Osmanlı Devleti'nde yabancı dil eğitimi

Osmanlı Devleti’nin altı yüzyıllık tarihi boyunca önem verdiği konulardan birisi de eğitim olmuştur. Çünkü Osmanlı yöneticileri ve aydınları, eğitimin bir milletin ilerlemesinin teminatı olduğunu bilmekteydiler. Bunun sonucu devletin kuruluşundan itibaren eğitim kurumlarının ülke geneline yaygınlaştırılması için gayret gösterdiler. Böylelikle medreselerde verilen eğitimin yanı sıra eğitim dili de önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Osmanlı Devleti’nin yükselme ve zirve dönemlerinde öğretilen Arapçaya ilave olarak duraklama ve gerileme döneminde, Avrupa’nın üstünlüğünün kabulü ile Batı dillerinden birisini de öğrenme zarureti ortaya çıktı. Bu amaçla modern anlamda açılan okullarda Fransızca başta olmak üzere, bazı Batı dilleri öğretilmeye başlandı.

Foreign language Education in the Ottoman Empire

One of the issues that Ottoman Empire attach importance during it’s six centuries history is education. Ottoman administrators and intellectuals put emphasis on education because they were aware of the fact that education was essential to assure nations progress. With this aim, they worked to expand educational institutions across the country. Thus, as well as the education in madrasa, the language of education emerged as an other important issue. In addition to Arabic, which was taught in the peak period of the Ottoman Empire, in the period of stagnation and regression, with the acception of Western superiority the necessity for acquiring one of the western languages emerged. For this purpose, in newly opened modern schools, Western languages, especially French, started to be taught.

PDF

___

Arşiv Belgeleri ve Kaynak Eserler
BOA, A.MKT. MHM., 385/60, 70.
BOA, BEO., 64/4755.
BOA, DH.SAİD.d., 1/12; 2/874; 3/246, 600; 4/102; 8/751, 753, 831;
10/347, 577, 845, 871; 11/261; 22/163; 24/149, 424, 442;
25/161; 27/381; 30/295; 34/209; 35/345; 36/173, 477; 39/43;
42/141; 46/47; 51/405; 55/185; 59/275;61/359; 62/251;
64/167; 66/25; 67/307; 69/123; 72/63; 75/473; 82/177;
86/421; 90/315; 91/421; 93/373; 95/7; 100/315; 101/487;
106/87; 107/401; 108/33; 112/261; 113/445, 175; 114/347;
115/107; 117/353; 118/11, 95; 119/69;121/425; 124/303;
127/481; 130/471;131/107; 135/377; 138/217, 157; 139/403;
141/67, 103; 145/173; 147/173, 455; 151/273, 233, 387, 443;
152/121; 153/109, 153; 156/95; 162/101, 105, 493; 164/87,
189; 165/301; 168/351; 169/379; 178/15, 300; 181/361;
182/33; 183/74, 223; 184/142, 168, 195; 191/17, 27, 32;
193/147; 195/25; 196/107.
BOA, İrade Dâhiliye, 38078.
BOA, Yıldız Tahrirat-ı Ecnebiye ve Mabeyn Mütercimliği, 26/9. Sâlnâme-i Nezaret-i Hariciye 1301, (Yay. Haz. Ahmet Nezih Galitekin), İşaret Yayınları, İstanbul, 2003, s. 460.
Sâlnâme-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniye (1303), Mahmud Bey Matbaası, İstanbul, 1303. Maarif Sâlnâmesi, 1318. Telif Eser ve Makaleler
ADAK, Engin; Sicilli-i Ahvâl Kayıtlarına Göre Erzincanlı Memurlar, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, s. Manisa, 2008,
AKYILMAZ, Gül; Osmanlı Diplomasi Tarihi ve Teşkilâtı, Konya, 2000.
AKYÜZ, Yahya; Türk Eğitim Tarihi, Kültür Koleji Yayınları, İstanbul, 1993.
BALCI, Sezai; “Osmanlı Devletinde Modernleşme Girişimlerine Bir Örnek: Lisan Mektebi”, Tarih Araştırmaları Dergisi, C. XXVII, s. 44, s. 77-98.
BALCI, Sezai; “Osmanlı Devleti‟nin Son Döneminde Silifkeli Memurlar”, Mersin Sempozyumu, 19-22 Kasım 2008, C. I, Mersin 2009, s. 2149-2159.
BALCI, Sezai; Osmanlı Devleti‟nde Tercümanlık ve Babıâli Tercüme Odası, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2007.
BALTACI, Cahid; XV-XVII. Asırlarda Osmanlı Medreseleri, İrfan Matbaası, İstanbul, 1976.
BALTACI, Cahid; “Eğitim Sistemi”, Osmanlı Dünyayı Nasıl Yönetti, İz Yayıncılık, İstanbul, 2003, s. 243-284.
DAŞCIOĞLU, Kemal; “Sicil-i Ahval Defterlerine Göre Buldanlı Memurlar”, Buldan Sempozyumu, 23-24 Kasım, 2006, s. 560-570.
DEMİREL, Özcan; Yabancı Dil Öğretimi, Pegem Yayıncılık, İstanbul, 2003.
EL-SABBAĞ, Leyla; “Osmanlı İdaresinin İlk Devrinde Arap Ülkelerindeki Fikir Hayatının Yeniden Değerlendirilmesine Doğru”, Türk Dünyası Araştırmaları, (Çevr. Tahsin Ö. Taha), S. 44, Ekim, 1986, s. 47-71.
ERGİN, Osman Nuri; Türk Maarif Tarihi, İstanbul, 1977. HEPER, Metin; “Osmanlı‟da Devlet Geleneği”, Türkiye Günlüğü, S. 73, Ankara, 2003.
KODAMAN, Bayram; Abdülhamit Devri Eğitim Sistemi, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1983.
ORTAYLI, Ġlber; Batılılaşma Yolunda, Merkez Kitaplar, İstanbul, 2007.
ÖZKAN, Selim Hilmi; “XV ve XVI. Asırlarda Osmanlı Toplumunda İlmî Zihniyetin Kaynakları”, SDÜ, Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 4, Isparta, 1999, s. 87-98.
PANAİTE, Viorel; The Ottoman Law of War and Peace The Ottoman Empire and Tribute Payers, Colombia Universty Press, New York, 2000.
SANDER, Oral; Anka‟nın Yükselişi ve Düşüşü, İmge Kitabevi, Ankara, 1987.
SAVAŞ, Ali İbrahim; “Genel Hatlarıyla Osmanlı Diplomasisi”, Türkler-Osmanlı, C. I, İstanbul, 2001.
ŞEŞEN, Ramazan; “Osmanlı İlmi, Osmanlılar‟ın İlimlere Yaklaşımı”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, S. 37, İstanbul, 2002.
UŞAKLIGİL, Halit Ziya; Kırk Yıl, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1989. UZUNÇARġILI, İsmail Hakkı; Osmanlı Devleti‟nin İlmiye Teşkilatı, TTKY, Ankara, 1998.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı; Osmanlı Tarihi, C. IV/I, TTKY, Ankara, 1991.
ÜNAL, Mehmet Ali; Osmanlı Müesseseleri Tarihi, Fakülte Kitabevi, Isparta, 2007.