Paydaşlar Kapitalizminde Katılım Bankacılığının Önemi

Ana akım iktisadın mülkiyet esasına göre temel görüşleri, sermayedarlar kapitalizmi ile devlet kapitalizmi arasındadır. En bilinen ifadesi liberalizm olan sermayedarlar kapitalizmi görüşünde, sermaye sahiplerinin, kendi karlarını maksimize ederken toplum refahına katkıda bulunacağı varsayılır. Devlet kapitalizminde ise temel olarak sermayenin devlete ait olmasıyla veya onun müdahale etmesiyle, toplum refahını adil bir şekilde sağlayacak düzenin kurulacağı görüşü savunulur. Fakat şirketlerin, aşırı kar hırsıyla yönettikleri işletmeler, başta iklim krizi olmak üzere çeşitli olumsuzluklara neden olmaktadır. Bunların herkes tarafından görünen birinci şekli, tahrip edilmiş ve doğal yapısı bozulmuş bir çevre ve küresel ısınma olgusuyla yaşanan doğal felaketlerdir. İkinci önemli olumsuzluk da, aşırı gelir dağılımı adaletsizliklerinin neden olduğu kargaşalar ve iç savaşlar sonucunda gezegenimizde sayısı her geçen gün artan umutsuz insanlardır. Dolayısıyla her iki uç yaklaşımın iflas ettiği günümüzde, bunun temel sebebi olan şirketlerden ve hissedarlarından daha fazlasını yapması beklenmektedir. Bu beklentinin temel amacı gezegende sürdürülebilir kalkınmanın, faaliyetlerin yürütülebilmesinin sağlanabilmesidir. Bunun için de tüm tarafları kapsayan paydaşlar kapitalizmi kavramı gündeme gelmiştir. Bu yaklaşım, işletmelerin faaliyetlerini yürütürken taraf olduğu tüm paydaşların hakkını gözetmelerine işaret etmektedir. Çalışmada, tarafların/paydaşların rollerine değinilerek, yapılması gereken yeni düzenlemelerle, paydaşlar kapitalizminin nasıl gerçekleştirilebileceği verilmeye çalışılacaktır. Özellikle işletmelerin finansman faaliyetlerinde, katılım bankacılığının geliştirebileceği finansman araçlarıyla ilgili örnekler verilerek bu amaca ulaşmada finansal sistemin önemi, yapabilecekleri de aktarılmaya çalışılacaktır.

The Importance of Participation Banking in Stakeholders Capitalism

The main views of economics according to the basis of ownership are between investor capitalism and state capitalism. In the view of investor capitalism, whose best known expression is liberalism, it is assumed that owners of capital will contribute to the welfare of society while maximizing their profits. In state capitalism, on the other hand, it is basically advocated that the order that will provide the welfare of the society fairly will be established with the capital's belonging to the state or its intervention. However, companies managed with excessive profit ambitions cause various problems. The first form of these problems is experienced through natural disasters because of a destroyed and naturally damaged environment and the phenomenon of global warming. The second important negativity is the day by day increasing number of desperate people, due to the turmoil and civil wars caused by excessive income distribution injustices. Therefore, today where both extreme approaches fail, it is expected to do more from companies and shareholders, which are the main reason for this. The main purpose of this expectation is to ensure that sustainable development and activities can be carried out on our planet. For this, the concept of stakeholder capitalism, which covers all parties, has come up. In this study, by referring to the roles of the parties / stakeholders, it will be tried to give how the of the stakeholder capitalism can be realized with the new regulations to be made. Particularly in the financing activities of enterprises, examples of financing instruments that participation banking can develop will be given, and the importance of the financial system in achieving this goal will be explained.

PDF

___

Abdullahoğlu, S. (2014). İslam ekonomisi çalışmak. Sercan Karadoğan (Ed.), İslam Ekonomisi Tanım ve Metodoloji Üzerine. İslam Ekonomisi Enstitüsü Yayınları, 15-22.
Acemoğlu, D. & Robinson, J.A. (2016). Ulusların düşüşü güç, zenginlik ve yoksulluğun kökenleri. Faruk Rasim Velioğlu (Çev.), 11. Baskı. Doğan Kitap.
Adıgüzel, Z., Tepe, S. & Erdil, O. (2020). Paydaş ilişkileri yönetimi ve paydaş davranışı etkileri firma performansını etkiler mi? Telekom şirketlerinde araştırma. Turkish Studies - Economy, 15(3), 1067-1086. https://dx.doi.org/10.47644/TurkishStudies.43849
Aktepe, İ.E. (2012). Sorularla katılım bankacılığı. Türkiye Katılım Bankaları Birliği Yayın No: 4.
Altıntaş, A. (2012). Kredi kayıplarının makroekonomik değişkenlere dayalı olarak tahmini ve stres testleri-Türk bankacılık sektörü için ekonometrik bir yaklaşım. Türkiye Bankalar Birliği, G. M. Matbaacılık ve Ticaret A.Ş.
Asutay, M. (2012). Conceptualising and locating the social failure of Islamic finance: aspirations of Islamic moral economy vs. the realities of Islamic finance, Asian and African area studies, 11(2), 93-113. https://www.asafas.kyotou.ac.jp/dl/publications/no_1102/AA112_02_Asutay.pdf
Ayub, M. (2017). İslami finansı anlamak. Suna Akten Çürük ve Raif Parlakkaya (Çev. Ed.). İktisat Yayınları.
Bankalarımız (2020). Bankalarımız 2019. Türkiye Bankalar Birliği Yayın No: 336, Mayıs 2020. https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/7678/Bankalarimiz_2019.pdf
Bilgili, F. & Demirkapı, E. (2016). Borçlar hukuku. Dora Basım Yayın.
Chapra, M. U. (2018). İktisadi tehditler ve islam, Gülnihal Kafa (Çev.). İktisat Yayınları-14.
Çeker, O. (2013). Fetvalarım – 1. Damla.
Dede, K. (2017). Katılım bankalarında hazine ürünleri ve sermaye piyasası uygulamaları, TKBB Yayınları, Yayın No: 5.
Demir, Ö. (2013). Din ekonomisi inanç, zenginlik ve mutluluk. Sentez Yayıncılık.
Eğri, T. (2017). İslam iktisadını yeniden düşünmek, Taha Eğri, Necmettin Kızılkaya ve Oğuz Karasu (Ed.). İktisat Yayınları 2. Baskı.
Er, S. (2011). Finansal krizleri önleme aracı olarak finansal sektörün regülasyonu, mortgage krizi ve Türkiye. Maliye Dergisi, Sayı 160, Ocak-Haziran 2011, 307-327.
Eroğlu, İ. & Kangal N. (2016). İslami düşünce ekseninde enflasyon, Seyfettin Erdoğan, Ayfer Gedikli ve Durmuş Çağrı Yıldırım, (Ed.), İslam Ekonomisi ve Finansı, Umuttepe Yayın No: 180, 315 – 330.
Friedman, M. (1970). The social responsibility of business is to ıncrease its profits, The New York Times Magazine, September 13, 1970. https://graphics8.nytimes.com/packages/pdf/business/miltonfriedman1970.pdf
Gedikli, A. & Erdoğan, S. (2016). Katılım bankacılığı: Türkiye ve Dünya uygulaması, Seyfettin Erdoğan, Ayfer Gedikli ve Durmuş Çağrı Yıldırım, (Ed.), İslam Ekonomisi ve Finansı. Umuttepe Yayın No: 180, 195-248.
Günal, M. (2010). Para banka ve finansal sistem. Nobel Yayın No: 1603, 3 Basım.
Karacan, S. & Savcı, M. (2011). Kriz dönemlerinde işletmelerin mali başarısızlık nedenleri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21) 2011 / 1, 39-54.
Karahan, H. & Ersoy, H. (2016). Faizsiz finansın temel prensipleri ile türkiye’de reel kesimde kullanılması, Maliye ve Finans Yazıları, Sayı: 105, 93-114.
Karaman, H. (2012). İş ve ticaret ilmihali. İz Yayıncılık.
KGK. (2020). Faizsiz finans denetim standartlarına ilişkin kurul kararları. https://www.kgk.gov.tr/ContentAssignmentDetail/4627/Faizsiz-Finans-Denetim- %20Standartlar%C4%B1na-I%CC%87lis%CC%A7kin-Kurul-Kararlar%C4%B1-14- Aral%C4%B1k-2019-tarihli-ve-30978-Say%C4%B1l%C4%B1-Resmi%CC%82- Gazetede-Yay%C4%B1mlanm%C4%B1s%CC%A7t%C4%B1r-).
Millstein, I. M. (2020). Kurumsal yönetim nedir? http://www.tkyd.org/files/downloads/hakkimizda/TKYD%20Kurumsal%20Yonetim%20N edir%202017.pdf
Mishkin, F.S. (2007). The economics of money, banking, and financial markets, Eighth Edition, Pearson addison Wesley.
Naqvi, S.N.H. (2019). Ahlaklı olmak ve insanın esenliği üzerine görüşler islam iktisadına bir katkı. Miraç Çeven (Çev.). İktisat Yayınları-28.
OECD (2005). Improving financial literacy: analysis of ıssues and policies. https://books.google.com.tr/books?id=q5QcxootQFYC&printsec=frontcover&hl=tr&sourc e=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=true
On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). 100. Yıl Türkiye Planı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. http://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2019/11/ON_BIRINCI_KALKINMA- PLANI_2019-2023.pdf
Oktar, S. & Dalyancı, L. (2010). Finansal kriz teorileri ve Türkiye ekonomisinde 1990 sonrası finansal krizler. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Yıl 2010, Cilt: XXIX, Sayı: II, 1- 22.
Orman, S. (2014). İslami iktisat, değerler ve modernleşme üzerine. İnsan Yayınları.
Özsoy, İ. (2012). Fıkıh doktrininde para ve faiz, Halit Çalış (Ed.), Fıkhi Açıdan Finans ve Altın İşlemleri. Ensar Yayınları, 75-132.
Öztürk, M. (2017). Adil ekonomik düzen’de artı(k) değerin paylaşımı / sharing the surplus in the just economic order”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Millî Görüş Özel Sayısı) Volume 12/8, www.turkishstudies.net, http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11715, 149-170
Öztürk, Y.K. & Akdağ, İ. (2017). Kapitalist sistemin kriz ve yükselişleri: uzun dalgalar teorisi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(24), 147-158. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12313
Rodrick, D. (2014). Kaliteli büyümeye yönelik kurumlar: nelerdir ve nasıl kazanılır? Ahmet Faruk Aysan ve Devrim Dumludağ (Ed.), Kalkınmada Yeni Yaklaşımlar, İmge Kitabevi, 37-66.
Saraç, M. (2017). Finans teorisini yeniden düşünmek, İktisat Yayınları.
Schwab, K. (2020). Davos manifesto 1973: a code of ethics for business leaders. https://www.weforum.org/agenda/2019/12/davos-manifesto-1973-a-code-of-ethics-forbusiness-leaders
Şiriner Önver, M & Şirin Pınarcıoğlu, N. (2018). Kapitalizmde çöp sorunu. Turkish Studies Current Debates in Social Sciences (CUDES-2018), 13(23), 239-254. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14233
Tabakoğlu, A. (2005). İslam ekonomisinde emek ve sermaye kavramları, Toplu Makaleler-2: İslam İktisadı, Kitabevi Yayınları, 125-137.
TKYD. (2020). Kurumsal yönetim nedir? http://www.tkyd.org/files/downloads/hakkimizda/TKYD%20Kurumsal%20Yonetim%20N edir%202017.pdf
Tokalak, İ. (2016). Kapitalizmin soygun düzeni dünyayı soyanlar ve metodları. Ataç Yayınları.
Turhan, İ. (2013). Faizsiz finans ve katılım bankacılığı: dünden yarına fırsatlar, Güler Aras (Ed.), Türkiye Finans Piyasasının Derinleşmesinde Faizsiz Finansman ve Yatırım Araçlarının Önemi Konulu 5 Aralık 2011 Tarihinde Gerçekleşen Toplantı, Albaraka Türk Yayınları: 41, 14-28.
Türker, H. (2010). İslami finans sisteminde finansal aracılık: Dünyadaki gelişmeler ve sermaye piyasasının geliştirilmesi açısından Türkiye için öneriler [Yeterlik Etüdü]. Sermaye Piyasası Kurulu Aracılık Faaliyetleri Dairesi.
Uludağ, İ. & Arıcan, E. (1999). Finansal hizmetler ekonomisi (piyasalar-kurumlar-araçlar). Beta Yayın No: 895.
Uludağ, S. (2010). İslam’da faiz meselesine yeni bir bakış. Dergâh.
WEFORUM, (2020). Davos manifesto 2020: the universal purpose of a company in the fourth industrial revolution. https://www.weforum.org/agenda/2019/12/davos-manifesto-2020- the-universal-purpose- of-a-company-in-the-fourth-industrial-revolution/
Yahşi, F. (2013). Türkiye finans piyasasının derinleşmesinde faizsiz finansman ve yatırım araçlarının önemi konulu 5 Aralık 2011 Tarihinde Gerçekleşen Toplantıda Panelist, (36- 43), Güler Aras (Ed.). Albaraka Türk Yayınları: 41.
Yazıcı, R. (2017). Finansal sistemde faiz sorunsalı ve katılım bankacılığı. Kriter Yayınevi.
Yazıcı, A. & Yazıcı, R. (2017). İşletmelerde kurumsal değişim ve ekonomik kalkınmada kalite yönetim sistemlerinin önemi: Türkiye örneği, Journal of Current Researches on Business and Economics, 7 (2), 17-26.