ŞEYH GALİB VE YAYIMLANMAMIŞ ŞİİRLERİ

Şeyh Galib, klasik Türk edebiyatının en önemli şairlerinden biridir. Şiirlerinde Sebk-i Hindî’nin tesirleri görülen Galib, Divan’ı ve Hüsn ü Aşk’ı ile gerek yaşadığı çağda gerek kendinden sonraki dönemlerde yetişen divan şairlerini derinden etkilemiş bir şahsiyettir. Galib, aynı zamanda devrinin önemli tasavvufî şahsiyetlerinden biridir. Mevlevî kültürünün hakim olduğu bir çevrede doğmuş ve yetişmiş, sağlam bir tasavvufî terbiye almış ve neticede Galata Mevlevîhânesi şeyhi olmuştur. Şiirlerinde tasavvufî kavramları da sıklıkla kullanır. Henüz 24 yaşındayken Divan’ını tertip eden Şeyh Galib, bundan iki yıl sonra da Hüsn ü Aşk mesnevîsini kaleme almıştır. Galib, bu iki eser sayesinde oldukça genç yaşta, devrin edebî ve tasavvufî mahfillerinde tanınmış ve haklı bir şöhret kazanmıştır. Böylece Sultan III. Selim’in de dikkatini çekmiş ve padişahla arasında yakın bir dostluk başlamıştır. Klasik edebiyatımızın bu büyük şairi, bu özellikleriyle günümüz araştırmacılarının da dikkatini çekmiş, edebî şahsiyeti ve eserleriyle ilgili çeşitli çalışmalar yapılmış, Divan’ı ve Hüsn ü Aşk’ı farklı araştırmacılar tarafından yayımlanmıştır. Bu makalede Galib’in hayatı, sanatı ve eserleri hakkında kısaca bilgi verildikten sonra şu ana kadar herhangi bir yerde yayımlanmamış şiirlerine yer verilmiştir. Söz konusu şiirler, Süleymaniye Kütüphanesi Halet Efendi Bölümü 776 numarada kayıtlı olan bir şiir mecmuası içinde bulunmaktadır. Önemli bir kısmını tarih manzumelerinin oluşturduğu şiirler içinde, gazel, rubai ve kıta nazım biçimleriyle yazılmış manzumeler ve müfretler de yer almaktadır. Ayrıca çalışma, söz konusu şiirler hakkında açıklayıcı bilgiler veren çeşitli dipnotlarla zenginleştirilmiştir.

SHEIKH GALIB AND HIS UNPUBLISHED POEMS

Sheikh Galib is one of the most important poets of classical Turkish literature. Both his contemporary and predecessor poets were deeply influenced by ‘Divan’ and ‘Hüsn ü Aşk’ of Sheikh Galib who himself was influenced by Sebk-i Hindî. At the same time, Galib is one of the major figures of the mystical in his period. He was born and brought up in an environment dominated by the Mevlevi culture and received a good sufi mystical training and finally has been sheikh of Galata Mevlevihanesi. He also frequently uses mystical concepts in his poems. Sheikh Galib who arranged his Divan at the age of 24, two years later wrote out Hüsn ü Aşk. He was well-known at a young age thanks to these two works in literary and mystical gathering-places and deservedly gained a reputation. Thus he attracted attention of Sultan Selim III, and a sincere friendship began between them. This great poet of our classic literature also attracted attention of today’s researchers, there are various studies about his literary personality and his works. His Divan and Hüsn ü Aşk was published by different researchers. In this article, the previously unpublished poems of Sheikh Galib can be found along with the information on his life, art and works. The aforementioned poems exist in a 776 numbered poetry journal in Halet Efendi section of Sülaymaniye Library. Thesepoems consist mostly of isopsephic poems but there are also singular couplets and poems written in ghazal, ruba’i and verse forms. This article has also been enriched with the footnotes which give detailed information on the abovementioned poems.

PDF

___

AKTAŞ, Yasemin, Mehmed Nebil ve Divanı, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2010.

Ali Enver, Semâhâne-i Edeb, Âlem Matbaası, İstanbul 1309.

ALPARSLAN, Ali, Şeyh Galib, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara 1988.

ARI, Ahmet, “Şeyh Galib’in Poetikası”, Osmanlı Araştırmaları, c. XXVI (2005), s.51-71.

ERGUN, Sadettin Nüzhet, Şeyh Galib, İstanbul 1932.

Esrar Dede, Tezkire-i Şu‘arâ-yı Mevleviyye, (Haz: Dr. İlhan Genç), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay., Ankara 2000.

GÖLPINARLI, Abdülbaki, Şeyh Galip: Hayatı, Sanatı, Şiirleri, Varlık Yay., İstanbul 1953.

GÖLPINARLI, Abdülbaki, Şeyh Galib Divanı’ndan Seçmeler, MEB Yay., İstanbul 1971.

GÜLER, Mehmet, Halil Nuri Divanı Edisyon-Kritik-İnceleme, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas 2009.

GÜRER, Abdülkadir, Şeyh Galib Divanı (İnceleme-Metin), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 1993.

GÜRER, Abdülkadir, “Şeyh Gâlib Hakkında Yeni Bilgiler”, Türkoloji Dergisi, c. XIII/1 (2000), s. 203-225.

İPEKTEN, Halûk, Şeyh Galib Hayatı Sanatı Eserleri, Akçağ Yay., Ankara 1996.

KALKIŞIM, Muhsin, Şeyh Gâlib Dîvânı, Akçağ Yay., Ankara 1994.

KALKIŞIM, Muhsin, “Şeyh Galib”, DİA, c. XXXIX (2010), s. 54-57.

KURNAZ, Cemal, “Şeyh Galib Divanı’nda Nazım Şekilleriyle İlgili Problemler”, Şeyh Galib Kitabı, İstanbul 1995, s.179-183.

KÜÇÜK, Sezai, Mevleviliğin Son Yüzyılı, Vefa Yayınları, İstanbul 2007.

MACİT, Muhsin, Şeyh Galib’in Tarih Manzumeleri (İnceleme-Metin), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanma-mış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum 1989.

Mecmû‘a-i Eş‘âr, Süleymaniye Kütüphanesi, Halet Efendi Bölümü, No: 776.

Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1308, c. IV.

OKÇU, Naci, Şeyh Galib (Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri, Şiirlerinin Umûmî Tahlîli ve Divânın Tenkidli Metni), 2 cilt, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1993.

SİNAN, Betül, “Necâtî Bey ve Şeyh Gâlib Literatürü”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, c. 5, S. 10 (2007), s.565-586.

Şeyh Galib, Dîvân, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi, No: B 40/I.

Şeyh Galib, Hüsn ü Aşk (Önsöz, Metin, Bugünkü Dile Çevirisi, Lûgatler, Açıklama, Galib’in El Yazısı İle Hüsn ü Aşk’ın Tıpkı Basımı), (Haz.Abdülbaki Gölpınarlı), Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul 1968.

Şeyh Galib, Hüsn ü Aşk, (Haz.Orhan Okay-Hüseyin Ayan), Dergah Yay., İstanbul 1992.

Şeyh Galib, Hüsn ü Aşk (Metin, Düzyazıya Çeviri, Notlar ve Açıklamalar), (Haz. Muhammet Nur Doğan), Yelkenli Yayınevi, İstanbul 2011.

YÜKSEL, Sedit, Şeyh Galib Eserlerinin Dil ve Sanat Değeri, Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara 1963.