UNUTULMAYA YÜZ TUTAN FOLKLORİK DEĞERLERİN KİŞİLERARASI İLETİŞİME KATKISI: GÜMÜŞHANE ÖRNEĞİ
İletişim, insanların birbirini anlamasında kullandıkları en etkili yollardan birisidir. Böylelikle iletişim, kişileri birbirine yaklaştırır ve aralarında bir bağ kurulmasına yardımcı olur. Kişilerarasında kurulan iletişimde bağları güçlendiren ve iletişimin devamını sağlayan birtakım unsurlar bulunmaktadır. Bu unsurlardan birisi de geçmişten günümüze miras bırakılan ve en özel hazinelerimizden olan folklorik değerlerimizdir. Bir annenin ağlayan çocuğunu uyutmak için mırıldandığı ninnilerden, her biri ayrı bir mesaj yüklü olan türkülere, içinde sevinçleri, üzüntüleri, nükteli sözleri barındıran manilere kadar pek çok folklorik değer, etkili bir kişilerarası iletişimin gerçekleştirilmesi için bir araç olarak kullanılmıştır. Ancak geçmişte insanları bir araya getirme, kaynaştırma, aynı dili konuşma, bir duygu etrafında toplanma gibi kültürel mirasa sahip olan folklorik değerlerimiz, modern yaşam şartlarının insanı tutsak ettiği günümüzde zamana yenik düşerek ne yazık ki unutulmaya yüz tutmuştur. Bu bağlamda kişileri birbirine kaynaştıran folklorik değerlerde ne tür mesajlar verildiği, neler anlatıldığı ve hepsinden önemlisi de kişilerarası iletişime sağladığı katkıları araştırmak amacıyla böyle bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışmada Gümüşhane merkezinde, ilçelerinde ve köylerinde yaşayan 65 yaşının üzerinde olan on iki kişi ile yüz yüze görüşmeler yapılarak, geçmişte folklorik değerlerin kişilerarası iletişimde ne şekilde kullanıldığı araştırılmıştır. Görüşmeler sırasında söz konusu folklorik değerlerin geçmişte insanlar arasında bir bağ kurmak, onları bilgilendirmek, eğitmek ve eğlendirmek amacıyla kullanıldığı bilgisine ulaşılmıştır. Görüşmeye katılanların, kişilerarası iletişimde bir araç olarak türkü ve maniyi daha çok kullandığı tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra görüşmede, folklorik değerlerin duygu ve düşünce aktarımını kolaylaştırarak kaynaştırmada etkili olduğu; fakat modern hayatla birlikte bu değerlerin unutulmaya başladığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada ayrıca katılımcıların kişilerarası iletişimde kullandıkları yöresel folklorik değerlerin örneklerine de yer verilmiştir.
Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/14 Fall 2015, p. 109-134
Communication is one of the most efficient ways people use to understand each other. In this way, communication closes up people to each other and helps them to associate. There are some elements in communication established between persons which strengthened relations and supplied communication continue. One of these elements is our folkloric values that bequeathed a legacy from past to today and was of our most special treasures. Many folkloric values from lullabies a mother murmured to lull her crying baby to folk songs that each of it carried a different message, and to folk poems including merriments, sadnesses, humorous words had been used as a means for rendering an efficient interpersonal communication. However, our folkloric values which had cultural heritage like lumping people together, togethering them, speaking the same language, massing around an emotion unfortunately had started to be forgotten nowadays that conditions of modern life captured the people. In this context, this kind of study had been realised with the aim to research what kind of messages togethering people were given in folkloric values, what were told and the most importantly contributions they provide to interpersıonal communication. In the study, face to face conversations with twelve persons who were above the age of 65 and lived in the center, districts and villages of Gümüşhane had been made and how folkloric values were used in interpersonal communication in the past had been researched. During the interviews, information that the mentioned folkloric values were used in the past with the aim to establish a connection among people, to inform, educate and entertain them had been reached. It had been obtained that the ones who attained the interview mostly usefolp songs and poems as a means in interpersonal communication. Right along with this, result that folkloric values enriched communication by simplifying emotion and thought conduction, and were efficient in togethering people; but these values were started to be forgotten with the beginning of modern life had been obtained in the interview. Also, samples of regional folkloric values attendees used in interpersonal communicationhad been concluded in the study.
___
- Aka, Belde (2010). "Ninnileri Psikanalatik Yaklaşımla Yeniden Okuma Denemesi", Milli Folklor Dergisi, Yıl: 22, Sayı. 88, ss. 38-43, http://www.millifolklor.com/tr/ Erişim Tarihi: 05 Haziran 2015.
- Artun, Erman (2015). "Türk Halk Kültüründe Mani Söyleme Geleneği, Manilerin İletişim Boyutu ve İşlevselliği", http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/artun_mani.pdf Erişim Tarihi: 10 Haziran 2015.
- Baki, Zeynep Safiye (2013). "Türkülü Aşk Hikayeleri Bir Gösterim Olarak", Milli Folklor Dergisi, Yıl: 25, Sayı: 99, ss. 179-184, http://www.millifolklor.com/tr/ Erişim Tarihi: 5 Haziran 2015.
- Balta Peltekoğlu, Filiz (2012). Halkla İlişkiler Nedir?, 7. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
- Bülbül, A. Rıdvan (2001). İletişim ve Etik, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Cüceloğlu, Doğan (1992). Yeniden İnsan İnsana, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Çek Cansız, Songül (2011). "Ninnilere Bağlam Merkezli Bir Yaklaşım", Turkish Studies - International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 6/4, Fall 2011, p. 61-75, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, Ankara, TÜRKİYE. http://www.turkishstudies.net/Anasayfa.aspx Erişim Tarihi: 15 Haziran 2015.
- Çıblak Coşkun, Nilgün (2013). "Türk Ninnilerine İşlevsel Yaklaşım", Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 8/4, Spring 2013, p. 499-513, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, Ankara, TÜRKİYE. http://www.turkishstudies.net/Anasayfa.aspx Erişim Tarihi: 25 Temmuz 2015.
- Çoşkun Elçi, Armağan (2011). "Sözsel ve Müzikal Varyantlaşma: Manilerin Türkü İçindeki Dönüşümü", Milli Folklor Dergisi, Yıl: 23, Sayı: 91, ss. 130-139, http://www.millifolklor.com/tr/ Erişim Tarihi: 5 Haziran 2015.
- Çubukçu, Hatice (2006). "Kişilerarası İletişimde Devingenlik: Yeni Bir İletişim Modeline Doğru", Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı: 1S, 2006: 75-87, http://www.arastirmax.com/system/files/dergiler/263/makaleler/23/1/arastirmaxkisilerarasi-iletisimde-devingenlik-yeni-bir-iletisim-modeline-dogru.pdf Erişim Tarihi: 1 Haziran 2015.
- Demir, Necati (2008). "Avrupa'da Yaşayan 0-6 Yaş Grubu Türk Çocuklarına Türkçe ve Türk Kültürünün Öğretilmesinde kullanılabilecek Bir Materyal: Türk Ninnileri", The Journal of International Social Research, Volume: 1, Issue: 5, p. 224-240. http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt1/sayi5/sayi5pdf/demir_necati.pdf Erişim Tarihi: 25 Haziran 2015.
- Doğan, Nuh (2008). "Bir Toplumsal Katman Olarak Samsun Pazarcılarının Dil Edimi Üzerine Toplumbilimsel İnceleme", The Journal of International Social Research, Volume: 1, Issue: 2, p. 102-113. http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt1/sayi2/sayi2pdf/dogan_nuh.pdf Erişim Tarihi: 25 Haziran 2015.
- Dökmen, Üstün (2001). İletişim Çatışmaları ve Empati, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Erdoğan, İrfan (2009). "Türkiye'de İletişim Araştırmacıların Geleceği", (Der. Korkmaz Alemdar), Türkiye'de Kitle İletişimi: Dün, Bugün, Yarın, Ankara: Gazeteciler Cemiyeti Yayını. http://www.irfanerdogan.com/makaleler4/gelecek2009.pdf Erişim Tarihi: 15 Haziran 2015.
- Fidan, Süleyman (2011). "Sözlü Kültür-Sözlü Tarih İlişkisi Bağlamında Niş Türküleri", Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 6/4, Fall 2011, p. 139-148, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, Ankara, TÜRKİYE. http://www.turkishstudies.net/Anasayfa.aspx Erişim Tarihi: 1 Ağustos 2015.
- Fıske, John (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş, Çeviren: Süleyman İrvan, 1. Basım, Ankara: Ark Yayınları.
- Gökçe, Orhan (1993). İletişim ve Kitle İletişim Bilimlerine Giriş, Konya.
- Gürüz, Demet; Temel Eğinli, Ayşen (2012). Kişilerarası İletişim, 3. Baskı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Hartley, Peter (2010). Kişilerarası İletişim, Ankara: İmge Kitabevi.
- Işık, Metin (2013). "İşleyiş Açısından İletişim ve İletişimin Temel Öğeleri", İletişim ve Etik, Editör: Metin Işık, Konya: Eğitim Yayınevi.
- Karataş, Hicran (2014). "Geleneğin Kuşaklara Aktarımı Bağlamında Bir Çatalzeytin Düğün Türküsü: Dünür Ağa", Milli Folklor Dergisi, Yıl: 26, Cilt: 13, Sayı: 101, ss. 138-148, http://www.millifolklor.com/tr/ Erişim Tarihi: 7 Haziran 2015.
- Kaya, Alim (2011). İletişime Giriş: Temel Kavramlar ve Süreçler, "Kişilerarası İlişkiler ve Etkili İletişim", (Editör: Alim Kaya), 2. Basım, ss. 2-32, Ankara: Pegem Akademi.
- Kırcı Uğurlu, Emine (2014). "Kültürel Bellek Aktarıcısı Olarak Ninni", Milli Folklor Dergisi, Yıl: 26, Cilt: 13, Sayı: 102, 2014, ss. 43-52, http://www.millifolklor.com/tr/ Erişim Tarihi: 7 Haziran 2015.
- Köse, Nerin (2008). "Manilerle İlgili Bazı Problemler ve Öneriler", The Journal of International Social Research, Volume: 1, Issue: 2, p. 292-303. http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt1/sayi2/sayi2pdf/kose_nerin.pdf Erişim Tarihi: 25 Haziran 2015.
- Kurtuluş, Meriç (2010). "Ninnilerde Kadın Sorununa Bakış", Milli Folklor Dergisi, Yıl: 22, Sayı. 88, ss. 44-52, http://www.millifolklor.com/tr/ Erişim Tarihi: 5 Haziran 2015.
- Lın, Nan (1973). The Study of Human Communication, United States of America: The Bobbs-Merill Company, Inc.
- Maden, Deniz (2012). "Kişilerarası İletişim", Stratejik Halkla İlişkiler Yöntemi Araştır-PlanlaUygula-Değerlendir, (Editörler: Aylin Göztaş ve Füsun Topsümer), İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
- Mustan Dönmez, Banu; Haşhaş, Sinan (2014). "Konularına Göre Yapılmış Türkü Sınıflandırmalarının Geleneksel Türk Halk Müziği Nazariyatı Açısından Değerlnedirilmesi", Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 9/5, Spring 2014, p. 1619-1629, ISSN: 1308- 2140, www.turkishstudies.net, Ankara, TÜRKİYE, http://www.turkishstudies.net/Anasayfa.aspx Erişim Tarihi: 10 Haziran 2015
- Mutlu, Erol (1998). İletişim Sözlüğü, 3. Basım, Ankara: Ark Yayınları.
- Ong, Walter J. (2003). Sözlü ve Yazılı Kültür, Sözün Teknolojileşmesi, İstanbul: Metis Yayınları. Oskay, Ünsal (2001). İletişimin ABC'si, İstanbul: Der Yayınları.
- Orbe, A. Bruess (2005). Contemporary Issues in International Communication, L.A.: Roxburry Pub.Com.
- Pir, Hasan (1996). Gümüşhane'nin Kültür Öğeleri, Gümüşhane: Gümüşhaneliler ve Gümüşhane'yi Sevenler Hizmet Vakfı Yayın No: 4.
- Şahinalp, Mehmet Said (2012). "Müzik Coğrafyası Üzerine Bir Araştırma: Doğal Ortam Özelliklerinin Türkü Sözleri Üzerindeki Etkisi", JASS, The Journal of Academic Social Sicence Studies, Volume: 5, Issue: 7, p. 633-661, http://www.jasstudies.com/Makaleler/627536804_%C5%9Fahinalpmehmetsait_63 3-661.pdf, Erişim Tarihi: 6 Haziran 2015.
- Telman, Nursel; ÜNSAL, Pınar (2009). İnsan İlişkilerinde İletişim, 2. Basım, İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
- Uğur, Abdullah (2015). "Müzik Coğrafyası: Türkülerdeki Coğrafya", Bilig Dergisi, Yaz 2015, Sayı: 74, ss. 239-260. bilig.yesevi.edu.tr_Makale Yönetim Sistemi Erişim Tarihi: 1 Ağustos 2015.
- Usluata, Ayseli (1990). İletişim, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Uztuğ, Ferruh (2003). Halkla İlişkiler ve İletişim, (Editör: Ferruh Uztuğ), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
- Uzun, Mustafa Öner (2012). "Anadolu İnançları Bağlamında Türkilerimizde Gök Cisimleri", Akademik Bakış Dergisi, Uluslararası Sosyal Bilimler E-Dergisi, Sayı: 33, Kasım-Aralık 2012, ss. 1-21, http://www.akademikbakis.org Erişim Tarihi: 10 Haziran 2015.
- Yavuz, Ayşe Duygu (2010). "Dilbilimsel Bir Yaklaşım Denemesi: Tekirdağ Yöresinden Bir Ninni", Milli Folklor Dergisi, Yıl: 22, Cilt: 11, Sayı: 88, ss. 53-56, http://www.millifolklor.com/tr/ Erişim Tarihi: 7 Haziran 2015.
- Yıldırım, Ali; Şimşek, Hasan (2004). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 4. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yüksel, Haluk; Demiray, Uğur (1998). Basının Toplumsal İletişimdeki İşlevleri, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.