193113

ÇARESİZLİĞİ ÖĞRENEN KADIN: ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK

Toplumsal cinsiyet hem dünyada hem de ülkemizde tartışılmakta olan ve üzerinde durulması gereken önemli sorun alanlarından biridir. Erkek egemen bir nitelik taşıyan toplumdaki toplumsal ve kültürel kalıpların/kalıp yargıların, bireylere aktarılması olan toplumsal cinsiyet, bu aktarım sürecinde aynı zamanda kadınlara, öğrenilmiş çaresizlikle kendi hayatlarının kontrolünün kendilerinde olmadığını, ne yaparlarsa yapsınlar, var olan bu kalıp yargıları aşamayacaklarını, kaderlerine boyun eğmeleri gerektiğini öğretmektedir. Öğrenilmiş çaresizlik, mevcut toplumsal yapıdaki sosyalleşme süreciyle, bireye neleri yapması neleri yapmaması gerektiğini o kadar güçlü bir şekilde öğretir/verir ki, o kişi (genelde bu kişi kadındır) toplumsal yaşam alanında o kalıp yargı ve kuralların dışına çıkamayıp, yeni/farklı geçirmeyerek, olması gerektiği gibi tutum ve davranış göstererek, bir anlamda kaybetmeyi öğrenir. bir eylemde/denemede bulunmayı aklından bile

A WOMAN WHO LEARNS HELPLESSNESS: LEARNED HELPLESSNESS

Social gender is one of the significant problem areas that are discussed both around the world and in our country, which should be emphasized. Social gender, which means transferring the social and cultural patterns/stereotypes in a paternalist society to individuals, also teaches women in this process through learned helplessness that they do not control their lives, they cannot overcome these stereotypes no matter what they do, and they should give in to their destiny. Learned helplessness teaches individuals what they should and should not do through the socialization process in the current social structure (and this person is generally a woman) that they learn to lose in a way, by demonstrating attitudes and behaviours that should be by not even thinking about trying a new/different act/trial without going beyond those stereotypes in life. Women, who are defined in accordance with men in the process of socialization as a result of many elements in the society such as sociocultural and economic and seen as a creature that is rendered weak, dependent and to be possessed by marginalizing them, develop the understanding of fatalism in the real sense, in the process of making decision about their lives. This study will address the effect of learned helplessness in the framework of the current social gender perception on the situation/position of women who are trying to get a place in the society (both in private and public areas). Articles, books, magazines and the Internet were reviewed with regard to the research by applying to documentary observation in this study in the form of compilation, and in the subsequent process, the data available were interpreted and reported after being gathered under suitable titles.

PDF

___

Adaçay, F.R. (2014). Toplumsal Cinsiyet ve Kalkınma, Bursa: Ekin Yayınları.
Aras, G. (2015). Kadın ve Kadın Algısı, Dünyada ve Türkiye'de Kadın ve Şiddet (İç.), Edt.: Murat Korkmaz, Emine Demiray, Ümran Sevil, Şengül Hablemitoğlu, Yavuz Taşkıran, ss.193-230, Ankara: Nobel Yayınları.
Ayan, S. (2014). Cinsiyetçilik: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Dergisi, Sayı:36, ss.147-151, Sivas.
Aydın, A.G. (1985). Sosyal Başarı Eğitimi İle Sosyal Beceri Eğitiminin Çocuklarda Öğrenilmiş Çaresizlik Davranışının Ortadan Kaldırılmasına Etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, http//tez2.yok.gov.tr, Ankara.
Bayat, B. (2002). Örgütlerde Güdülenme Yetersizlikleri ve Geri Çekilme-Kaçınma Davranışlarını Açıklamada Kullanılabilecek Bir Model: Öğrenilmiş Çaresizlik, Gazi Üniversitesi İ.İ. B.F. Dergisi, Sayı:3, ss.1-14, Ankara
Bayhan, V. (2012). Beden Sosyolojisi ve Toplumsal Cinsiyet, Doğu-Batı Düşünce Dergisi, Yıl:16, Sayı:63, Aralık-Ocak, ss.147-164, Ankara:Doğu-Batı Yayınları.
Bebel, A. (1991). Kadın ve Sosyalizm, Çev.: S.N. Kaya, İstanbul: İnter Yayıncılık.
Bulduk, S. (2002). Öğrenilmiş Çaresizliğin Genelleme Sorunu: Görev Etkisi, Türk Psikoloji Dergisi, 17 (50), ss.77-88, Öğrenilmiş çaresizlik tanım. Ekle s.78.
Demez, G. (2005). Kabadayıdan Sanal Delikanlıya Değişen Erkek İmgesi, İstanbul: Babil Yayınları.
Demirer, T. (2015). ...Ve Kadınlar, , Liberalizm/Muhafazakarlık Kıskacında Kadın (İç.), ss.15-43, Ankara: Kaldıraç Yayınları.
Direk, Z. (2012). Queer Kuram ve Cinsiyet Farklılığı, Cinsellik Muamması Türkiye'de Queer Kültür ve Muhalefet (İç.) Der.:Cüneyt Çakırlar, Serkan Delice, ss.72-92, İstanbul: Metis Yayınları.
Dökmen, Z. (2014). Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Ercan, C.A. (2014). Cinsiyetin Toplumsal Rol'deki Yeri Elfriede Jelinek'in Seçilmiş Romanlarında Kadınlık, Konya: Çizgi Kitabevi.
Erden, S., Ümmet, D. (2014). Examination of High School Students Learned Resourcefulness: A Review, International Online Journal of Education Sciences, ss.71-80.
Erdoğan, M.T. (2010). Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Sağlanmasında Medya Okur-Yazarlığının Rolü, T.C. Başbakanlık Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü (Uzmanlık Tezi), Ankara: Elma Teknik Basım Matbaacılık.
Erkuş, A. (1994), Psikoloji Terimler Sözlüğü, Ankara: Doruk Yayınları.
Ersever, H. (1993). Öğrenilmiş Çaresizlik, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt:26, Sayı:2, ss.621-632, Ankara.
Fine, C. (2010). Toplumsal Cinsiyet Yanılsaması, Zihnimiz, Toplum ve Nörocinsiyetçilik Nasıl Fark Yaratıyor?, Çev.: Kıvanç Tanrıyar, İstanbul:Sel Yayınları.
Goldman, E. (2006). Evlilik ve Aşk, Dans Edemeyeceksem Bu Benim Devrimim Değildir (İç.), ss.21-34, İstanbul: Agora Kitaplığı.
Goldman, E. (2006). Kadınların Özgürleşme Trajedisi, Dans Edemeyeceksem Bu Benim Devrimim Değildir (İç.), ss.77-88, İstanbul: Agora Kitaplığı.
Gül, H., Oktay, E., Türkiye'de ve Dünya'da Kadınların Çalışma Hayatında Yaşadıkları Cam Tavan Algıları Üzerine Kavramsal Bir Çalışma, Selçuk Üniversitesi İ.İ.B.F. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, ss.421-436. www.sead.selcuk.edu.tr/sead/article/view/146/145, Erişim Tarihi:225.07.2015.
Gümüşoğlu, F. (2013). Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet 1928-2013, İstanbul: Kaynak Yayınları.
Güntöre, S.Ö. (2004). John S. Mill'in Ahlak Anlayışı, İzmir: İlya Yayınları.
Kızılkaya, H. (2005). Anasoyluluktan Günümüze Kadın, İzmir: İlya Yayınları.
Kirman, M.A. (2004).Din sosyolojisi Terimler Sözlüğü, İstanbul: Rağbet Yayınları.
Mavili, A. (2014). Aile İçi Şiddet Kadının ve Çocuğun Korunması, Ankara: Elma Yayınları.
Mies, M. (2012). Dünya Ölçeğinde Ataerki ve Birikim Uluslar Arası İşbölümünde Kadınlar, Çev.: Yıldız Temurtürkan, Ankara: Dipnot Yayınları.
Mutluer, N. (2013). Cinsiyet Halleri Türkiye'de Toplumsal Cinsiyetin Kesişim Sınırları, Der.:N. Mutluer, İstanbul: Varlık Yayınları.
Norman, D. (1988). The Psychology of Everyday Actions. Edt.: D. Norman, The Psychology of Everyday Things, New York:Basic Books. Pp.34-53.
Özbudun, S. (2015). 'Serbest Piyasa' Kadınları Neden Özgürleştirmez, Liberalizm/Muhafazakarlık Kıskacında Kadın (İç.), ss.55-72, Ankara: Kaldıraç Yayınları.
Özbudun, S. (2015). 'Aileye Mahsus'tur (Başka) Tecavüzcü Giremez!, Liberalizm/Muhafazakarlık Kıskacında Kadın (İç.), ss.129-134, Ankara: Kaldıraç Yayınları.
Özpınar, S. (2015).Sosyal Dışlanma ve Kadın Sağlığı, Dünyada ve Türkiye'de Kadın ve Şiddet (İç.), Edt.: Murat Korkmaz, Emine Demiray, Ümran Sevil, Şengül Hablemitoğlu, Yavuz Taşkıran, ss.437-487, Ankara: Nobel Yayınları.
Palabıyık, A. (2012). Toplumsal Cinsiyete Sosyolojik Bir Yaklaşım: Ortadoğu'nun Halleri, DoğuBatı Düşünce Dergisi, Yıl:16, Sayı:63, Aralık-Ocak, ss.225-257, Ankara:Doğu-Batı Yayınları.
Poyraz, E., Özben, Y. (2015). Eksik Etek, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Polatçı, S., Boyraz, E. (2010). Öğretmenlerin Öğrenilmiş Güçlüklerinin Kaynak ve Sonuçlarına İlişkin Bir Model Önerisi, Atatürk Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, ss.137-151. Erzurum.
Sancar, T.Y. (2014). Şiddet Kültürü ve Ceza Hukuku Açısından Kadına Yönelik Şiddet, Kadına Yönelik Şiddet ve Ev-İçi Şiddet (İç.) Edt.:Funda Kaya, Nadire Özdemir, Gülriz Uygur, ss.119-136, Ankara: Savaş Yayınları.
Sekman, M. (2006). Herşey Seninle Başlar, İstanbul: Alfa Yayınları.
Sevil ve Diğ. (2015). Türkiye'de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet, Dünyada ve Türkiye'de Kadın ve Şiddet (İç.), Edt.: Murat Korkmaz, Emine Demiray, Ümran Sevil, Şengül Hablemitoğlu, Yavuz Taşkıran, ss.565-628, Ankara:Nobel Yayınları.
Şen, H. (2014). Çocuk Gelinler: Evcilikten Evliliğe, Ankara: Detay Yayıncılık.
Terzioğlu, F, Taşkın, L. (2008). Kadının Toplumsal Cinsiyet rolünün Liderlik Davranışlarına ve Hemşirelik Mesleğine Yansımaları, Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, ss.62-67.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı, (2008). 2008-2013 Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara. http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/TCEUlusaleylemplani.pdf . Erişim Tarihi:28.10.2015.
Tutar, H. (2007). Örgütsel Eylemsizliği Açıklama Aracı Olarak Öğrenilmiş Çaresizlik 'İş, Güç', Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt:9, Sayı:4, ss.142-161.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TR), T.C. Anayasası, www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf. Erişim Tarihi:14.10.2015.
Uluocak, Ş., Aslan, C. (2011). Kadın Bakış Açısından Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Çanakkale: Çanakkale Kitaplığı Akademi Yayınları.
Uluocak ve Diğ. (2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Kadına Yönelik Şiddet, Ankara:Paradigma Akademi Yayınları.
Uygur, G., Gürgey, İ.Ç. (2014). Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Hakları İhlali ve Bunun Bir Örneği Olarak Kadına Yönelik Şiddet, Kadına Yönelik Şiddet ve Ev-İçi Şiddet (İç.) Edt.:Funda Kaya, Nadire Özdemir, Gülriz Uygur, ss.9-77, Ankara: Savaş Yayınları.
Yaşar, R. (2007). Depresyonun Kadınlaşması, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:17, Sayı:2, ss.251-281, Elazığ.
Yavuz, R. (2000). Kültür ve Şiddet, Biyolojik, Sosyolojik, Psikolojik Açıdan Şiddet (İç.), Edt.: İbrahim Balcıoğlu, ss.103-108, İstanbul: Yüce Yayınları.
Zeybekoğlu, Ö. (2013). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Erkeklik Olgusu, Ankara: Eğiten Kitabevi.
30AğustosZaferİlkokulu,http//mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/40/01/705013/dosyalar/2013_ 12/19041629_renlmareszlk.pdf, Erişim Tarihi:18.10.2015.