Nedim'in "ey gönül" redifli gazeline yapısalcı yöntemin uygulanışı

20. yüzyılın etkin edebî kuramlarından biri olan yapısalcılık; eseri merkez alan ve eserdeki biçim-ses-sözanlam bütünlüğü çerçevesinde iç uyumu ortaya koymaya çalışan yönüyle dikkat çekmiştir. Bilindiği gibi divan şairleri klasik Türk şiir geleneğinin belli sınırlı kalıpları ve kuralları etrafında söz hüneri göstermeye mecburdur. Divan şiirini inceleyip değerlendirmek için, dilbilim modelini örnek alan yapısalcılık uygun bir metot olarak görünmektedir. Bu yaklaşımdan yola çıkarak Lale Devri şairi Nedim‟in bir gazeline yapısalcı yöntemi uygulamayı denedik.

The application of structuralism to Nedım's lyric poem "ey gönül"

Structuralism, which was one of the most popular literary theories of the 20th century, has captured attention by focusing on the work itself and by trying to expose the inner harmony within the frame of form-phoneme-word-meaning entirety. As known, divan poets are compelled to display their verbal skills around the certain limited number of patterns and rules of the classical Turkish tradition of poetry. To examine and evaluate divan poetry, it seems appropriate to apply the structuralist method which adopts the linguistic method itself. In the light of the structuralist method, one of the lyric poems of Nedim, who was a poet of the „Tulip Age‟, was examined in this study.

PDF

___

BAYRAV, Süheylâ, Yapısal Dilbilimi, Multılıngual, İstanbul 1998.
DİLÇİN, Cem, “Fuzûlî‟nin Bir Gazeli‟nin Şerhi ve Yapısal Yönden İncelemesi”, Türkoloji Dergisi, c. IX, sayı: 1, s. 93.
EAGLETON, Terry, Edebiyat Kuramı, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2004.
İPEKTEN, Haluk, Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, Dergâh Yayınları, İstanbul 1994.
KORTANTAMER, Tunca : “Teori Zemininde Metin Şerhi Meselesi”, Eski Türk Edebiyatı Makaleler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 2004, s. 63.
KORTANTAMER, Tunca, “ Türk Şiirinde Ses Konusunda ve Ses Gelişmesinin Devamlılığı Üzerine Genel Bazı Düşünceler”, Eski Türk Edebiyatı Makaleler, Akçağ Yayınları, Ankara 1993, s.326-327.
MACİT, Muhsin, Nedim Divanı, Akçağ Yayınları, Ankara 1997.
MAZIOĞLU, Hasibe, Nedim‟in Divan Şirine Getirdiği Yenilik, Akçağ Yayınları, Ankara 1992.
VARDAR, Berke, Dilbilimden Yaşama:Yapısalcılık, Multılıngual, İstanbul 2001.
YÜCEL, Tahsin, Yapısalcılık, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1999.