Kimilerinin Tevfik Fikret’in sıkıntılı, periĢan, öfkeli bir anında rûhî bir bunalımla yazdığını kabul etttiği, kiminlerininse Tevfik Fikret’in dinî görüĢünün açık bir ifadesi olarak gördüğü Tarih-i Kadîm’i yayımlandığı günden bugüne Ģairin, üzerinde en çok durulan ve çok tartıĢılan manzumelerinden biri olmuĢtur. Bu manzumeye baĢta Mehmet Akif Ersoy olmak üzere pek çok kiĢi tepki göstermiĢtir. Mehmed Fazlullah’ın ġihâbü’l-Kudret fî Recmi’l-Fikret adlı eseri de böyle bir tepkinin neticesinde meydana getirilmiĢ bir reddiyedir. Bu çalıĢmada söz konusu eserin metni verilmiĢ ve her iki manzume içerdikleri görüĢ ayrılıkları bakımından sınıflandırılarak karĢılaĢtırılmıĢtır. Ġncelemeye konu aldığımız ve bu konuyla ilgili kaynaklarda adı pek geçmeyen eser, Tarih-i Kadîm’e Anadolu’dan gelen bir tepki olması yönüyle dikkat çekicidir.

Tarih-i Kadîm which ones accept as expression of Tevfik Fikret’s ideas about religion clearly whereas ones think that he wrote with depression when he was embarrassing, disorderad and angry, has been ones of his poetries which was though too much and discussed since it was published. A lot of people especially Mehmet Akif reacted to this poetry. Mehmet Fazlullah’s achievement called ġihâbü’l-Kudret fî Recmi’l-Fikret is a refusal poetry which was formed as a result of reaction in this way. This achievement’s text is given and each poetry is compared classifing in that disparity of views in this work. This poertry which we examined and there was no name in bibliographies about that subject, is striking since it is a reaction which comes from Anatolia to Tarih-i Kadîm.