202119

RUH’UN KENDİNE YOLCULUĞU: ARKETİPSEL SEMBOLİZM BAĞLAMINDA SIHHAT Ü MARAZ ÜZERİNDE BİR İNCELEME

İnsanlığın, varlık âleminde var olma serüveninde, kendini tanıma algısı önemlilik arz eder. Bu algı, insanın varlık ile olan ilişkilerini belirleyen en önemli unsurlardan birisidir. İnsanlık, kendini anlama serüvenini, dönemine uygun anlatı araçları vasıtasıyla ifade eder. Şiir veya düz yazı formunda söylenmiş ya da yazılmış hemen hemen bütün dünya anlatılarında insanın kendini tanıma serüveni görülebilir. Bu eserlerde insanların kendi yaşadıkları çağın ruhu, algı sorunu, dünyaya bakış açıları, bilim ve sanat anlayışları belirgin bir şekilde görünür. Türk Edebiyatının önemli şahsiyetlerinden biri olan Fuzûlî'nin, Fars dilinde yazdığı ve kimi kaynaklarda Sıhhat ü Maraz, Hüsn ü Aşk veya Ruhnâme gibi farklı isimlerle anılan eseri insanın, varlık âleminde kendi varlığını anlama ve kendini konumlandırmasını konu edinen önemli eserlerden biridir. Sıhhat ü Maraz, Fuzûlî'nin tıp bilimine ve varlık felsefesine dair bilgilerini de içermektedir. Bireyin kendi varlığını anlaması, kendisinin ruhsal olgunluğa erişmesi ile söz konusu olur. Bu anlama ve olgunlaşma bireyleşim sürecidir. Bireyleşim süreci arketipler ile bilinç arasındaki etkileşimi kapsar. Arketip, bilinç dışını oluşturan yapısal unsur olarak söz konusu ruhsal gelişimi sağlamaya yardımcı organlar olarak nitelendirilebilir. Ruhnâme, bireyin kendini tanıması ekseninde önemli sembolik anlatımlar barındırır. Bu çalışmada başkişi olan Ruh'un kendini tanıma yolculuğunda vücuduna ait unsurlar üzerinde arketipsel sembolizm bağlamında okumalar yapılacaktır. İncelemede, bireyin kendini tanıma yolculuğu, aşama arketipi ekseninde işlenmeye çalışılacaktır

SPIRIT’S JOURNEY TO HIMSELF: A STUDY ON “SIHHAT U MARAZ (HEALTH AND DISEASE)” IN THE CONTEXT OF ARCHETYPAL SYMBOLISM

The perceptions of self-knowledge throughout corporeity of the humankind have been of importance. This perception comprises one of the most important factors that specify relationships between human being and the world. The humankind expresses the process of selfunderstanding through narrative tools pertinent to the period involved. In virtually all world narratives available in the form of prose or poem, the process of self-knowledge can be identified. The spirit, problem of perception, perspective on life and the sense of science and art during the period there at are well understood in these works. Written in Persian language, the Turkish poet Fuzuli’s book which was commemorated as Sıhhat u Maraz, Husn u Ashk or Ruhnama in various sources deals with self-understanding and positioning of human being in the realm of existence. It also contains information about medical science in that period as well as Fuzuli’s knowledge on medicine and ontology. In this study, afore mentioned work of Fuzuli is undertaken within the scope of self-image. Readings within the context of archetypal symbolism were attempted on elements belonging to the existence of Spirit’s. In this paper, there will be readings on elements belong to Spirit's, the protagonist in the work, body and existence during His journey to reach self-knowledge. The pursuit of self-image is discussed as part of gradual archetype

PDF

___

AKTAŞ, Şerif (2003). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları
AYAN, Hüseyin (1997). “Fuzûli'nin Hüsn ü Aşk (Sıhhat ü Maraz)ı.” Türkiyat Araştırmaları Dergisi: 115-120.
AYAN, Hüseyin(1994). “Sıhhat ü Maraz(Sağlık ile Hastalık) veya Hüsn ü Aşk(Güzellik ile Aşk).” Türkiyat Araştırmaları Dergisi, no. 1: 3-12.
BAHADIR, Abdulkerim (2007). Jung ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık
BANARLI, Nihat Sami (1998). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. Cilt I. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
CAMPBELL, Joseph (2010). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. İstanbul: Kabalcı Yayınevi
CUNBUR, Müjgan (2004). “Fuzulî.” Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (C. 4) içinde, 89-96. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları
DOĞAN, Mehmet (2005). Doğan Büyük Türkçe Sözlük. 19. Baskı. İstanbul: Pınar yayınları
DÖKMEN, Üstün (1983). “Pinokyo'nun Arketipler ve Anababa-Çocuk İlişkileri Açısından İncelenmesi.” Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimler Fakültesi Dergisi
ELİAÇIK, Muhittin(2010/a). “Fuzûlî'nin Sıhhat u Maraz'ında Ahlât-ı Erbaanın İşlenişi ve Bir Tıp Eseri Terceme-i Hulâsa-i Tıb ile Mukayesesi.” Türkiyat Araştırmaları Dergisi, no. 27: 131- 147.
ELİAÇIK, (2010/b). “Sıhhat ü Maraz'da Ahlât-I Erbaanın İşlenişi.” Mukaddime (Mardin Artuklu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi), no. 1: 125-141.
ELİADE, Mircea (2009). Dinler Tarihine Giriş. Çeviren Lale Arslan Özcan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi
FORDHAM, Frieda (2001). Jung Psikolojisinin Ana Hatları. Çeviren Aslan Yalçıner. İstanbul: Say Yayınları
FROMM, Erich (1995). Sevme Sanatı. Çeviren Yurdanur Salman. İstanbul: Payel
FUZÛLÎ (2012). Rind ile Zâhid-Sıhhat ile Maraz. Çeviren Hüseyin Ayan. İstanbul: Büyüyenay Yayınları
FUZÛLÎ (1282). Risale-i Sıhhat ü Maraz. Çeviren Lebib Efendi. İstanbul: Matbaa-i Ceridehane
FUZÛLÎ (1273). Risale-i Sıhhat ü Maraz. Çeviren Lebib Efendi. İstanbul
FUZÛLÎ (1327). Risale-i Sıhhat ve Maraz. Çeviren Ahmed Hamdi Bey. Trabzon: Kitabhâne-i Hamdî
FUZÛLÎ (1940). Sıhhat ve Maraz. Çeviren Abdulbaki Gölpınarlı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Ensitüsü-Milli Mecmua Basımevi
GÖKERİ, A İ(1979). Arketiplere Dayanan Yeni Bir inceleme Yönteminin Tanıtılarak Bazı Romans ve Epik Niteliğinde Yapıtlara Uygulanması. Ankara: Ankara Üniversitesi, D.T.C.F. Yayınlanmamış Doktora Tezi
GUENON, Rene (2001). Yatay ve Dikey Boyutların Sembolizmi. Çeviren Fevzi Topaçoğlu. İstanbul: İnsan Yayınları,
İbn Arabî (2006). Füsûsü’l-Hikem. Çeviren Ekrem Demirli. İstanbul: Kabalcı Yayınları
İbn Arabî (2008). Füsûsü’l-Hikem, Hikmetlerin Özü, Çev., Sufi Kitap, İstanbul. Çeviren Abdulhalim Şener. İstanbul: Sufi Kitap
JUNG, Carl Gustav (2005). Dört Arketip. Çeviren Z. A. Yılmazer. İstanbul: Metis Yayınları
KARAHAN, Abdulkadir(2001). Fuzulî. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
KORKMAZ, Ramazan (2012). “Arketipsel Sembolizm Açısından Dede Korkut Anlatılarındaki Yüce Birey ve Alp-Bilge Tipi.” Şerif Aktaş'a Armağan içinde, düzenleyen Yakup Çelik, 255-262. Ankara: Kurgan Edebiyat
KÖPRÜLÜ, Fuad (1997). “Fuzûlî.” İslam Ansiklopedisi, Milli Eğitim Bakanlığı, 687-699
KUR'ÂN. Diyanet İşleri Başkanlığı Meali
KURT, Abdurrahman, vd (2010). “Mevlit Dindarlığı ve Bursa Örneği.” Yazılışının 600. Yılında Bir Kutlu Doğum Şaheseri Uluslararası Mevlit Sempozyumu. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 342-357.
LİNGS, Martin (2003). Simge ve Kökenörnek. Çeviren Süleyman Sahra. Ankara: Hece Yayınları
MERTER, Mustafa (2009). Dokuz Yüz Katlı İnsan, Tasavvuf ve Ben Ötesi Psikoloji. İstanbul: Kaknüs Yayıncılık
NASİH, M. Ali (1309). Sefernâme-i Ruh, Mecelle-i Armağan, XI, H.1309, s. 418-424 ile 505-517
PEARSON, Carol S (2003). İçimizdeki Kahraman: Yaşadığımız Altı Arketip . Çeviren Semra Ayanbaşı. İstanbul: Akaşa Yayın Dağıtım
Süleyman Nazif (1925). Fuzûlî. İstanbul: Yeni Matbaa
ŞAHİNLER, Necmettin (2002). Aynasını Arayan İnsan. İstanbul: İnsan Yayınları
TÜRKÇE SÖZLÜK (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
ULUÇ, Tahir (2007). İbn Arabî’de Sembolizm. İstanbul: İnsan Yayınları
YÜCEL, Tahsin (2012). Kendine Doğru Yolculuk. İstanbul: Can Yayınları