments and the importance of sociology education in our country, there still is not enough emphasis put on sociological education and our Sociologists are grossly underappreciated. Based on the circumstances that have risen in recent times there is a greater need for sociological education and sociologists in our society. Not only will this foster a more harmonious environment, it will also ensure that we have a more successful future with a better quality of life.

PDF

___

Aktay Yasin, "Sosyolojik Bilginin İtibarı ve Sosyolog İstihdamı", Yeni Şafak Gazetesi 9 Şubat 2009,
Aktay Yasin, Türk Sosyoloji Tarihine Eleştirel bir Katkı, Küre Yayınları, 2010 İstanbul, s.188
Aslan Cahit, Sosyolojiye Giriş (Kavramlar ve Kullanımları), Karahan Kitabevi, 2005 Adana,
Aydın Mustafa, Kurumlar Sosyolojisi, Açılım Kitap, 2013 İstanbul
Bal Hüseyin, Kent Sosyolojisi, Sentez Yayıncılık, 2015 İstanbul;
Bal Hüseyin, Suç Sosyolojisi, Fakülte Kitabevi, 2003 İsparta,
Ballantine Jeanne H. - Cargan Leonard, Sociological Footprints, Wadsworth Group, 2002 America
Bulut Yücel, "Türkiye'de Sosyoloji Eğitimi", Sosyoloji Dergisi, 3.Dizi, 23.sayı, 2011,
Bulut Yücel; Türkiye'de Sosyolojinin 100. Yılı, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 28. Sayı, 2014/1,
Canatan Kadir - Yıldırım, Ergün Aile Sosyolojisi, Açılım Kitabevi, 2013 İstanbul,
Cirhinlioğlu Zafer, Sağlık Sosyolojisi, Nobel Yayın, 2001 Ankara
Coşkun İsmail, "Sosyoloji Bölümünün Tarihine Dair", 75. Yılında Türkiye'de Sosyoloji, Bağlam Yayıncılık, 1991 İstanbul,
Çelebi Nilgün, "Türkiye'de Sosyoloji: Bir Kısa Bakış", Türk Sosyologları ve Eserleri-II, Editörler: Ertan Eğribel-Ufuk Özcan, Kitabevi, İstanbul 2010,
Doğan İsmail, Sosyoloji (Kavramlar ve Sorunlar), Pegem Akademi, 8.Baskı, 2009 Ankara, Dönmezer Sulhi, Sosyoloji, 10. Baskı, Beta Yayın, 1990 İstanbul;
Ergun Doğan, "Türkiye'de Cumhuriyet Döneminde Sosyoloji ve Gelişmesi", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, c.8, İletişim Yayınları, 1983 İstanbul,
Ergun Doğan, 100 Soruda Sosyoloji El Kitabı, 8. Baskı, İmge Kitabevi, 2006 Ankara,
Giddens Anthony, Sosyoloji, Yayına Hazırlayan: Cemal Güzel, Ayraç Yayınevi, 7.Baskı, Ankara 2005,
Günay Ünver, Din Sosyolojisi, İnsan Yayınları, 2003 İstanbul
İlyasoğlu Aynur, "Türkiye'de Sosyolojinin Gelişmesi ve Sosyoloji Araştırmaları", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, c.8, İletişim Yayınları, 1983 İstanbul,
Joseph H. Fichter, Sosyoloji Nedir, (Çev. Nilgün Çelebi), Anı Yayıncılık, 2012 Ankara
Kaçmazoğlu Bayram, Türk Sosyoloji Tarihi: Meşrutiyetten Cumhuriyete, Anı Yayıncılık, Ankara, 2010,
Kaçmazoğlu H.Bayram, Türk Sosyoloji Tarihi Üzerine Araştırmalar, Birey Yayıncılık, 1999 İstanbul,
Kocabaş Elif Feyza - Hanedar, Ayşegül,Sosyolojimizin Sosyolojisi 100.Yılında Sosyolojimizin Sorunları, Sosyoloji Alanı Ortaöğretim Öğrencileri Arası Proje Yarışması, TÜBİTAK, 2013 İsparta Kongar Emre, Türk Toplum Bilimcileri, c.I-II, Remzi Kitapevi, 1982 İstanbul,
Macionis Jhon J., Sociology, (Çeviri Editörü: Vildan Akan), 13. Basımdan Çeviri, Nobel Yayınları, 2012 Ankara
Özbey Kerem, "Türkiye'de Sosyolojinin Tarihsel ve Kurumsal Kökenleri: Ziya Gökalp ve Prens Sabahattin", Türkiye'de Sosyolojinin Yüzyıllık Serüveni, Editör: Hale Okçay, Duvar Yayınları, 2015 İzmir,
Özçelik Adak Nurşen, Sağlık Sosyolojisi Kadın ve Kentleşme, Birey Yayıncılık,2002 İstanbul Özkalp Enver, Sosyolojiye Giriş, Ekin Yayınevi, 2013 Bursa
Parin Suvat - Demirci Emin Yaşar, "Türkiye'de Yükseköğretimde Sosyoloji Öğretimi: Bir Dönemselleştirme Denemesi (1914-2014)", Sosyoloji Dergisi, 3.Dizi, 29.sayı, 2014/2,
Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Yeni Baskı, c.2, Ankara 1988,
Türkdoğan Orhan, Türkiye'de Köy Sosyolojisi, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2006 İstanbul
Türkiye'de Sosyoloji (isimler-Eserler), Derleyen: M. Çağlar Özdemir, Phoenix Yayınevi, c.I.II, Ankara 2008,
Zıjdrerveld Anton C., Kültür Sosyolojisi (Kültür Sosyolojisine ve Metodolojisine Giriş), (Türkçesi: Kadir Canatan), Açılım Kitabevi, 2013 İstanbul,
Zincirkıran Mehmet, Sosyoloji, Dora Yayınları, 2015 Bursa,