ÖĞRETMEN ADAYLARINDA EGO DURUMLARININ TÜKENMİŞLİĞİ YORDAMA GÜCÜ

Bu çalışmada öğretmen adaylarında tükenmişlik ve ego durumlarının ilişkisi ve ego durumlarının tükenmişliği yordamadaki rolü incelenmiştir. Çalışma tarama modelinde betimsel bir araştırma niteliğindedir. Araştırmaya Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde farklı bölümlerde öğrenim gören 332 üçüncü (n = 110) ve dördüncü (n = 222) sınıf öğrencisi katılmıştır. Katılımcıların 90'ı erkek, 242'si kızlardan oluşmuştur. Veri toplama araçları olarak Maslach Tükenmişlik Envanteri ve Ego Durumları Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde değişkenler arasındaki olası ilişkileri belirlemek için Pearson korelasyon katsayısı ve ego durumlarının tükenmişliği yordama gücünü belirlemek için de basit regresyon (linear) analizi teknikleri kullanılmıştır. Bulgular, duygusal tükenmişliğin eleştirel ebeveyn, altın çocuk ve asi çocuk ego durumları ile pozitif, koruyucu ebeveyn ve yetişkin ego durumları ile negatif; duyarsızlaşmanın eleştirel ebeveyn, doğal ve asi çocuk ile pozitif, koruyucu ebeveyn ve yetişkin ile negatif; düşük kişisel başarının ise koruyucu ebeveyn ve yetişkin ile negatif yönde ilişkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca yapılan regresyon analizlerinde eleştirel ebeveyn, yetişkin, altın ve asi çocuk ego durumlarının duygusal tükenmişliği; eleştirel ebeveyn, yetişkin ve asi çocuk ego durumlarının duyarsızlaşmayı; yetişkin ego durumunun ise düşük kişisel başarıyı anlamlı olarak yordadığı görülmüştür. Bu sonuçlar, ebeveyn çocuk yetiştirme tutumları, eğitim ortamlarının niteliği, programların etkililiği ve eğitimcilerin iletişim yeterlikleri bakımından önemli ipuçları sunmuştur. Araştırmada elde edilen bulgular eğitimciler açısından tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur

THE PREDICTIVE POWER OF EGO STATES ON BURNOUT IN STUDENT TEACHERS

The aim of this study was to investigate the relationships between burnout and ego states and the role of ego states on burnout in student teachers. The descriptive survey model was used in the study. A total of 332 third (n = 110) and fourth (n = 222) grade undergraduate students included 90 male and 242 femalestudying in different departments at the Faculty of Education in Pamukkale University participated to the study. Maslach Burnout Inventory (Student Form) and Ego States Scale were used to gather the data. Pearson Correlation and linear regression analyses were performed to analyze the data. Results showed that emotional exhaustion was related positively with critical parent, golden child and rebellious child ego states, negatively with nurturing parent and adult ego states; cynicism was related positively with critical parent, natural and rebellious child ego states, negatively with nurturing parent and adult ego states; low personal accomplishment was related negatively with nurturing parent and adult ego states. In addition regression analyses indicated that emotional exhaustion was predicted meaningfully by critical parent, adult, golden and rebellious child ego states; cynicism was predicted by critical parent, adult and rebellious child ego states; low personal accomplishment was predicted by adult ego state. The findings presented many important cues about parents’ child rearing attitudes, quality of educational environments, effectiveness of programs and educators’ communication competences. In the study implications of the findings were discussed and suggestions were given for the educators

PDF

___

Akbağ, M. (2000). Stresle başa çıkma tarzlarının üniversite öğrencilerinde olumsuz otomatik düşünceler, transaksiyonel analiz ego durumları ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Akbağ, M. ve Deniz, L. (2003). Öğretim elemanı ve öğretmen adaylarının birbirlerine yönelik algıları: Transaksiyonel analiz açısından bir değerlendirme. Educational Science: Theory & Practice, 3 (2), 263-293.
Akkoyun, F. (2011). Transaksiyonel analiz psikolojide işlemsel çözümleme yaklaşımı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Akkoyun, F. ve Bacanlı, H. (1990). Adjective check list'in türkçe'ye uyarlaması: TA ego durumları ve semantik diferansiyel kategorileri üzerinde bir çalışma. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, 8, 777-783.
Alisinanoğlu, F. ve Köksal, A. (2000). Gençlerin ben durumları (ego state) ve empatik becerilerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 11-16.
Aşılı, G. (2001). Üniversite öğrencilerinin cinsiyet rolleri ve ego (ben) durumları arasındaki ilişkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
Aydemir, S. S. (1996). Transaksiyonel analize dayalı bir eğitim programının evli çiftlerin ego durumları ve evlilik yaşamlarına ilişkin bazı değişkenlere etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Balkıs, M. (2013). The relationship between academic procrastination and students’ burnout. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 68-78.
Balkıs, M., Duru, E., Buluş, M. ve Duru, S. (2011). Tükenmişliğin Öğretmen Adayları Arasındaki Yaygınlığı, Demografik Değişkenler ve Akademik Başarı ile İlişkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 151-165.
Berne, E. (1964). Games people play: The psychology of human relationships. New York: Grove Press, Inc.
Boudreau, D., Santen, S. A., Hemphill R. R. ve Dobson J. (2004). Burnout in medical students: Examining the prevalence and predisposing factors during the four years of medical school. Annals of Emergency Medicine, 44 (4), 75-76.
Brouwers, A. ve Tomic, W. (2000). A longitudinal study of teacher burnout and perceived self- efficacy in classroom managment. Teaching and Teacher Education, 16, 239-253.
Buluş, M. (2011). Öğretmen adaylarında bireysel farklılıklar perspektifinden amaç yönelimleri, denetim odağı ve akademik başarı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,11 (2), 529-546.
Buluş, M. ve Atan, A. (2016). Öğretmen Adaylarında Ego Durumlarının Bağlanma Stillerini Yordama Gücü. Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Basımda.
Bümen, N. (2010) The relationship between demographics, self efficacy, and burnout among teachers. Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 40, 16-35.
Chang, E., Rand, K. L. ve Strunk, D. R. (2000). Optimism and risk for job burnout among working college students. Personality and Individual Differences, 29, 255–263.
Cherniss, C. (1980). Staff burnout: Job stress in the human services. Beverly Hills, CA: Sage Publications.
Ciucur, D. (2013). The ego states and the “big five” personality factors. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 78, 581-585.
Çam, O. (1992). Tükenmişlik envanterinin geçerlik ve güvenirliğinin araştırılması. Hacettepe Üniversitesi VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu ve Türk Psikologlar Derneği Yayını, 155-160.
Çam, S. (1997). İletişim becerileri eğitimi programının öğretmen adaylarının ego durumları ve problem çözme beceri algılarına etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Çimen, S. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin tükenmişlik yaşantıları ve yeterlik algıları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
Dağcı, A., Kartopu, S. (2014). Meslekî tükenmişlik ile dindarlık eğilimi arasındaki ilişki üzerine ampirik bir araştırma. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/8 Summer 2014, p. 365-383, ISSN: 1308-2140, http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7360, ANKARA-TURKEY.
Durán, A., Extremera, N., Rey, L., Fernández- Berrocal, P., ve Montalbán, F. M. (2006). Predicting academic burnout and engagement in educational settings: Assessing the incremental validity of perceived emotional intelligence beyondperceived stress and general self- efficacy. Psicothema, 18, 158-164.
Duru, E., Duru, S., ve Balkıs, M. (2014). Analysis of relationship among burnout, academic achievement and self-regulation. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(2), 12-22.
Elaad, E. (1993). Detection of deception: A transactional analysis perspective. Journal of Psychology, 127 (1).
Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin uyarlanması. Türk Psikologlar Derneği Yayını.
Etzion, D., ve Zvi, Z. (2004) Stress and burnout among students before and after the Passover break- Vacation activities and personality variables as moderators. Presented Star 25th. International Conference, Amsterdam. http://recanati.tau.ac.il/Uploads/ Personnel/ EtzionVitae.pdf
Fives, H., Hamman, D. ve Olivárez, A. (2007). Does burnout begin during student teaching? Analyzing efficacy, burnout, and support during the student teaching semester. Teaching and Teacher Education, 23, 916-934.
Friedman, I. A. (2003). Self-efficacy and burnout in teaching: The importance of interpersonal- relations efficacy. Social Psychology of Education, 6,191–215.
Hakanen, J. J., Bakker, A.B., ve Schaufeli, W.B. (2006). Burnout and work engagement among teachers. Journal of School Psychology, 43, 495-513.
Hughes, T. M. ve McNelis, M. C.(1987) The prediction of teacher burnout through personality type, critical thinking, and self-concept. Paper presented at the Annual Meeting of the Mid-South Educational Research association, Washington, DC.
Izgar, H. (2001). Okul yöneticilerinin tükenmişlik düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 27, 335-340.
Jacobs, S. ve Dodd, D. (2003). Student burnout as a function of personality, social support, and workload. Journal of College Students Development, 44 (3), 291-303.
Jaiswal, B. ve Srivastava, P. (2013). The effect of transactional analysis ego states on conflict management styles. The IUP Journal of Soft Skills, 7 (2).
James, M. ve Jongeward, D. (1993). Kazanmak için doğarız. T. Şenruh. (Çev.). İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Kaçar, B. (2008). Lise öğrencilerinin karar stratejileri ve transaksiyonel analiz ego (ben) durumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Kahya, C. (2015). Örgütsel sessizlik ve tükenmişlik sendromu ilişkisi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8335 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY. Summer 2015, p. 523-546 DOI Number:
Karahan, Ş. (2008). Özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin öz-yeterlik algılarının ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi.(20. Baskı). Ankara: Nobel Dağıtım.
Keler, H. (2008). Liseli ergenlerin transaksiyonel analiz ego durumları ile bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Kokkinos, C. (2007). Job stressors, personality and burnout in primary school teachers. British Journal of Educational Psychology, 77, 229–243.
Maslach, C. ve Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2, 99-113.
Nelson – Jones, R. (1982). Danışma psikolojisi kuramları. (Çev. Ed.). F. Akkoyun.
Salmela-Aro, K., Tolvanen, A. ve Erik-Nuirmi, J. (2009). Achievement strategies during university studies predict early career burnout and engagement. Journal of Vocational Behavior, Journal of Vocational Behavior, 75 (2), 162-172.
Schaufeli, W. B., Martinez, I., Marques-Pinto, A., Salanova, M., & Bakker, A. (2002). Burnout and engagement in university students. Journal of Cross-Cultural Psychology, 33(5), 464–481.
Skaalvik, E. M. ve Skaalvik, S. (2010). Teacher self-efficacy and teacher burnout: A study of relations. Teaching and Teacher Education, 26 (4), 1059-1069.
Şengül, C. M. (2008). Örgüt çalışanlarının kişilik, iş tatmini ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
Telef, B. (2011). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri, iş doyumları, yaşam doyumları ve tükenmişliklerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 10 (1), 91-108.
Teltik, H. (2009). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki yeterlik algılarının, iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Varan, A. (2007). Ego durumları ölçeği. Yayınlanmamış ölçek çalışması, İzmir.
Watson, R., Deary, I., Thompson, D. ve Li, G. (2008). A study of stress and burnout in nursingstudents in Hong Kong: A questionnairesurvey. International Journal of Nursing Studies, 45 (10), 1534-1542.
Wautier, G. ve Blume, L. B. (2004). The effects of ego identity, gender role, and attachment on depression and anxiety in young adults, identity. An International Journal of Theory and Research, 4 (1), 59-76. DOI: 10.1207/ S1532706XID0401_4.
Yang, H.J. ve Farn, C.K. (2004). An investigation the factors affecting MIS students burnout in Technical -Vocational College. Computers in Human Behavior, 21 (6), 917-932.
Yıldırım, S. (2007). Anaokulu öğretmenlerinde tükenmişlik düzeyi ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi,İstanbul.
Yoleri, S., Bostancı, M.Ö. (2012). Determining the factors that affect burnout and job satisfaction among academicians: a sample application on the hitit university. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, Fall 2012, p. 589-600, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, ANKARA- TURKEY.
Zhang, Y., Gan, Y., ve Cham, H. (2007). Perfectionism, academic burnout and engagement among Chinese college students: A structural equation modeling analysis. Personality and Individual Differences, 43, 1529–1540.