OKTAY RİFAT ŞİİRİNDE PASTORAL VE TOPLUMSAL GÖRÜNÜMLER: ÇOBANIL ŞİİRLER, BİR CİGARA İÇİMİ, ELİFLİ

Oktay Rifat (1914-1988) Türk şiirinin üretken şairlerinden bir tanesidir. Onun poetikası değişim ve yenilenme üzerine kuruludur. Onun için her şiirsel deneyim yeni bir başlangıçtır. Bu bağlamda şiirleri değişerek ve yenilenerek gelişir. Bu gelişim kopuşlarla değil, süreğen bir yapıda devam etmektedir. Oktay Rifat’ın değişen ve yenilenen poetikasında Çobanıl Şiirler (1976), Bir Cigara İçimi (1979) ve Elifli (1980) kitaplarının yeri oldukça önemlidir. Şiirinin başlangıcından beri doğaya, insanı yaşama bağlayan öğelerden biri olarak yaklaşan Oktay Rifat, Çobanıl Şiirler (1976), Bir Cigara İçimi (1979) ve Elifli (1980) kitaplarında doğa sorunsalına yeni bir boyut kazandırmış; doğayı, insanın kendisiyle ve toplumsal çevresiyle ilişkilerini merkeze alarak irdelemeye başlamıştır. Bu çalışmanın amacı, adı geçen üç kitapta yer alan insan-doğa-toplum ilişkilerini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda kitaplarda yer alan şiirler doğa, insan ve toplum kavramları odağa alınarak incelenmiştir. İnceleme sonucunda pastoral ile toplumsalın doğadan görünümlerle kaynaştığı üç kitapta insan-doğa-toplum ilişkisinin üç farklı biçimde yer aldığı görülmüştür. Birincil biçim doğanın kır yaşamını ve bu yaşamdaki toplumsallığı kapsadığı şiirlerde, ikincisi doğanın tek başına insanı kapsadığı şiirlerde görünür olmaktadır. Üçüncül biçim ise, insanın doğayla özdeşleşme çabasının görüldüğü şiirlerde söz konusudur. Adı geçen kitaplarda şair tarafından irdelenen doğa sorunsalı kimi şiirlerde yoksulluk olgusuyla birleşmiştir. Ortaya çıkan bu doğa görünümü, insanla birlikte düşünülmektedir ve yalnızlığın ve yoksulluğun yarattığı karamsarlığı aşmak için bir umut niteliğindedir.

SOCIAL AND PASTORAL VIEWS IN OKTAY RİFAT’S POETRY: ÇOBANIL ŞİİRLER, BİR CİGARA İÇİMİ, ELİFLİ

Oktay Rifat (1914-1988) is one of the productive poets of Turkish poetry. His poetics is based on change and renewal. For him, every poetic experience is a new poetical beginning. In this context, his poetry develops by changing and renewing. This development reflects a continuity without any breaks. In the changing and renewed poetics of Oktay Rifat, the place of Çobanıl Şiirler (1976), Bir Cigara İçimi (1979), and Elifli (1980) is very important. Oktay Rifat has been approaching nature since the beginning of his poetic experience as one of the elements that connecting human to the life. He have given a new dimension to the problem of nature in Çobanıl Şiirler (1976), Bir Cigara İçimi (1979), and Elifli (1980). In these books, he has begun to examine nature by centering on the relations between human himself and his/her social environment. The purpose of this work is to reveal the human-nature-society relations in the three books mentioned. In this respect, the poems in the books were examined by taking the concepts of nature, human and society as the focus. As a result of the examination, it has been seen that in this three books which have merged nature with pastoral and social, the relation between human, nature and society took place in three different ways. The first is seen in the poems that nature covers the rural life and the sociality in this life. The latter is seen in poems that nature covers human beings alone. The third is seen in poems in which the struggle of human to identify with nature. Some of the poems in Çobanıl Şiirler (1976), Bir Cigara İçimi (1979), and Elifli (1980) nature and poverty are seen together. This appearance is thought together with human and it is a hope to overcome the loneliness and pessimism of poverty.

___

  • Berger, J. (1999), Görme Biçimleri, Çev. Y. Salman, 7. bs., İstanbul: Metis Yayınları.
  • Celâl, M. (2006), “Oktay Rifat: ‘Hep Arayan, Bulduğuyla Yetinmeyen Bir Şair’”, Varlık 1186, Temmuz 2006, ss. 41-44.
  • Dilidüzgün, Ş. (2015), “Teaching Turkish as a Foreign Language Through Poetry: From Words to Worlds”, Bilig 75, Sonbahar 2015, ss. 249, 274.
  • Doğan, M. H. (1986), “Çobanıl Şiirler”, Şiirin Yalnızlığı, 1.bs., İstanbul: Broy Yayınları, ss. 216- 219.
  • Koçak, O. (1993), “Şiirin Sesi ve Eleştiri”, Sombahar 15, Ocak-Şubat 1993, ss. 16-23.
  • Küçükler Kuşcu, N. (2007), Oktay Rifat Şiirinde Değişim ve Yenilenme, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi.
  • Oktay, A. (1992), “Kente Karşı Kır”, Kabul ve Red, İstanbul: Simavi Yayınları, ss. 156-178.
  • Oktay, A. (1988), “‘Yaşamın Hesabını Tutmayı’ Öngören Bir Şiir Üzerine Gözlemler”, Hürriyet Gösteri 92, Temmuz 1988, ss. 16-20.
  • Rifat, O. (2003), Bütün Şiirleri II, 2. bs., İstanbul: Adam Yayınları.
  • Rifat, O. (2000), Bütün Şiirleri III, 1. bs., İstanbul: Adam Yayınları.
  • Rifat, O. (1992), Şiir Konuşması, 1. bs., İstanbul: Adam Yayınları. Sazyek, H. (1996), Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Garip Hareketi, 1. bs., İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
  • Süreya, C. (2006), Şapkam Dolu Çiçekle: Toplu Yazılar I, 2. bs., İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Şahin, H. (2013), Tunca Yazılan Şiir Epigramma ve Oktay Rifat, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/4 Spring 2013, s.1319-1337, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5032, ANKARA-TÜRKİYE