Sebk-i Hindi şiirinde teşbih ve istiare tercihindeki farklılıklar

Divan şiirinin geleneksel üslup ve muhteva çizgisi içindeki önemli bir kırılmanın gerçekleştirildiği Sebk-i Hindî (Hint üslubu) şiirinde mana, lafızdan ön plandadır. Ancak aktarılmak istenen derin ve zengin manalar için de sağlam bir lafza ihtiyaç vardır. Bu nedenle şiirin hem lafız hem mana yönüyle ilişkili olan edebî sanatlardan teşbîh ve istiâre, Sebk-i Hindî şairlerini yakından ilgilendirmiştir. Sebk-i Hindî şâirleri, kullandıkları teşbîh ve istiârelerde geleneksel belâgat kurallarının dışına çıkmamakla birlikte, hem Hint üslubunun diğer özelliklerinin hem de yakalamak istedikleri derin ve zengin manaların gereği olarak daha karmaşık bir teşbîh ve istiâre sistemine yönelmişlerdir.

The differences of similitude and metaphore preferences in the sebk-i Hindî (Indian style)

Sebk-i Hindi (indian Style) prefers the meaning more than the word that it is involved most important differences in the traditional style and content line of Divan Poetry. However it needs strong words for affluent and profound to make a feel. Therefore the poets of the Sebk-i Hindi are interested in closely that they are metaphor and similitude from literary arts related the meaning and words of the poem. They don’t drop out of traditional rhetoric rules by used for metaphor and similitude. They tended more complicated metaphor and similitude system to catch affluent and profound meaning and the other specialities as required.

PDF

___

AKDOĞAN, Yaşar (1979), Ahmedî Divânı ve Dil Hususiyetleri, Doktora Tezi: İstanbul Üniversitesi.
AKSAN, Doğan (1999), Anlambilim, Ankara: Engin Yayınları.
AKSAN, Doğan (1998), Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Ankara: Be-Ta Basım Yayım.
BABACAN, İsrafil (2010), Klâsik Türk Şiirinin SonBaharı Sebk-i Hindî (Hint Üslûbu), Ankara: Akçağ Yayınları.
BİLGEGİL, Kaya (1989), Edebiyat Bilgi ve Teorileri, İstanbul: Enderun Kitabevi.
BİLKAN, Ali Fuat-AYDIN Şadi (2007), Sebk-i Hindî ve Türk Edebiyatında Hint Tarzı, İstanbul: 3F Yayınları.
COŞKUN, Menderes (2007), Sözün Büyüsü Edebî Sanatlar, İstanbul: Dergâh Yayınları.
ÇAVUŞOĞLU, Mehmed (1986), “Divan Şiiri”, Türk Dili, S:415-416-417, s. 1-16.
DENİZ, Sebahat (1999), “Türk Edebiyatında Hint Üslûbu (Sebk-i Hindî)”, Osmanlılar, C:9, s. 639-648.
ERGİN, Muharrem (1980), Kadı Burhâneddîn Divanı, İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları.
ERÜNSAL, İsmail E. (1988), “Mu‟îdî‟nin Miftâhu‟t-Teşbîh‟i”, Osmanlı Araştırmaları (The Journal Of Ottoman Studies, S:VII-VIII, s. 215-273.
İPEKTEN, Halûk (1970), Nâ’ilî-i Kadîm Divânı, İstanbul: MEB Yay.
İPEKTEN, Halûk (1974), İsmetî Divânı, Ankara: Baylan Matbaası.
KAPLAN, Mahmut (1996), Neşâtî Divanı, İzmir: Akademi Yayınları.
KUTLAR, Fatma Sabiha (2004), Arpaemîni-zâde Mustafa Sâmî Dîvân, Ankara.
KÜÇÜK, Sabahattin (1994), Bâkî Dîvânı, Ankara: TDK Yayınları.
MACİT, Muhsin (1997), Nedîm Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
MENGİ, Mine (1995), Mesîhî Dîvânı, Ankara: AKM Yayınları. Muallim Nâci (1996), Istılâhât-ı Edebiyye, (Haz. M. A. Yekta Saraç), İstanbul: Risâle Yayınları.
OCAK, F. TULGA (2002), “XVII. Yüzyılın İlk Yarısında Dîvân Edebiyatı ve Sebk-i Hindî”, Türkler, C:11, s. 733-741.
OKÇU, Naci (1993), Galib Divanı I-II, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
SARAÇ, M. A. Yekta (2004), Klasik Edebiyat Bilgisi Belâgat, İstanbul: Gökkubbe Yayınevi.
ŞEMÎSÂ, Sirûs (1378/1997), Külliyât-ı Sebk-Şinâsî, Tahran: İntişârât-ı Firdevs.
TARLAN, Ali Nihat (1966), Ahmed Paşa Divanı, İstanbul: MEB Yayınları.
TARLAN, Ali Nihat (1981), Edebiyat meseleleri, İstanbul: Ötüken Yayınları.
UÇAR, Şahin (1993), “Ma‟nâ ve Mazmûn”, Türkiye Kültür ve Sanat Yıllığı, Ayrı Basım, s. 1-32.
ÜNVER, İsmail (2002), “Divan Edebiyatında Şiir Dili”, Türkbilig, S:3, s. 225-233.
ÜZGÖR, Tahir (1991), Fehîm-i Kadîm (Hayatı, Sanatı, Dîvân’ı ve Metnin Bugünkü Türkçesi), Ankara: AKM Yayınları.