YADİGAR ÇEVİK DURMAZ, EMİNE KAPLAN SERİN, EYLEM YALÇINKAYA ÖNDER, HİLAL TÜRKBEN POLAT

NURSING AND MIDWIFERY STUDENTS’ PERCEIVED CARE BEHAVIORS AND EMPATHY TENDENCIES

This study aims to determine nursing and midwifery students' care behaviors and their empathic tendencies. 252 students (188 nursing, 64 midwifery) were participated to this study. Most of the students participating in this study are women (201 women, 51 men). In this study, ‘Socio-Demographic Survey Form’, ‘Caring Assessment Questionnaire (Care-Q)’ and ‘Empathic Tendency Scale’ were conducted as data collection tools. The data were analyzed using descriptive statistics, Kruskal Wallis test and Mann-Whitney U test. Results indicated that there was no significant difference between male and female students in terms of their empathy tendencies. In addition, although empathy tendencies of nursing students were higher than midwifery ones, there was no significant difference between nursing and midwifery students in terms of their empathy tendencies.A significant mean difference was found between the empathy tendencies of the students who chose the profession willingly and unintentionally. Not surprisingly, the empathy tendency of the students who chose their professions willingly was higher than those who do not. Whether the students' empathy tendencies change according to their grade levels was also investigated. No significant difference was found between the empathic tendencies of 2nd-3rd grade, 3rd-4th grade and 2nd-4th grade students. It is noteworthy that the 2nd grade students' empathy tendency was found to be higher than the other class of students. No significant mean difference was found between female and male students in terms of their perception of care behavior for each subgroup of Care-Q and total Care-Q scores. On the other hand, significant mean difference was found between nursing and midwifery students in terms of total Care-Q scores in favor of nursing students. In addition, significant mean difference was found between those students for each ‘accessibles’ and ‘explains and facilitates’ subgroups of Care-Q in favor of nursing students. There was no significant mean difference between the students’ perceptions of care behavior according to their career choice. In other words, students' willingness/eager or random selection (career preferences) of their department they are studying had no impact on their care evaluation behaviors. Students' perceptions of care behavior were examined according to their department and significant mean difference was determined between the 2nd-3rd grade and 3rd-4th grade students in terms of the accessibility sub-dimension of Care-Q test.

HEMŞİRELİK VE EBELİK ÖĞRENCİLERİNİN ALGILANAN BAKIM DAVRANIŞLARI VE EMPATİ EĞİLİMLERİ

Bu çalışma hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin bakım davranışlarını ve empatik eğilimlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmaya 252 öğrenci (188 hemşirelik, 64 ebelik) katılmıştır. Bu çalışmaya katılan öğrencilerin çoğunu bayanlar oluşturmaktadır (201 kız, 51 erkek). Bu çalışmada very toplama aracı olarak ‘SosyoDemografik Anket Formu’, ‘Bakım Değerlendirme Anketi (Care-Q)’ ve ‘Empatik Eğilim Ölçeği’ uygulanmıştır. Veriler; betimleyici istatistikler, Kruskal Wallis testive Mann-Whitney U testi kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçlar, kız ve erkek öğrenciler arasında empati eğilimleri açısından anlamlı bir fark olmadığını göstermiştir. Ayrıca, hemşirelik öğrencilerinin empati eğilimlerinin ebelik bölümünde okuyan öğrencilere göre daha yüksek olmasına rağmen, hemşirelik ve ebelik öğrencileri arasında empati eğilimleri açısından anlamlı bir fark bulunamamıştır. Mesleğini isteyerek ve istemeden seçen öğrencilerin empati eğilimleri arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Beklendiği üzere, mesleklerini isteyerek seçenlerin empati eğilimi istekli olmayanlardan daha yüksek çıkmıştır. Öğrencilerin empati eğilimlerinin sınıf seviyelerine göre değişip değişmediği de incelenmiştir. 2.-3. sınıf, 3.-4. Sınıf ve 2.-4. Sınıf öğrencilerinin empati eğilimler iarasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Ancak, 2. Sınıf öğrencilerinin empati eğiliminin diğerlerinden daha yüksek olduğu dikkat çekmektedir. Kız ve erkek öğrenciler arasında her bir bakım davranışı algısı alt grubu ve toplam bakım davranışı (Care-Q/Bakım-Q) puanları açısından anlamlı bir fark bulunamamıştır. Öte yandan, hemşirelik ve ebelik öğrencileri arasında toplam Care-Q/Bakım-Q puanları bakımından hemşirelik öğrencilerinin lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. Ek olarak, bakım davranışı ölçeğinin ‘ulaşılabilirlik’ ve ‘açıklamalar ve olanaklar’ alt boyutlarında hemşirelik ve ebelik öğrencileri arasında hemşirelik öğrencileri lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. Öğrencilerin kariyer tercihlerine göre bakım davranış algıları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Diğer bir deyişle, öğrencilerin okudukları bölümleri isteyerek ya da rastgele seçmelerinin (kariyer tercihleri) bakım değerlendirme davranışları üzerinde hiçbir etkisi olmamıştır. Ayrıca, öğrencilerin bakım davranış algıları sınıf seviyelerine göre incelenmiş ve 2.-3. sınıf ile 3.-4. Sınıf öğrencileri arasında Care-Q/Bakım-Q testinin ‘ulaşılabilirlik’ alt boyutu açısından anlamlı bir fark tespit edilmiştir.

PDF

___

Acaroğlu, R., & Duman, D. (2014). Hemşirelik yüksekokulu birinci sınıf öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile empati becerileri arasındaki ilişki. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 22(1), 25-32.

Akgöz, S., & Karavuş, M. (2005). Çanakkale ili sağlık ocakları ve sağlık evlerinde çalışan ebelerin empatik iletişim becerilerinin değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Journal of Medical EthicsLaw and History, 13(1), 14-19.

Arnold, E., & Boggs, K. U. (1999). Interpersonal Relationships: Professional Communication Skills for Nurses. 3rd. Ed. Philadelphia, W.B. Saunders Company.

Birimoğlu, C., & Ayaz, S. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin bakım davranışlarını algılamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2(3), 40-48.

Cevahir, R., Çınar, N., Sözeri, C., Şahin, S., & Kuğuoğlu, S. (2008). Ebelik öğrencilerinin devam ettikleri sınıflara göre empatik becerilerinin değerlendirilmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(2), 3-15.

Cevahir, R., Çınar, N., Sözeri, C., Şahin, S., & Kuğuoğlu, S. (2007). Ebelik Öğrencilerinin Devam Ettikleri Sınıflara Göre Empatik Becerilerinin Değerlendirilmesi. 1.Ulusal Ebelik Sempozyumu, (Uluslararası katılımlı), İzmir, 3-4 Mayıs.

Çevik-Durmaz, Y., Kaplan-Serin, E., Yalçınkaya-Önder, E., & Türkben-Polat, H. (2019, May). Hemşirelik ve Ebelik Öğrencilerinin Bakım Davranışı ve Empatik Eğilimlerinin Belirlenmesi. 1 st Internatıonal Congress on Socıal Sciences and Applied Sciences.Munzur University, Tunceli.

Çiçek, A. (2006). Sağlık Çalışanlarının Empatik Eğilim ve Becerilerinin Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.

Çınar Yücel, Ş., Kocaçal Güler, E., Eşer, İ., & Khorshid, L. (2011). İki farklı eğitim sistemi ile öğrenim gören hemşirelik son sınıf öğrencilerinin hemşirelik mesleğini algılama durumlarının karşılaştırılması. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 27(3), 1-8.

Cortis, J. D., & Kendrick, K. (2003). Nursing ethics, caring and culture. Nursing Ethics, 10(1), 77-88.

Coşkun, F. (2011). İç Hastalıkları ve Cerrahi Servislerinde Çalışan Hemşirelerin Empatik Beceri Düzeylerinin Değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.

Cringle, R. K. (1984). Communication. Nursing: From Concept to Practice, JM Flynn, PB Heffron (Ed). Maryland, A Pirentice- Hall Publishing, 293-318.

Cunningham, S. M., Copp, G., Collins, B., & Bater, M. (2006). Pre-registration nursing students’ experience of caring for cancer patients. European Journal of Oncology Nursing, 10(1), 59-67.

Demir, F, & Karayurt, Ö, & Dramalı, A. (2002). Hemşirelik bakım önceliklerinin hasta ve hemşireler açısından değerlendirilmesi, Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 18(1-3), 119- 131.

Demirtaş, B. (2004). Jinekoloji kliniğinde yatan hastaların aldıkları hemşirelik hizmetlerinden memnun olma durumları ve beklentileri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(1), 34-47.

Dökmen, Ü. (1988). Empatinin yeni bir modele dayanılarak ölçülmesi ve psikodrama ile geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21(1-2), 155-190.

Dökmen, Ü. (1994). İletişim Çatışmaları ve Empati. Sistem Yayıncılık. İstanbul. Eskimez, Z., & Acaroğlu, R. (2012). Hemşirelik Öğrencilerinin Bakım Davranışlarını Algılamaları.

TC İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı Başkanlığı (Doctoral Dissertation, Doktora Tezi, İstanbul).

Finfgeld‐Connett, D. (2008). Meta‐synthesis of caring in nursing. Journal of clinical nursing, 17(2), 196-204.

Freshwater, D., & Stickley, T. (2004). The heart of the art: emotional intelligence in nurse education. Nursing inquiry, 11(2), 91-98.

Henderson, V. (1966). The Nature of Nursing: A Definition and its Implications for Practice. Research and Education. MacMillan Press, New York.

Hodges, S. A. (1991). An experiment in the development of empathy in student nurses. Journal of Advaced Nursing, 16, 1296–1300.

Ioannidou, F., & Konstantikaki, V. (2008). Empathy and emotional intelligence: What is it really about? International Journal of Caring Sciences, 1(3), 118–123.

Karakaya, A. D. (2001). Akdeniz Üniversitesi’ndeki hemşirelik öğrencilerinin empati becerileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Kurşun, Ş. (2010). Genel Cerrahi servisinde hasta ve hemşireler tarafından hemşirelik bakım kalitesinin algılanması. İstanbul Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü (Doctoral Dissertation, Doktora Tezi, İstanbul).

Larson, P. J. (1981). Oncology patients’ and professional nurses’ perceptions of important nurse caring behaviors. Dissertation Abstracts International, 42/02, 568-B. University Microfilms No.81-6511.

Manav, İnel A. (2008). Hemşirelerin Empatik Eğilim Becerilerinin Değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi, Mersin.

Mercer, S. W., & Reynolds, W. J. (2002). Empathy and quality of care. Br J Gen Pract, 52(Suppl), S9-12.

Mete, S., & Çerçek, E. (2005). PDÖ yönetimiyle eğitim gören hemşirelik öğrencilerinin empatik eğilim ve becerilerinin incelenmesi. CÜ Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(2), 11- 17.

Mete, S., & Gerçek, E. (2005). PDÖ yöntemiyle eğitim gören hemşirelik öğrencilerinin empatik eğilim ve becerilerinin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(2), 11-17.

Mete, S., & Gerçek, E. (2005). PDÖ yöntemiyle eğitim gören hemşirelik öğrencilerinin empatik eğilim ve becerilerinin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(2), 11-17.

Öz, F. (1998). Hemşirelikte özgecilik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2(1), 53-58.

Özcan, C. T., Oflaz, F., & Çiçek, H. (2008). Mesleki eğitimin hemşirelik öğrencilerinin empati beceri geliştirme düzeyi üzerine etkisi: Uzunlamasına çalışma. 6. Ulusal Hemşirelik Eğitimi “Uluslararası Katılımlı” Kongresi Kitabı, İstanbul Üniversitesi Basım ve Yayınevi, İstanbul.

Pek, H., Kuğuoğlu, S., Yıldırım, Z., & Çınar, N. (2001). Çocuklara bakım veren hemşirelerin empatik becerileri. Hemşirelik Formu Dergisi, 4(4-5), 37-41.

Şirin, A., Öztürk, R., Bezci, G., Çakar, G., & Çoban, A. (2008). Hemşirelik öğrencilerinin meslek seçimi ve mesleği uygulamaya yönelik görüşleri. Dirim Tıp Gazetesi, 83(1), 69-75.

Sütçü, N. (2009). Bir Klinikte Çalışan Hemşirelerin Empati Becerileri ve Etkileyen Faktörler. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.

Tabak, R. S. (2003). Sağlık İletişimi. Mart Matbaacılık. İstanbul.

Tunç, P., Gitmez, A., Krespi Boothb M. R. (2014). Yoğun bakım ve yataklı servis hemşirelerinde duygusal emek stratejilerinin empatik eğilim açısından incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 15, 45-54.

Tutuk, A., Al, D., & Doğan, S. (2002). Hemşirelik öğrencilerinin iletişim becerisi ve empati düzeylerinin belirlenmesi. CÜ Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 6(2), 36-41.

Tutuk, A., Al, D., & Doğan, S. (2002). Hemşirelik öğrencilerinin iletişim becerisi ve empati düzeylerinin belirlenmesi. CÜ Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 6(2), 36-41.

Ulus, B. (2004). İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi’nde hizmet alan ebeveynlerin memnuniyet durumlarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 113, 162-169.

Wu, Y., Larrabee, J. H., & Putman, H. P. (2006). Caring Behaviors Inventory: A reduction of the 42- item instrument. Nursing Research, 55(1), 18-25.

Yıldırım, Z., Yazıcı, S., & Pek, H. (1997). Marmara Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu lisans öğrencilerinin devam ettikleri sınıflara göre empatik becerilerinin değerlendirilmesi. IV. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Sempozyumu, Kıbrıs, 10-12 Eylül, 259-64.