Aslı ERŞAN, Perihan CENGİZ, Alpay ÇİLLER, Mehmet ŞAKİROĞLU

Salgını Aldığımız Önlemler mi Yavaşlattı: Salgına Önlem Alma Miktarı ile Önlemlerin Algılanan Faydalılığı ve Zorluğu, Sorumluluk Algısı ve Baş Etme Yolları Arasındaki İlişki

Bu çalışmanın temel amacı salgına karşı önlem alma davranışı ile önlemin algılanan faydalılığı ve zorluğu, sorumluluk algısı ve baş etme yolları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bireylerin onlara önerilen ya da zorunlu kılınan bu önlemlere uymalarını etkileyen psikolojik faktörler arasında sorumluluk algısının da yer aldığı düşünülmektedir. Bu nedenle bu araştırma kapsamında bireylerin sorumluluk algılarının Covid-19 salgınına karşı önlem alma davranışını da etkileyeceği düşünülmüştür. Bu amaç kapsamında 299 kişiden (207 kadın,92 erkek) toplanan veriler analiz edilmiştir. Araştırmanın verileri; demografik bilgi formu, algılanan sorumluluk ölçümü, önlem alma ve almama nedenleri formu, Salgına Önlem Ölçeği ve Baş Etme Yolları Ölçeği (Ways of Coping) olmak üzere toplam altı form ile toplanmıştır. Veri toplama işlemi, belirtilen ölçekler aracılığıyla internet üzerinden toplanmıştır. Önlem alma miktarı açısından cinsiyetler arasında kadınların lehinde anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Analiz sonuçlarına göre algılanan faydalılığın, algılanan zorluğun ve problem odaklı-iyimser baş etme yaklaşımının önlem alma davranışını yordadığı bulunmuştur. Alınacak önlem ne kadar faydalı algılanırsa, o önlem o kadar çok uygulanmaktadır. Bununla birlikte alınacak önlem ne kadar zor algılanırsa, o önlem o kadar az uygulanmaktadır. Problem odaklı / iyimser baş etme stratejisini kullanan kişiler salgına karşı daha çok önlem almaktadır. Buna ek olarak, önlemin algılanan faydalılığı değişkeninin problem odaklıiyimser baş etme ile önlem alma davranışı arasındaki ilişkiye ve önlemin algılanan zorluğu ile önlem alma davranışı arasındaki ilişkiye aracılık ettiği bulunmuştur.

Did the Precautıons We Took Slow the Pandemic: The Amount of Precautionary Behaviors Taken Against the Pandemic and Its Relatıonship with Perceived Benefit and Difficulty of Precautions, Perception of Responsibility and Ways of Coping

The main purpose of this study is to examine the relationship between the precautionary behaviours taken against pandemic and its perceived difficulty and benefit, perception of responsibility and ways of coping. In line with this purpose, the data which is collected from 299 people (207 female, 92 male) were analyzed. Participants completed six forms that are demographic information form, perceived responsibility measurement, reasons for taking precautions and not taking precautions, Taking Precautions Against Pandemic Scale and Ways of Coping Scale. The data was collected over the internet via the scales specified. Results indicated that there was a significant difference between the genders in favor of women in terms of the amount of precaution taken. According to the results of the analysis, it was found that the perceived benefit, perceived difficulty, and problem focused / optimistic coping approach predicted the precautionary behavior. The more beneficial a precaution is perceived, that precaution is implemented most. However, the more difficult a precaution is perceived, that precaution is implemented less. People who use problem focused / optimistic coping strategies take precautions most. In addition to this, it was found that the perceived benefit of the precautions variable mediated both the relationship between the problem focused / optimistic coping approach and precautionary behaviors and the relationship between the perceived difficulty of the precaution and the precautionary behavior.

PDF

___

Aktürk, H. (2020). Yeni koronavirüs hastalığı pandemisi döneminde online yaşam ve psikolojik etkileri. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Erişim Tarihi:22.05.2020. https://www.academia.edu/43045398/Yeni_Koronavir%C3%BCs_Hastal%C4%B1
Bavel, V. J. J., Baicker, K., Boggio, P. S., Capraro, V., Cichocka, A., Cikara, M., & Drury, J. (2020). Using social and behavioural science to support COVID-19 pandemic response. Nature Human Behaviour, 460-472.
Bayraktaroğlu, S., Yılmaz, S. E. ve Murat, C. A. N. (2014). Kurumsal sosyal sorumluluk algısının örgütsel bağlılığa etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 99-122.
Bedford, J., Enria, D., Giesecke, J., Heymann, D. L., Ihekweazu, C., Kobinger, G., & Ungchusak, K. (2020). COVID-19: towards controlling of a pandemic. The Lancet, 395(10229), 1015-1018. doi: 10.1016/S0140-6736(20)30673-5.
Carver, C. S., Weintraub, J. K., & Scheier, M. F. (1989). Assessing coping strategies. A heoretically based approach. Journal of Personality and Social Psychology, 56(2), 267- 283. https://doi.org/10.1037/0022-3514.56.2.267
Duval, S. T., & Mulilis, J. P.(1999). A person relative to event (PrE) Approach to negative threat appeals and earthquake preparedness: A field study. Journal of Applied Social Psychology, 29,(3), 495-516. https://doi.org/10.1111/j.1559 1816.1999.tb01398.x
Folkman S, & Lazarus R. S. (1980). An analysis of coping in a middle-aged community sample. Journal of Health and Social Behavior, 21, 219-39. https://doi.org/10.2307/2136617
Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1988). The relationship between coping and emotion: Implications for theory and research. Social Science & Medicine, 26(3), 309–317. https://doi:10.1016/0277-9536(88)90395-4
Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1985). If it changes it must be a process: Study of emotion and coping during the three stages of a college examination. Journal of Personality and Social Psychology, 48(1), 150-170. https://doi.org/10.1037/0022-3514.48.1.150
Folkman, S., & Moskowitz, J. T. (2000). Stress, positive emotion and coping. Current Directions in Psychological Science, 9(4), 115-118. https://doi.org/10.1111/1467- 8721.00073
İşsever, H., İşsever, T., & Öztan, G. (2020). COVID-19 epidemiyolojisi. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, 3(1), 9-21. doi: 10.26650/JARHS2020-S1-0001
Karancı, N. A., Alkan, N., Akşit, B., Sucuoğlu, H., & Balta, E. (1999). Gender differences in psychological distress, coping, social support and related variables following the 1995
Dinar (Turkey) earthquake. North American Journal of Psychology, 1 (2), 189- 204.
Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. Springer publishing company. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-1005-9_215
Lindell, M. K. & Perry, R. W. (1992). Behaviral Foundations of Community Emrgency Planning. Hemisphere Press.
McClure, J., Walkey, F., & Allen, M. (1999). When earthquake damage is seen as preventable: Attributions, locus of control and attitudes to risk. Applied Psychology:An International Review, 48, 239-256. https://doi.org/10.1111/j.14640597.1999.tb00060.x
Metintaş, S. (2020). COVID-19’un epidemiyolojisi. Avrasya Göğüs Hastalıkları Dergisi, 4-15.
Mulilis, J. P., & Duval, T. S. (1997). The PrE model of coping and tornado preparedness: Moderating effects of responsibility. Journal of Applied Social Psychology, 27(19), 1750-1766. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1997.tb01623.x
Sezer, A., & Çoban, O. (2016). Ortaokul öğrencilerinin sorumluluk değeri algıları. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 22-39. https://doi.org/10.29065/usakead.232420
Şakiroğlu, M. (2011). Positive outcomes among the 1999 Düzce earthquake survivor. Doctoral dissertation, Mıddle East Technıcal Unıversıty
Türk Dil Kurumu. ‘’Türk Dil Kurumu- Dilimiz Kimliğimizdir’’. Erişim: 17 Mayıs 2020. http://tdk.gov.tr
Unger, J. B., Kipke, M. D., Simon, T. R., Johnson, C. J., Montgomery, S. B., & Iverson, E. (1998). Stress, coping, and social support among homeless youth. Journal of adolescent research, 13(2), 134-157. https://doi.org/10.1177/0743554898132003